ترامپ جنگ نمی خواهد، عکس دو نفره با مقامات ایران می خواهد

نویسنده: مایکل آر. پومپئو، وزیر امور خارجه امریکا

دیپلماسی ایرانی: پایان جنگ سرد به نوعی تفکر جدید میان سیاستگذاران و تحلیلگران درباره بزرگترین چالش های امنیتی ملی ایالات متحده منجر شد. ظهور القاعده، مجرمان سایبری و دیگر نهادهای خطرناک به معنای وجود تهدید از سوی مهره هایی غیر دولتی به حساب می آیند؛ اما تهدید دولت های سرکش که هنجارهای بین المللی را به چالش می کشند و به حقوق بشر و آزادی های اساسی احترام نمی گذارند و علیه امنیت مردم آمریکا، متحدان و شرکای ایالات متحده و سایر کشورهای جهان عمل می کنند نیز همچنان وجود دارد.

از جمله این نظام های سرکش، کره شمالی و ایران هستند. آنها اقدامات زیادی علیه صلح بین المللی انجام داده اند، اما مهم ترین مساله درباره آنها این است که برای چندین دهه با نقض ممنوعیت های بین المللی، برنامه تولید تسلیحات هسته ای را پیش برده اند. به رغم تلاش های واشنگتن در زمینه دیپلماسی، پیونگ یانگ سیاستمداران ایالات متحده را با یک سری موافقتنامه های نقض شده کنترل تسلیحاتی مواجه ساخت که این مساله به دوران ریاست جمهوری جورج دابلیو. بوش باز می گردد. کره شمالی به برنامه تسلیحات هسته ای و برنامه موشک های بالستیک خود ادامه داد تا جایی که در زمان پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری، باراک اوباما به او گفت که این مساله بزرگترین چالش امنیتی ملی او خواهد بود. در مورد ایران هم توافقی که توسط دولت اوباما و در سال 2015 حاصل شد، یعنی برجام، به جاه طلبی های هسته ای این کشور پایان نداد. در حقیقت، چون ایران می دانست که دولت اوباما محافظت از این توافق را در اولویت قرار می دهد، برجام به نوعی معافیت از مجازات در ارتباط با دیگر اقدامات نظام ایران تبدیل شد. این توافق همچنین مقادیر زیادی پول در اختیار ایران قرار داد که به بودجه ای برای این کشور در حمایت از گروه های دوست در خاورمیانه تبدیل شد بدون اینکه عواقبی برای ایران داشته باشد؛ این بودجه همچنین ثروت را در اختیار نظامی قرار داد که سعی داشت انقلاب خود را به خارج از کشور صادر کند.

این مساله که تهدیدهای کره شمالی و ایران در دوران پس از جنگ عراق افزایش یافته، شرایط را برای مواجهه با آنها پیچیده تر کرده است؛ آمریکایی ها به هزینه های یک تعهد نظامی طولانی مدت به اسم حفاظت در برابر سلاح های کشتار جمعی، بدبین هستند و حق دارند. باتوجه به مشکلات جنگ عراق و باتوجه به اینکه ثابت شده که توافق های پیشین برای محدودسازی تهدیدهای کره شمالی و ایران کافی نیستند، مشهود بود که برای متوقف کردن این نظام ها از آسیب رساندن (به منافع آمریکا) به اقدامات دیپلماتیک جدیدی نیاز است.

در چنین شرایطی دونالد ترامپ روی کار آمد و به رغم همه نگرانی ها در واشنگتن، شیوه او در زمینه تعاملات بین المللی و دیپلماسی او بر پایه رویکردی است که به ایالات متحده در مواجهه با نظام های سرکش برتری می دهد.

دکترین ترامپ

رئیس جمهوری ترامپ چه در کمپین های انتخاباتی و چه در کاخ سفید، همواره درباره نیاز به رهبری جسورانه آمریکایی برای در اولویت قرار دادن منافع امنیتی ایالات متحده، شفاف سخن گفته است. این رویکرد خلاف «هدایت از پشت سر (ایفای نقش رهبری تنها در صورت لزوم)» دولت اوباما است. رویکرد دولت اوباما کره شمالی را به تهدیدی بزرگتر از همیشه تبدیل کرده و در بهترین حالت، تلاش های ایران برای تبدیل شدن به یک قدرت هسته ای را به تعویق انداخته و در عین حال سبب شده است که نفوذ جمهوری اسلامی افزایش یابد.

امروز، کره شمالی و ایران هر دو دریافته اند که ایالات متحده بدون توجه از فعالیت های بی ثبات کننده آنها نخواهد گذشت. کمپین اعمال فشار چندجانبه آمریکا علیه کره شمالی همراه با اظهارات واضح رئیس جمهوری درباره اینکه ایالات متحده در صورت نیاز با استفاده از ارتش از منافع خود محافظت می کند، شرایط را برای گفت و گو مهیا کرد و به نشست رئیس جمهوری ترامپ و کیم جونگ اون رهبری کره شمالی در سنگاپور انجامید که با تعهد به خلع سلاح هسته ای همراه بود. کره شمالی پیشتر هم چنین تعهداتی را مطرح کرده، اما این اولین مرتبه است که یک رهبر در برابر رهبری دیگر به خلع سلاح هسته ای متعهد می شود. رویکرد رئیس جمهوری ترامپ سبب شد مساله ای که برای مدت های طولانی سیاستگذاران را آشفته خاطر کرده بود، به شیوه ای مسالمت آمیز حل و فصل شود.

دولت ترامپ در ارتباط با دولت ایران هم کمپین «اعمال فشار حداکثری» را پیش می برد که برای کاهش درآمدهای نظام ایران طراحی شده است. رئیس جمهوری ترامپ نمی خواهد ایالات متحده را گرفتار یک درگیری نظامی بلند مدت دیگر در خاورمیانه یا هر منطقه دیگری کند. او آشکارا از عواقب وحشتناک حمله 2003 به عراق و مداخله 2011 در لیبی انتقاد کرده است. ممکن است برخی نگران وارد شدن ایالات متحده به یک جنگ دیگر باشند، اما واضح است که آمریکا رئیس جمهوری دارد که اگرچه بیمی از استفاده از قدرت نظامی ندارد، اما تمایلی هم به آن ندارد. نیروی قاطع نظامی همواره برای حفاظت از مردم آمریکا آماده خواهد بود، اما نباید اولین گزینه باشد.

یکی دیگر از جنبه های مهم دیپلماسی رئیس جمهوری ترامپ تمایل او به گفت و گو با دشمنان سرسخت ایالات متحده است. همانطور که او در ماه جولای گفت، دیپلماسی و تعامل بر درگیری و خصومت ارجحیت دارد. رویکرد او در قبال کره شمالی نمونه خوبی در این زمینه است: دیپلماسی او با کیم جونگ اون تنش ها را که در حال افزایش بود، از بین برد.

آنچه تمایل رئیس جمهوری به تعامل را تکمیل می کند، غریزه او در تشخیص معاملات بد است. درک او از اهمیت اهرم فشار در مذاکره احتمال حصول توافقات بدی مانند برجام را از بین می برد. توافق آتی با کره شمالی از هر جهت به برجام برتری خواهد داشت چون ما اهداف خود را «غیر هسته ای کردن نهایی و قابل تایید شبه جزیره کره» اعلام کرده ایم و رهبر کره شمالی هم با آن موافقت کرده است. «نهایی» به این معناست که دیگر هیچگاه احتمال از سرگیری برنامه تسلیحات کشتار جمعی و موشک های بالستیک توسط کره شمالی وجود نخواهد داشت و این چیزی است که برجام کم دارد.

تهدید ایرانی

تعهد رئیس جمهوری ترامپ به حفظ امنیت مردم آمریکا، همراه با خودداری او از استفاده غیر ضروری از نیروی نظامی و تمایلش به مذاکره با دشمنان، چارچوبی جدید برای مقابله با نظام های سرکش فراهم آورده است و امروز، هیچ نظامی بیش از ایران خصوصیات یک نظام سرکش را ندارد. از زمان انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 همین گونه بوده است و این یعنی در حدود 4 دهه گذشته نظام ایران اقدامات و رفتارهایی داشته که برجام آنها را محدود نمی کند. این توافق ایران را از پیشبرد برنامه هسته ای باز نداشته و حتی اظهارات مقامات ایران درباره اینکه این کشور می تواند ظرف چند روز برنامه هسته ای را از سر بگیرد، نشان می دهد که برجام چندان هم در برنامه های ایران تاخیر ایجاد نکرده است. این توافق همچنین مانع از فعالیت های ایران در افغانستان، عراق، لبنان، سوریه، یمن و غزه نشده است. ایران همچنان از حوثی ها در یمن در جنگ با عربستان سعودی و از حماس در برابر اسرائیل حمایت می کند.

در ماه مه 2018، رئیس جمهوری ترامپ از این توافق هسته ای خارج شد چون واضح بود که این توافق منافع امنیت ملی آمریکا یا متحدان و شرکای ما را حفظ نمی کند و سبب نمی شود ایران به عنوان یک کشور عادی رفتار کند.

کمپین اعمال فشار حداکثری

در عوض توافق هسته ای ایران، رئیس جمهوری ترامپ اقدامی چندجانبه را علیه این کشور آغاز کرده است. بخش اول، تحریم های اقتصادی است. رئیس جمهوری آمریکا از قدرت تحریم ها در تحت فشار گذاشتن نظام ایران و در عین حال هزینه های اندک آن برای ایالات متحده به خوبی آگاهی دارد. ایالات متحده در دولت ترامپ 17 دور از تحریم های مربوط به ایران را مجددا اعمال کرده که 147 شخصیت حقیقی و حقوقی ایران را هدف قرار داده اند.

هدف از این تحریم های تهاجمی، مجبور کردن ایران به انتخاب یکی از این دو گزینه است: متوقف کردن یا ادامه دادن سیاست هایی که در ابتدای امر به اعمال مجدد تحریم ها انجامیدند. تصمیم ایران برای ادامه فعالیت های مخرب همین حالا هم پیامدهای اقتصادی شدیدی برای آن داشته است. ارزش ریال در یک سال گذشته سقوط کرده است. یک سوم جوانان ایرانی بیکار هستند و دستمزدهای پرداخت نشده به اعتصاب های گسترده می انجامند.

فشار اقتصادی یکی از بخش های کمپین اعمال فشار علیه ایران است. بازداری بخش دیگری از این کمپین محسوب می شود. رئیس جمهوری ترامپ به استفاده از تدابیر مشخص برای بازداشتن ایران از راه اندازی مجدد برنامه هسته ای یا ادامه فعالیت در خارج از مرزها، باور دارد. چه در ارتباط با ایران و چه سایر کشورها، او آشکارا اعلام کرده است که تلاش ها برای تحریک آمریکا را تحمل نخواهد کرد. اگر امنیت ایالات متحده تهدید شود، او به شدت پاسخ خواهد داد. کیم جونگ اون این فشار را احساس کرد و اگر چنین فشاری نبود رهبر کره شمالی هرگز در سنگاپور با ترامپ دیدار نمی کرد. شیوه ارتباطات عمومی رئیس جمهوری خود به صورت یک ساز و کار بازدارنده عمل می کند. توئیت او با حروف تماما بزرگ خطاب به حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در ماه جولای بر مبنای محاسبات استراتژیک بود: اینکه نظام ایران آن را درک می کند و از قدرت نظامی ایالات متحده می ترسد. ما به دنبال جنگ نیستیم، اما باید این مساله را به وضوح روشن کنیم که درگیری یک باخت تمام عیار برای ایران خواهد بود؛ جمهوری اسلامی نمی تواند از نظر قدرت نظامی به ایالات متحده برسد و ما هیچ ابایی از نشان دادن این مساله به سران ایران نداریم.

یکی دیگر از وجوه استراتژی دولت ترامپ در قبال ایران، آشکارسازی اقدامات این کشور است. دولت ترامپ به افشای جریان های مالی غیرقانونی، فعالیت های بدخواهانه و فشار شدید از سوی نظام ایران ادامه می دهد.

رئیس جمهوری ترامپ به وضوح اعلام کرده که تا زمانی که ایران مطابق استانداردهای مد نظر آمریکا و شرکا و متحدانش عمل نکند، فشارها ادامه خواهد یافت. همانطور که رئیس جمهوری آمریکا بارها گفته، ما برای مذاکره آماده هستیم. اما همانطور که درباره کره شمالی صادق بود، تا زمانی که ایران تغییراتی ملموس و پایدار در سیاست های خود ایجاد نکند، ایالات متحده به کمپین اعمال فشار خود ادامه خواهد داد. اگر ایران رفتار خود را تغییر دهد، احتمال دستیابی به توافقی جدید و جامع به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت. ما فکر می کنیم که توافق با نظام ایران امکان پذیر است. در نبود یک توافق، ایران در ارتباط با فعالیت های خود در منطقه و در سراسر جهان، با هزینه های فزاینده مواجه خواهد شد. در شرایطی که اقتصاد ایران رو به افول است و اعتراض ها افزایش یافته، دولت ایران باید بداند که مذاکرات بهترین راه پیش روست.

منبع: فارن افرز / مترجم: طلا تسلیمی