مالزی و معضل درگیری های مذهبی

نویسنده: دکتر عبدالرضا عالمی، کارشناس مسائل جنوب شرق آسیا

دیپلماسی ایرانی: معبد سیفیلد سری ماها ماریامان (Seafield Sri Maha Mariamman) در سوبانگ جایا ایالت سلانگور، به عنوان یکی از معابد مهم هندوهای مقیم مالزی به شمار می رود و هندی ها معتقدند این معبد قدمت حدود ۱۰۰ ساله دارد.

هفته گذشته پلیس مالزی اعلام کرد که درگیری در این معبد در نزدیکی پایتخت مالزی، منجر به مجروح شدن ۶ نفر و به آتش کشیده شدن بیش از ۱۰ دستگاه خودرو و موتورسیکلت شد که تا کنون ۱۷ نفر از عاملان آن بازداشت شده اند.

رسانه های مالزی به نقل از فوزی هارون، رئیس پلیس مالزی گزارش دادند: درگیری که در شب اول این حادثه  در این معبد رخ داده یک دعوای نژادی نبوده بلکه به دلیل اختلاف در مالکیت زمینی است که در آن معبد ساخته شده به وقوع پیوسته است.

وی گفت که تمام افراد مالایی عامل این درگیری ها دستگیر شدند اما تحقیقات همچنان دراین زمینه ادامه دارد و همه جوانب این اقدام خشونت بار مورد بررسی پلیس قرار خواهد گرفت.

بر اساس گزارشهای منتشره در رسانه ها، مدیران این معبد در سال 2015 طی قراردادی با یک شرکت ساختمانی و در قبال اخذ 150 میلیون رینگت، با انتقال معبد به مکانی دیگر در سه کیلومتری محل فعلی، موافقت کرده بودند که پس از تصمیم به اجرای این قرارداد، با واکنش و مخالفت مردم علاقمند به معبد مواجهه شد. این اعتشاشات پس از ورود دهها نفر از افرادی که چهره خود را پوشانده بودند و گفته می شود مالایی هستند، درگیری میان آنها و هندوهای حاضر در اطراف معبد شکل گرفت که منجر به مصدومیت ۶ نفر و به آتش کشیدن افزون بر ۱۰ دستگاه خودرو شد. این درگیری در شب اول  با دخالت پلیس پایان یافت. 

پس از اتفاقات شب اول وزرای هندو مذهب دولت مالزی در یک جلسه مطبوعاتی ضمن دعوت به آرامش مردم نسبت به بررسی دقیق این حادثه قول همکاری دادند. 
پس از انتشار اخبار درگیری ها در رسانه های مالزی در شب دوم این حادثه، جمعیت عظیمی از هندوهای مالزیایی با اجتماع پیرامون این معبد نسبت به بی احترامی صورت گرفته نسبت به این معبد و درگیری های شب گذشته آن اعتراض کردند. 

در ادامه این اجتماع اعتراض آمیز، خشونت و درگیری در اطراف این معبد منجر به آتش زدن چندین دستگاه خودرو دیگر و شکستن پنجره ها و شیشه های مرکز خرید مجاور آن شد. صدها نفر از نیروهای پلیس در اطراف این معبد مستقر شدند و در درگیری های پیش آمده یک نیروی آتش نشان مالایی نیز حادثه دیده و به کما رفت که در بیمارستان بستری شد.

خبرگزاری رسمی مالزی «برناما» گزارش داد در ادامه، این درگیری ها منجر به مجروح شدن دست کم شش نفر و به آتش کشیده شدن بیش از ۱۸ دستگاه خودرو و موتورسیکلت شد که تاکنون ۲۱ نفر از عاملان آن بازداشت شده اند.

این درگیری با واکنش شدید نخست وزیر، نمایندگان مجلس و بسیاری از مسئولان ارشد این کشور روبه رو شده است.

نخست وزیر مالزی در اولین واکنش به این حادثه با بیان اینکه این درگیری نژادی نیست و توسط افراد بومی ایجاد نشده، تاکید کرد: ماهیت این اقدام جنایتکارانه است و عاملان آن طبق قانون مورد پیگرد قرار می گیرند. ماهاتیر محمد درعین حال افزود: برخی معابد در زمین هایی ایجاد می شوند که مجوز صاحبان زمین درمورد آن کسب نشده است.

نخست وزیر مالزی تاکید کرد: دولت برای رفع این مشکل احتمالا قانونی را مورد بررسی و تصویب قرار می دهد تا براساس آن شرایطی فراهم شود تا معابد دراین کشور با کسب مجوز از مقامات محلی ساخته شود. این معابد در حال حاضر بدون توجه به مالکیت زمین ساخته می شوند و زمانی که صاحبان زمین اقدام به تصاحب ملک خود می کنند، مشکل ایجاد می شود.

وی گفت: هرکس یا گروهی نمی تواند قوانین را بر اساس منافع خود نقض کند، و دولت که مسئول اجرای قانون است تمام تلاش خود را در این جهت به کار خواهد گرفت.

مجلس نمایندگان مالزی نیز باتشکیل جلسه ویژه باحضور ماهاتیر محمد و اعضای دولت، حادثه شورش در یک معبد متعلق به هندی های مالزی را مورد بحث و بررسی قرار دادند.

ماهاتیر محمد، نخست وزیر مالزی در مجلس نمایندگان این کشور با اشاره به درگیری در این معبد تاکید کرد: دولت اینگونه اقدامات را تحمل نکرده و براساس قوانین تدابیری اتخاذ می کند تا چنین حوادثی رخ ندهد.

ماهاتیر و جمعی از نمایندگان و اعضا دولت با عیادت از آتش نشان مالایی بر برخورد با عوامل بروز خشونت در این معبد تاکید کردند. 

دکتر مجاهد روا، وزیر امور دینی مالزی نیز با دیدار از این معبد بر هم زیستی مسالمت آمیز و پرهیز از خشونت های مذهبی تاکید کرد. 

مالایی ها ۶۰ درصد از جمعیت حدود ۳۲ میلیون نفر مالزی را تشکیل می دهند، چینی ها حدود ۲۳ درصد و هندی ها قریب به ۷ درصد از این جمعیت را به خود اختصاص داده اند.

مسئولان مالزی با توجه به شرایط جمعیتی و چند نژادی بودن این کشور همواره بر وحدت نژادها تاکید کرده اند و در مورد بروز هر نوع درگیری نژادی دراین کشور هشدار داده شده است.

مالزی در سال ۱۹۶۹ شاهد درگیری های خونین نژادی در این کشور بود. این درگیری ها در کوالالامپور و بخش هایی از ایالت سلانگور به وقوع پیوست و در نتیجه آن شمار زیادی از مردم کشته شدند.

هر چند که آمار دقیق این کشته شدگان هرگز اعلام نشد، اما منابع غربی تعداد کشته شدگان را ۶۰۰ تا یکهزار نفر اعلام کردند که بیشتر آنها از نژاد چینی بودند.

این موضوع باعث اعلام وضعیت اضطراری ملی و همچنین انحلال مجلس این کشور شد و شورای ملی به عنوان دولت سرپرست اداره مالزی را از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۹ عهده دار شد.

به نظر می رسد پس از انتخابات اخیر مجلس و پیروزی نیروهای مخالف و به دست آوردن کابینه و با توجه به موج و هجمه شدید ایجاد شده به نخست وزیر و معاون نخست وزیر و برخی از اعضا کابینه سابق و نمایندگان حزب آمنو در خصوص فساد های مالی، مخالفان دولت در تلاشند با به چالش کشاندن دولت جدید، در حوزه های مختلف قومی و نژادی و مذهبی از فشارهای وارده به خود عبور کنند. 

دو حوزه قومیتی و مذهبی با توجه به ترکیب جمعیتی این کشور از حساسیت بیشتری برخورداراست. ناظران و تحلیلگران سیاسی با توجه به نگاه متفاوت دولت اخیر در تساهل و تسامح بامذاهب و قومیتهای مختلف و تلاش این دولت برای بکارگیری سیاست باز تر در بیان عقاید و فضای باز سیاسی و مذهبی، معتقدند که مخالفان در ماههای اخیر در تلاش هستند تا با تحریک مردم و اقوام و مذاهب نسبت به سیاست های جدید، دولت را با چالش هایی در اجرای سیاستهای خود تضعیف و آن را با بحران مواجه سازند. 

تحریک و واکنش هر از گاه برخی از احزاب، سیاستمداران و شخصیتهای مالایی نسبت به مذهب شیعه نیز با توجه به نظرات اخیر دولت و انعکاس اخبار و تحریک مسائل قومیتی پس از اینگونه حوادث نیز در راستای همین سیاست های مخالفان دولت به شمار می رود.

دولت جدید مالزی نیز با آنکه معتقد است حوادث اخیر و مشکلات بیان شده توسط مخالفان ناشی از سیاست گزاری های غلط سالهای گذشته است، در تلاش است با آرامش و به مرور زمان نسبت به اصلاح روشها و قوانین جهت ایجاد فضای باز بیشتر بکوشد. 

به نظر می رسد با موضعگیری و مدیریت بحران توسط دولت و همکاری جامعه هندوها با پلیس و مقامات مسئول دولتی، اکنون بحران معبد با خارج کردن آن از فضای اختلافات قومی و نژادی و مذهبی و برخورد قاطع دولت، این چالش فعلا فروکش کرده است.