دردسری که ناو هواپیمابر آمریکایی در خلیج فارس برای هند دارد

نویسنده: جیمز دورسی

دیپلماسی ایرانی: ورود ناو هواپیمابر «یو‌ اس ‌اس جان سی. استنیس» ایالات متحده آمریکا به خلیج فارس برای بازداری ایران از آزمایش بیشتر موشک های بالستیک احتمالا امیدهای هند را به اینکه معافیت بندر چابهار از تحریم های دولت دونالد ترامپ به تعامل بیشتر اقتصادی ایران با آسیای میانه و یکپارچگی بیشتر منطقه بیانجامد، کاهش خواهد داد.

حضور این گروه نظامی آمریکایی در خلیج فارس که برای اولین مرتبه در 8 ماه گذشته و در پی تشدید تنش ها بین ایالات متحده و ایران پس از خروج ترامپ از برجام صورت گرفته، نگرانی‌ ها درباره بروز یک درگیری نظامی را افزایش داده است.

اعزام این ناو هواپیمابر به خلیج فارس برای مدت زمانی دو ماهه با حمله انتحاری به مقر نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بندر چابهار همراه شد. به گزارش رسانه های عربستان و ایران، مسئولیت این حمله تروریستی را که 2 کشته و 40 زخمی بر جا گذاشت، گروه «انصار الرفقان» بر عهده گرفت. یک گروه افراطی سنی که ایران معتقد است عربستان سعودی، ایالات متحده و اسرائیل از آن حمایت می کنند.

عربستان سعودی که حامی سرسخت رویکرد ضدایرانی آمریکاست، مقادیر زیادی پول به جنگجویان مسلمان سنی فوق محافظه کار ضد شیعه ضد ایرانی در مرز استان بلوچستان پاکستان و استان سیستان و بلوچستان ایران که چابهار یکی از شهرهای آن است، تزریق کرده است. هدف از این تزریق بودجه ایجاد بلوک هایی برای تلاش های پنهانی در راستای بی ثبات کردن ایران از طریق ایجاد ناآرامی میان اقلیت های قومی بوده است.

به گفته مقامات آمریکایی، اعزام ناو هواپیمابر به منطقه خلیج فارس در واکنش به پرتاب آزمایشی موشک بالستیک قادر به حمل کلاهک های چندگانه توسط ایران صورت گرفته است. یکی از اهداف آمریکا از اعمال تحریم ها علیه ایران وادار کردن این کشور به دست کشیدن از توسعه موشک های بالستیک است. مقامات ایرانی اصرار می کنند که ماهیت برنامه های موشکی آنها دفاعی است.

مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده گفت: «اگر نتوانیم به عنوان بازدارنده عمل کنیم، مخاطره بروز درگیری را در منطقه افزایش داده ایم.»

چشم انداز تنش های فزاینده نظامی در خلیج فارس در پی ورود گروه ناو هواپیمابر آمریکایی و احتمال خشونت های سیاسی تحت حمایت عربستان و آمریکا در ایران و همچنین وضعیت دشوار امنیتی در افغانستان تهدیدی برای تاثیرات معافیت سرمایه گذاری هند در چابهار از تحریم اقتصادی واشنگتن علیه تهران محسوب می شود. مقامات هندی و ایرانی نگران این مساله هستند که آمریکا با تشدید موضع گیری نظامی و افزایش تنش ها به تلاش های آنها برای تبدیل چابهار به بندری برای تجارت بین هند و آسیای میانه را به خطر اندازد.

مقامات دو کشور به نتیجه بخشی تلاش هایشان در راستای مهندسی روند صلح در افغانستان امید بسته اند. نماینده ویژه ایالات متحده و نمایندگان امارات متحده عربی، عربستان سعودی و پاکستان اخیرا با طالبان دیدار کرده اند تا درباره پایان دادن به جنگ 17 ساله افغانستان مذاکره کنند. یک فرستاده دولت افغانستان نیز در بیرون سالن مذاکره حضور داشته و تنها به این دلیل در این جلسه شرکت نکرده که طالبان اصرار داشته تنها با آمریکا مذاکره می کند. گفت و گوها با طالبان تاکنون به این دلیل به بن بست خورده که آنها یک جدول زمانی مبنی بر خروج همه نیروهای خارجی از افغانستان را خواستار شده اند.

مقامات آمریکایی گفتند که گروه ناو هواپیمابر علاوه بر تلاش ها برای بازداری ایران، از جنگ آمریکا در افغانستان نیز حمایت خواهد کرد؛ نیروهای آمریکایی اخیرا در تلاش برای تحت فشار گذاشتن طالبان برای مذاکرات صلح، حملات هوایی علیه مواضع آن را افزایش داده اند.

دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا اخیرا با ارسال نامه ای به عمران خان نخست وزیر جدید پاکستان، از او کمک به کشاندن طالبان بر سر میز مذاکره را خواستار شده است. اگرچه عربستان سعودی و پاکستان هر دو به استفاده از روابط نزدیک خود با طالبان برای پایان دادن به جنگ افغانستان تمایل دارند، اما هنوز مشخص نیست که آیا می خواهند با کاهش تنش ها و خشونت ها به ظهور چابهار به عنوان یک مرکز تجاری تحت حمایت هند کمک کنند یا خیر.

طبق تحقیقات انجام شده توسط اندیشکده سعودی موسوم به «موسسه بین المللی مطالعات ایرانی» که ظاهرا با حمایت محمد بن سلمان ولیعهد سعودی فعالیت می کند، بندر چابهار تهدیدی مستقیم برای کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس است و از این رو، بایستی برای مقابله با آن تدابیری در نظر گرفته شود. در این تحقیق هشدار داده شده که تهدید چابهار از آنجایی ناشی می شود که سهم صادرات نفتی ایران را در بازار هند به بهای کاهش سهم عربستان سعودی، افزایش می دهد، سرمایه گذاری های خارجی در جمهوری اسلامی را بیشتر می کند، درآمدهای دولت ایران را بالا می برد و به ایران اجازه می دهد در منطقه خلیج فارس و اقیانوس هند اعمال قدرت کند.

به طور مشابه، پاکستان هم با حمایت چینی ها در بندر گوارد سرمایه گذاری کرده است که تنها 70 کیلومتر با ساحل چابهار فاصله دارد. اگر ورود ناو هواپیمابر آمریکایی «یو‌ اس ‌اس جان سی. استنیس» در خلیج فارس باعث افزایش تنش شود، پاکستان احتمالا دلیل کمتری برای نگرانی خواهد داشت.

منبع: لوبه لوگ / مترجم: طلا تسلیمی