بررسی قطعنامه تحریمی جدید علیه ایران در سنای کانادا
ایران و کانادا همچنان رابطه در اغما را تجربه می‌کنند. رابطه‌ای که از هفتمین روز از سپتامبر 2012 به دلیل تصمیم کانادا برای قطع رابطه با ایران در حالت بن‌بست قرار گرفت در 6 سال گذشته گاه روزهای راکد بی‌خبری و گاه با خوش‌بینی‌هایی برای احتمال از سرگیری همراه بوده است. با وجود آنکه دولت فعلی کانادا با حضور جاستین ترودو به عنوان نخست‌وزیر در دوره انتخابات وعده تلاش برای عادی‌سازی رابطه با تهران را داده بود اما در 3 سال گذشته لابی‌های ضد ایرانی فعال در ساختار سیاسی کانادا مجال تحقق این امر را به دولت نداده‌اند و البته به نظر می‌رسد که جاستین ترودو نیز از آن اراده سیاسی اولیه فاصله گرفته است. همزمان رقم بالای ایرانیان حاضر در کانادا به فرصت و چالشی توامان برای رابطه دوجانبه تبدیل شده است. برخی از ایرانیان مقیم کانادا در سال‌های اخیر با رایزنی‌های سیاسی تلاش کردند، سنگلاخ‌های موجود در مسیر عادی‌سازی رابطه با ایران را بردارند اما در آن سوی میدان چهره‌های متعلق به جریان‌های اپوزیسیون از جمله سازمان مجاهدین خلق(منافقین) هم تلاش‌های شبانه‌روزی را برای ممانعت از عادی‌سازی رابطه و وضع تحریم‌های مختلف علیه ایران به کار گرفتند. در تازه‌ترین دور این تلاش‌ها لیندا فرام، سناتور محافظه‌کار مجلس سنای کانادا پیشرو در مسیر تصویب قطعنامه‌ای علیه ایران شده است. در این قطعنامه که لیندا فرام به مجلس سنا فرستاده، اتهام حمایت ایران از تروریسم مطرح شده است. پیش از این قرار بود مجلس سنای کانادا روز دوشنبه درباره این قطعنامه رای‌گیری کند اما ظاهر امر حاکی از آن است که رای‌گیری به روز سه‌شنبه موکول شده است. تهران و اوتاوا رابطه دیپلماتیکی با هم ندارند اما سناتور فرام در اظهاراتی عجیب از دولت جاستین ترودو خواسته که به سیاست مماشات در قبال ایران پایان بدهد. سناتور فرام همچنین از دولت ترودو خواسته از ایران بخواهد سریعا همه کانادایی‌های بازداشت شده در ایران از جمله سعید ملک‌پور و مریم ممبینی(همسر کاووس سیدامامی) را آزاد کند. یکی دیگر از درخواست‌های این سناتور کانادایی قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست سازمان‌های حامی تروریسم است. تعقیب و پیگیری قانونی نهادها، سازمان‌ها و افراد وابسته به جمهوری اسلامی به دلیل آنچه که این سناتور نقض حقوق بشر و سوءاستفاده‌های گسترده خوانده، بخش دیگری از محتوای قطعنامه پیشنهادی لیندا فرام به مجلس سنای کاناداست.
6 سال از قطع رابطه گذشت
در سال 2012 دولت وقت کانادا به بهانه حمایت ایران از بشار اسد، رییس‌جمهور سوریه، عدم توجه ایران به قطعنامه‌های سازمان ملل درباره برنامه هسته‌ای، مخالفت تهران با رژیم اسراییل همچنین بیم خطر جانی برای دیپلمات‌های کانادایی مستقر در ایران به رابطه دیپلماتیک با تهران پایان داد. کانادا همزمان با تعطیل کردن سفارتخانه خود در ایران اعلام کرد که ایران را رسما دولتی حامی تروریسم می‌داند. در آن زمان استفان هارپر، نخست‌وزیر وقت کانادا با بازگرداندن 10 دیپلمات کانادایی که در سفارتخانه این کشور در تهران مستقر بودند، نظام ایران را خطرناک خواند. سیاست هارپر در آن مقطع تشدید فشار حداکثری سیاسی و اقتصادی بر ایران بود. این اقدام دولت کانادا از سوی بسیاری از تحلیلگران و حتی دیپلمات‌های کهنه‌کار کانادایی مورد انتقاد قرار گرفت. به عنوان نمونه جیمز جورج که در فاصله سال‌های 1972 تا 1977 سفیر کانادا در ایران بوده از این اقدام اوتاوا انتقاد کرده و گفت: تعطیل کردن سفارتخانه‌مان در ایران در چنین شرایطی حماقت بود.
وعده‌های محقق نشده جاستین ترودو
جاستین ترودو، نخست‌وزیر فعلی کانادا پس از پیروزی در انتخابات در اکتبر سال 2015 اعلام کرد که برنامه‌هایی برای عادی‌سازی رابطه با ایران دارد. در آن مقطع ایران و 1+5 درباره پرونده هسته‌ای به توافق برجام دست پیدا کرده بودند لذا ترودو فضا را برای عادی‌سازی رابطه مثبت یافت. البته در همان بازه زمانی نیز جمعیت ایرانیان مقیم کانادا برای پیشبرد پروژه عادی‌سازی رابطه تهران و اوتاوا تلاش‌هایی کرد. پس از اجرایی شدن برجام، وزیر تجارت کانادا در فوریه 2016 اعلام کرد، تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را لغو می‌کند. در سایه این لغو تحریم‌ها رابطه تجاری میان ایران و کانادا از سر گرفته شد اما اوتاوا محدودیت‌هایی برای کار با ایران وضع کرد. از جمله این محدودیت‌ها می‌توان به محدودیت صادرات اقلام مربوط به هسته‌ای یا اقلامی که می‌تواند به ایران در تولید و توسعه موشک‌های بالستیک کمک کند، یاد کرد. همزمان دولت کانادا لیستی از افراد مرتبط با دولت ایران را هم منتشر و تحریم‌هایی را علیه آنها وضع کرد.
در آن زمان وزیر خارجه کانادا از رویه برداشته شدن تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران استقبال کرد اما از فعالیت‌های ایران در منطقه، تنش با اسراییل، آزمایش‌های موشکی و آنچه که نقض حقوق بشر توسط ایران خواند به عنوان نقاط اختلاف اوتاوا با تهران نام برد. با این همه وی تاکید کرد که قطع رابطه با تهران هیچ سودی نه برای اوتاوا و نه برای ایران نداشته است. در چنین شرایطی وزیر خارجه کانادا رسما خواهان عادی‌سازی رابطه با تهران شد.
تلاش گسترده لابی تحریمی ایران
سناتور لیندا فرام در حالی به یکی از سرشاخه‌های اصلی فشار بر مجلس سنا و دولت کانادا برای وضع تحریم‌های جدید علیه ایران تبدیل شده است که بر اساس گزارشی که ژورنال ایرانیان مقیم کانادا منتشر کرده، وی به عنوان یک سیاستمدار کانادایی چشمان خود را بر نقض حقوق بشر سایر کشورهای بازیگر در منطقه خاورمیانه از جمله عربستان سعودی بسته است. قطعنامه پیشنهادی سناتور فرام را باید بخشی از تلاش گسترده لابی حامی تحریم در کشورهای مختلف دانست. لابی‌ای که همزمان با اعمال فشارهای اقتصادی بر تهران هدف انزوای سیاسی ایران در عرصه بین‌المللی را هم دنبال می‌کند. به گزارش ژورنال ایرانیان مقیم کانادا، متن این قطعنامه پیشنهادی از سوی سناتور فرام بسیار به متنی که محافظه‌کاران در ژوئن 2018 مطرح و در مجلس عوام علیه ایران تصویب کردند، شباهت دارد و بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود که این قطعنامه نیز رای مثبت سنا را دریافت کند. البته که این تصویب، ماهیت لازم‌الاجرا به قطعنامه نمی‌بخشد و تصمیم‌گیری درباره اجرایی شدن آن به دولت فدرال مربوط است.
حمایت یک ایرانی از تحریم وطن
سناتور فرام روز یکشنبه 9 دسامبر برای جذب نظرات مثبت بیشتر به منظور تصویب این قطعنامه در سنا اقدام به سخنرانی در مجلسی کرد که نهاد فعال ایرانی در کانادا با عنوان مرکز بین‌المللی برای حقوق بشر ترتیب داده بود. به گزارش ژورنال ایرانیان مقیم کانادا یکی دیگر از شرکت‌کنندگان در جلسه فوق شاپرک شجری‌زاده بود. شجری‌زاده به دلیل اعتراض به حجاب اجباری در ایران بازداشت و ظاهرا به دو سال حبس محکوم شده بود که از ایران خارج شد. گفته می‌شود که شجری‌زاده از زمان ورود به کانادا کار با چهره‌های ضد ایرانی و عضو لابی حامی تحریم ایران را آغاز کرده و اخیرا در جلسه‌ای در مونترال به دعوت «اروین کاتلر» نماینده سابق مجلس کانادا و مشاور لابی «متحد در برابر ایران هسته‌ای» حضور داشت. اروین کاتلر سابق بر این عضو پارلمان کبک بوده همچنین در فاصله سال‌های 2003 تا 2006 هم عنوان وزیر دادگستری کانادا را به خود اختصاص داده بود. او همچنین رابطه بسیار خوبی با سازمان منافقین دارد و طبق گزارش خبرگزاری‌ها در سال ۲۰۱۲ برای حذف این گروهک تروریستی از لیست سازمان‌های تروریستی تلاش بسیار کرد. کاتلر در چند سال اخیر تلاش گسترده‌ای را برای اعمال تحریم‌های گوناگون علیه ایران آغاز کرده و از زمان حصول برجام در سال 2015 به عضویت گروه «متحد در برابر ایران هسته‌ای» درآمده که از مخالفان سرسخت برجام و تداوم اجرایی شدن این توافق هسته‌ای هستند. از زمان خروج دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا از برجام لابی متحد علیه ایران هسته‌ای هم در داخل و هم در خارج از امریکا به خصوص اروپا و کانادا برای قطع رابطه‌های تجاری با تهران سرمایه‌گذاری می‌کند. سناتور «فرام» و «اروین کاتلر» هر دو رابطه بسیار دوستانه‌ای با اعضای گروهک تروریستی منافقین دارند اما نکته جالب‌تر این است که لیندا فرام خواهر دیوید فرام، استراتژیست جمهوری‌خواه امریکایی است که متن سخنرانی جورج بوش، چهل و سومین رییس‌جمهور امریکا درباره محور شرارت را نوشته بود. بوش در آن سخنرانی ایران را یکی از محورهای شرارت خوانده بود. اروین کاتلر در سال 2014 از مریم رجوی برای سخنرانی در پارلمان کانادا دعوت کرده بود. همچنین گفته می‌شود وی یکی از چهره‌هایی است که تلاش کرد، نام منافقین از لیست گروه‌های تروریستی خارج شود. امریکا در سال 1997، اتحادیه اروپا در سال 2002 و کانادا در سال 2005 نام این گروه را در لیست گروهک‌های حامی تروریسم قرار داده بودند. سناتور لیندا فرام سال‌هاست که در ساختار سیاسی کانادا برای وضع تحریم‌های فراگیر علیه ایران مشغول لابی‌گری است. وی از چهره‌هایی بود که توانست بر تصمیم استفان هارپر برای قطع رابطه دیپلماتیک با ایران تاثیر بسیاری بگذارد همچنین برای تصویب لایحه S219(تحریم‌های غیرهسته‌ای علیه ایران) که هر گونه عادی‌سازی رابطه میان اوتاوا و تهران را غیرممکن می‌کند، تلاش بسیار کرد. البته که این لایحه در ماه مه سال جاری در رای‌گیری در مجلس سنای کانادا شکست خورد.پس از شکست لابی طرفدار تحریم ایران در ماه مه برای تصویب این لایحه، مدافعان تحریم ایران تغییر رویه دادند. چهره‌های این لابی از خیر تصویب لایحه تحریمی علیه ایران گذشته و به دنبال تصویب قطعنامه (MOTION) رفتند. تصویب قطعنامه در مجلس سنا به معنای لازم‌الاجرا بودن آن نیست اما همزمان می‌تواند تاثیرگذار باشد. سیاست دیگری که طرفداران تحریم ایران دنبال می‌کنند طرح این قطعنامه‌ها در فاصله‌های زمانی اندک است تا فشار بر ایران را حفظ کرده و همزمان احتمال هرگونه عادی‌سازی رابطه تهران – اتاوا را کاهش دهند. راه دیگری که این افراد پس از ماه مه طی کردند طرح تحریم ایران تحت لوای حقوق بشر بود. دولت لیبرال جاستین ترودو با وضع تحریم‌های وسیع علیه ایران به خصوص پس از برجام و مشاهده موضع اروپایی‌ها در قبال این توافق مخالف است لذا تنها راه برای کاستن از این مخالفت طرح تحریم‌های حقوق بشری است. سناتور فرام در اکتبر 2017 در سخنرانی در مجلس سنا با توهین ایرانی‌ها را ملتی شیطان خوانده بود که این اظهارات وی در جمعیت ایرانی‌های مقیم کانادا انتقادهای بسیاری را به دنبال داشت. هزاران ایرانی مقیم کانادا در کنار چند سیاستمدار لیبرال و برخی از نمایندگان مجلس عوام با محکوم کردن این اظهارات سناتور فرام خواهان عذرخواهی او شده بودند. با این همه وی با بیان اینکه از اظهارنظرش پشیمان نیست از هر گونه عذرخواهی سر باز زد. به گزارش ژورنال ایرانیان مقیم کانادا یکی دیگر از سناتورهایی که سرسختانه برای وضع تحریم علیه ایران در کانادا تلاش می‌کند «سلمان سیما» است. وی تلاش برای تصویب قطعنامه پیشنهادی سناتور «فرام» در مجلس سنا را از چند هفته پیش آغاز کرده و به عنوان مثال در توییترش از دنبال‌کنندگان خود خواسته بود که با سناتورهای مجلس تماس گرفته و حمایت خود از قطعنامه سناتور فرام را اعلام کنند.
درخواست تحریم ایران در سایه قانون ماگنیتسکی
اروین کاتلر روز دوشنبه در گزارشی خواهان تحریم برخی وزرا، قضات، روسای زندان‌ها و برخی دادستان‌های ایرانی شد. همزمان به گزارش برخی رسانه‌های کانادایی چند تن از اعضای حزب لیبرال که جاستین ترودو نیز به آن تعلق دارد با وضع تحریم علیه ایران پس از دیدار با کاتلر موافقت کرده‌اند. این افراد خواهان تحریم ایران تحت لوای قانون ماگنیتسکی هستند. نام این قانون در ارتباط با نام فردی به نام سرگئی ماگنیتسکی است. ماگنیتسکی(1972-2009) حقوقدان و وکیل دعاوی بود. وی برای دفتر وکالت امریکایی «فایراستون دانکن» در روسیه کار می‌کرد و به صندوق سرمایه‌گذاری انگلیسی هرمیتیج کپیتال منیجمنت مشاوره می‌داد. ماگنتیسکی که متهم به امتناع از پرداخت مالیات بود در روز 16 نوامبر 2009 در بازداشتگاه موقت «بوتیرکا» در مسکو درگذشت. بازداشت و درگذشت وی انتقادهای بین‌المللی بسیاری را به دنبال داشت. در سایه این قانون، وضع شدیدترین تحریم‌ها در پرونده‌های نقض حقوق بشری ممکن می‌شود. کانادا اخیرا با استناد به همین قانون 17 مقام سعودی را پس از مرگ جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول وارد لیست تحریم‌های حقوق بشری خود کرد. گزارشی که کاتلر و سناتور فرام در اختیار مجلس سنا قرار داده‌اند، خواهان وضع تحریم علیه 19 نفر از مقام‌های ایرانی است. وزیر اطلاعات، وزیر فرهنگ، وزیر ارتباطات و فناوری، وزیر علوم تحقیقات و فناوری، وزیر دادگستری و وزیر کشور ایران چند مقام ارشدی هستند که این قطعنامه خواهان تحریم آنها شده است. به گفته کارشناسان، هدف این تحریم‌ها که به نام حقوق بشر پیشنهاد شده، ایجاد محدودیت برای وزارتخانه‌ها و سازمان‌های کلیدی از جمله وزارت ارتباطات است. ژورنال ایرانیان مقیم کانادا در این باره می‌نویسد: قدرت تحریم‌های کانادا اندک است اما هدف اصلی فشار حداکثری، منزوی کردن دیپلماتیک ایران و ایجاد پیشینه قانونی برای اعمال تحریم‌های مشابه در کشورهای دیگر است./سارا معصومی-اعتماد
نظر شما :