سرنوشت اتحادیه اروپا در انتخابات ماه مه (بخش سوم)

نویسندگان: آیوِن کرَستِو، مارک لِنِرد و سوسی دنیسِن

دیپلماسی ایرانی: اکنون که احزاب سیاسی اروپا کمپین برای انتخابات پارلمان اروپایی را آغاز کرده اند، به نظر می رسد که 5 تفکر گمراه کننده درباره شکل سیاست گذاری اروپایی به موضوع اصلی مناظرات تبدیل شده است. افسانه اول این بود که سیاست اروپایی به مساله ای قبیله ای تبدیل می شود. افسانه دوم این است که انتخابات اروپا صحنه نبرد بین آنهایی است که به اروپا (گشوده بودن مرزها) اعتقاد دارند و آنهایی که به ملت (کشور بسته) باور دارند. اما حقیقت این است که تنها چیزی که برای احزاب اهمیت دارد، این است که عامل تغییر باشند.

گای ورهوفشتاد رئیس گروه لیبرال پارلمان اروپایی اخیرا هشدار داده اگر میانه رو ها نتوانند حمایت بیشتر مردم برای ارزش های اروپایی به دست آورند، اتحادیه اروپا با خطر سقوط به «کابوس» پوپولیست-ملی گرا مواجه خواهد شد. این درست انعکاس همان استدلال جناج راست است مبنی بر اینکه انتخابات را به جنگی میان طرفداران جهانی شد و ملی گراها تبدیل می کنند. در هر دو طرف، طرفداران یکپارچگی اروپا و مخالفان آن بحث های مشابهی را مطرح می کنند.

رقابتی که امانوئل ماکرون طرفدار یکپارچگی اروپا را در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در برابر مارین لوپن ضد اروپایی ملی گرا قرار داد، از همین احساسات ناشی شده بود. ماکرون در یک مناظره داغ انتخاباتی از ترس حامیان اروپا استفاده کرد و لوپن را در شکاکیت شدید آن به اروپا و حمایتش از خروج فرانسه از اتحادیه اروپا به طور مستقیم به چالش کشید. کمپین ماکرون این رویارویی را لحظه ای حساس در تضمین پیروزی او می بینند.

اما نتایج نظرسنجی شورای اروپایی در روابط خارجی و یوگاو نشان می دهد که مساله تعیین کننده در کشورهای اتحادیه اروپا قرارگیری حامیان اتحادیه اروپا در برابر مخالفان آن نخواهد بود. برای اکثریت شهروندان این یک انتخاب سرنوشت ساز به شمار نمی رود، چراکه برای آنها اروپایی بودن مهم تر از هویت ملی است. تنها 25 درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی با این بند که هویت اروپایی برای آنها مهم تر از هویت ملی است، مخالفت کرده اند. برای بررسی اینکه این هویت سازی تا چه اندازه بر مبنای پروژه اروپایی است یا در تعاریف قومی-مذهبی اروپایی بودن ریشه دارد، به تجزیه و تحلیل بیشتری نیاز است. اما این نشان می دهد که بیشتر شهروندان اتحادیه اروپا هویت های اروپایی و ملی را مکمل یکدیگر می دانند و نه متناقض.

احزاب کلی گرا نیز این درس را به خوبی آموخته اند. در چند ماه گذشته، اکثر آنها سعی کرده اند خود را در اروپا بازتعریف کنند و از تمایلات پیشین مبنی بر خارج کردن کشورهای خود از منطقه یورو عقب نشینی کرده اند. یکی از نمونه های این مساله احزاب لیگ شمالی و جنبش پنج ستاره در ایتالیا هستند. هدف آنها این نیست که ضد اروپایی به نظر برسند، بلکه می خواهند پیشنهادات جدیدی درباره اروپا ارائه دهند؛ اروپایی که به کشورها اجازه دهد در برابر مهاجرت مقاومت کنند و تمامیت ارضی خود را از نهادها در بروکسل بازیابند. این اقدام برای آنها را از دشمنی اکثریت حامی اروپا بر حذر می دارد و در عین حال به آنها کمک کی کند چهره قهرمانان تغییر را به خود بگیرند و مدافعان نوستالژیک وضعیت موجود نباشند.

نظرسنجی ها نشان می دهد که مردم اتحادیه اروپا را بخشی از سیستم دولتی خود می انگارند؛ برخی آن را محدودیتی در توانایی این سیستم برای عمل به وعده هایش می دانند و برخی دیگر هم آن را مانعی در برابر شکست ها و مشکلات دولت ها می پندارند. اما این چند دستگی با کلیشه غرب حامی اروپا و شرق ضد اروپا متفاوت است. در پاسخ به سوال درباره پیامدهای عضویت در اتحادیه اروپا مردم لهستان، مجارستان و رومانی (همراه با اسپانیا) جدی ترین پاسخ ها را دادند و گفتند که عضویت در اتحادیه اروپا از آنها در برابر شکست دولت ملی محافظت می کنند. نهایت امر اینکه اختلاف حقیقی طرفداران و مخالفان اروپا نیست، بلکه بیشتر از چگونگی احساس افراد درباره نظام های سیاسی کشورشان ناشی می شود.

در این شرایط نامعلوم روحی در حال تسخیر فضای سیاسی انتخاباتی اروپایی است. در اواخر قرن نوردهم میلادی ژاک نوویکاو جامعه شناس روسی از اصطلاح «بیم زرد» برای اشاره به وحشت از چین استفاده کرد. اما بیم زرد برای رهبران اروپایی وحشت از حمله چین نیست و به تظاهرات کنندگانی مربوط می شود که جلیقه های زرد می پوشند. آنها به چهره جدید شورش و خشم سیاسی تبدیل شده اند. اگرچه تاثیر مستقیم آنها بر انتخابات آتی هنوز معلوم نیست، اما آنها ذهن رای دهندگان ناامید در سراسر اروپا را تسخیر کرده اند و می توانند میانه رو ها را به گرایش به احزاب افراطی ترغیب کنند. (این مطلب ادامه دارد)

منبع: شورای اروپایی در روابط خارجی / مترجم: طلا تسلیمی