مشکل «خاشقجی» در برنامه های ترامپ علیه ایران

نویسنده: دیوید ای. سنجر

دیپلماسی ایرانی: مقامات کاخ سفید نگران این مساله هستند که سرنوشت جمال خاشقجی، روزنامه نگار مخالف سعودی به ناکامی سیاست های ایالات متحده در رابطه با ایران بیانجامد و برنامه های واشنگتن برای کمک گرفتن از ریاض در راستای ممانعت از بروز اختلال در بازار نفت را به خطر اندازد.

مقامات ایالات متحده گفته اند این تحولات در برهه زمانی بدی برای دولت ترامپ رخ داده اند چراکه ایالات متحده قصد دارد پنجم نوامبر تحریم ها علیه ایران را با هدف به صفر رساندن صادرات نفتی این کشور اجرایی کند و برای محافظت از بازارهای جهانی نفت به کمک عربستان سعودی نیاز دارد.

اگر برنامه ایالات متحده که با دقت و احتیاط تمام برنامه ریزی شده تحقق یابد، عربستان سعودی احتمالا افزایش قابل توجه درآمدهای نفتی خود را آن هم در زمانی شاهد خواهد بود که کنگره آمریکا پادشاهی عربستان را در ارتباط با پرونده خاشقجی تحریم می کند. یکی از دلایلی که مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا روز سه شنبه برای دیدار با ملک سلمان و محمد بن سلمان به عربستان سعودی اعزام شد هم همین بود.

به گفته مقامات، بخشی از مشکل درک اذعان عمومی از مساله است: عربستان سعودی یک متحد بی رحم است و اقداماتی همچون رهبری کمپین نظامی مهلک در یمن را برعهده دارد و این درست در شرایطی است که رئیس جمهوری ترامپ و پومپئو سعی دارند ایران را به عنوان زورگیر منطقه معرفی کنند.

ریچارد ان. هاس، رئیس شورای روابط خارجی که برای چندین رئیس جمهوری جمهوریخواه کار کرده است، می گوید: «این یک ترفند شسته و رفته است اگر بتوانید همزمان هم یک کشور را تحریم کنید و هم با آن شراکت داشته باشید. و این کار ساده ای نیست که در حالی که عربستان سعودی با خبرنگاران و مخالفان کارهای فاجعه آمیزی انجام می دهد و کودکان را در یمن بمباران می کند، نگه داشتن تمرکز بر ایران کار ساده ای نیست.»

ترامپ روز سه شنبه پس از تماس تلفنی با ولیعهد سعودی گفت که ریاض بار دیگر هر گونه اطلاعی از سرنوشت خاشقجی را رد کرده است. او گفت که ولیعهد که در این تماس تلفنی همراه پومپئو بوده است، تحقیقات درباره ناپدید و احتمالا کشته شدن خاشقجی را گسترش می دهد.

خاشقجی ستون نویس واشنگتن پست از زمان ورودش به کنسولگری سعودی در استانبول در دوم اکتبر دیده نشده است. مقامات ترکیه ادعا می کنند که او به قتل رسیده و بدنش مثله شده است. مقامات عربستان سعودی هرگونه تخلفی را رد کرده اند.

در حالی که ناپدید شدن خاشقجی تنش ها بین عربستان سعودی را با ترکیه و ایالات متحده افزایش داده است، کاخ سفید سعی دارد میزان آسیب های این اتفاق بر استراتژی ایران را بسنجد. مقامات دولت ترامپ و کارشناسان خارجی در مصاحبه های این هفته گفته اند که پیامدهای احتمالی سرنوشت خاشقجی بر طرحی دقیق برای تحت فشار گذاشتن ایران موضوع اصلی مباحثات داخلی بوده است.

در مقابل، به گفته این افراد مساله محدودیت در فروش تسلیحات آمریکایی به عربستان سعودی اهمیت چندانی در مباحثات نداشته است. این در حالی است که ترامپ گفته به فروش تسلیحات به عربستان ادامه می دهد چرا که این کار به معنای فرصت های شغلی برای آمریکایی هاست.

دولت ترامپ قصد دارد پنجم نوامبر اعلام کند که هر شرکتی که با ایران تجارت می کند - نفت می خرد یا پروژه ها را تامین مالی یا در ایران سرمایه گذاری می کند - از تجارت با ایالات متحده از جمله مبادلات به دلار منع خواهد شد. این جبهه مشترک ایالات متحده و عربستان سعودی است که منبع همه بی ثباتی ها در خاورمیانه را ایران میدانند. اما به گفته مقامات آگاه، این استدلال اکنون به مخاطره افتاده است. این مقامات معتقدند که پومپئو در سفر به ریاض حامل این پیام بوده که باید هرچه سریعتر و پیش از آنکه ترامپ و مشاورانش تحت فشارهای داخلی مجبور به مواجهه با آل سعود شوند، تحقیقاتی معتبر صورت بگیرد و توضیحی کامل درباره سرنوشت خاشقجی ارائه شود.

نورمن تی. رول که تا پیش از ترک سیا در سال گذشته سابقه چندین دهه نظارت بر ارزیابی های ایران را در کارنامه خود داشت، در مصاحبه ای از ریاض گفت: «لازم است عربستان هرچه سریعتر و شفاف تر به این مساله رسیدگی کند. اما پس از آن، ما و سعودی ها باید به بازسازی ثبات، مقابله با ایران و ساختن یک خاورمیانه بهتر رسیدگی کنیم.»

اما بسیاری در کنگره و یا در میان گروه های حقوق بشری که معتقدند دولت ترامپ آنقدر بر ایران متمرکز شده که حاضر است اقدامات سعودی را ببخشد، با این مساله موافق نیستند و تصور می کنند اگر ایران چنین رفتارهایی داشت، با ابراز انزجار مواجه می شد.

منبع: نیویورک تایمز / مترجم: طلا تسلیمی