نقطه قوت استراتژیک ایران در برابر اقدامات لندن و واشنگتن

عباس آخوندی، استاد یار دانشگاه تهران و وزیر سابق راه و شهرسازی 

دیپلماسی ایرانی: 1- اقدام انگلیس در توقیف کشتی‌ای که محموله‌ متعلق به ایران را حمل می‌کرد، خلاف قانون و مقررات دریانوردی و بیشتر در قالب یک نمایش خوش‌رقصی انگلیس برای ترامپ صورت گرفت. او می‌گوید که در اجرای تحریم اتحادیه اروپا دست به این کار زده ‌است. حال آنکه علیرغم گذشت چندین سال از تصمیم اتحادیه اروپا در این باره، هیچ یک از کشورهای عضو آن را تا کنون اجرا نکرده‌اند و اکنون انگلیس رندانه در آستانه خروج از اتحادیه به فکر اجرای آن افتاده است. افزون براین تصمیم‌های یک‌جانبه فاقد ارزش حقوقی بین‌المللی است. به هر روی، هرچند، غرب در مفهوم کلّیِ خود به دلیل موقعیت سیاسی متعارضی که با ایران دارد، با ایران همراهی نداشت، ولی، اقدام بریتانیا را نیز تحسین نکرد. بقیه کشورهای جهان حتی جانب احتیاط بیشتری گرفتند.
 
۲- هرچند دستگاه اداری انگلیس در مرحله‌ تصمیم‌سازی مستقل از دولت مستقر در این کشور عمل می‌کند ولی، تصمیم‌گیری بر عهده‌ دولت مستقر است. دولت در وضعیت فعلی در انگلیس در حضیض ضعف خود قرار دارد و نمی‌تواند هیچ تصمیم جدی بگیرد. حتی با فرض آنکه یکی از دو کاندیدای حزب محافظه کار به قدرت برسند، در شرایطی که اقدام پیشین آنان فاقد وجاهت قانونی بین‌المللی بوده و همچنین موقعیت از هم‌پاشیدگی درون‌حزبی‌شان، هیچ‌کدام در وضعیتی نیستند که بتوانند تصمیم پُرریسکی بگیرند. از همین‌رو، همچنان‌که جرمی هانت، وزیر امور خارجه انگلیس اعلام داشته، مجبورند که زمان بخرند و به اقدام‌های دیپلماتیک تن دهند.
 
۳- بوریس جانسون که به گفته‌ رسانه‌ها احتمال به قدرت رسیدنش در هفته‌ آتی بیشتر است، نماد یک انگلیسی نوعی است. پُرگو، رِند و متمایل به تحمیل هزینه‌ تصمیم‌های خود به دیگری است. لیکن، این‌بار کمتر کسی حاضر است هزینه‌ اقدام‌های انگلیس را بپردازد. امریکا، آشکارا می‌گوید که هر کس در منطقه کشتی در حال تردد دارد، خود هزینه دفاع از مالِ خود را بپردازد. با توجه به تمایل رسمی انگلیس به خروج از اتحادیه اروپا، این اتحادیه نیز حاضر نیست که هزینه‌های مخاطراتی که انگلیس خلق می‌کند را بپردازد. امارات هم به‌خوبی متوجه شده که در این بازی، نگاه امریکا و متحدانش به وی، در نقش یک گاو شیرده است که باید دوشیده شود. و در صورت وقوع حادثه‌ای اولین کشوری است که صدها بلکه حتی تا هزار میلیارد دلار صدمه خواهد دید. بنابراین، تا حدودی پا پس کشیده است.
 
۴- نقطه‌ قوت استراتژیک ایران که به صورت مستقل و قدرتمند عمل می‌کند، در این موقعیت ناشی از دو واقعیت است. یکی قدرت نظامی و درک درست از موقعیت خود و دیگر بازیگران منطقه‌ای و دیگری اقدام در چارچوب قانون و مقررات بین‌المللی است. صورت مساله این است که این کشتی انگلیسی با یک کشتی صیادی در آب های تحت مسئولیت ایران تصادم می‌کند. با بی‌توجهی از کنار آن عبور می‌کند. و اکنون با دستور مقام قضایی در توقیف است. البته این موضوع باید به صورت حقوقی مورد بررسی قرار گیرد. لیکن، نکته مهم اعمال قانون دریاها از سوی ایران است. هر چند، طرفداران نظریه نظمِ جهانی مبتنی بر زور؛ واقع‌گرایان، تنها به زور تکیه می‌کنند، ولی حتی ترامپ که سمبل این نظریه است، نتوانست اصلِ حدِّاقل مشروعیت بین‌المللی اقدام‌های خود را به‌طورِ کامل نادیده بگیرد. از یاد نبریم که هنوز اقدام از مجرای دولت و وزارت امورِ خارجه، پایبندی به برجام و عمل در چارچوب آن و رفع موانع FATF امکان عملِ گسترده‌تری را فرا روی ایران قرار می‌دهد و راهکار است./نفت خبر ایران