خدمت ناخواسته ترامپ با لگد زدن به پای شکسته اقتصاد ما

نویسنده: غلامرضا مصدق، اقتصاددان و استاد دانشگاه

دیپلماسی ایرانی: ترامپ متوهمانه فکر می‌کند شدت گرفتن مشکلات اقتصادی اخیر ما کلاً ناشی از اعمال تحریم‌های جدید آمریکاست و به همین دلیل امید زیادی به نتیجه بخش بودن این تحریم‌ها برای کشاندن ایران به پای میز مذاکره بسته است. اگرچه خروج از برجام و بازگشت تحریم های یک جانبه از سوی آمریکا در تشدید مشکلات اقتصادی ما موثر بوده، اما واقعیت این است که مشکلات اقتصادی ما بیش از آن که سر منشاء خارجی داشته باشند ناشی از سال ها سوء تدبیر داخلی است.

ترامپ با اعمال تحریم‌های جدید فقط لگدی محکم به پای شکسته اقتصاد ما زده و با این لگد به خوبی ما را متوجه عمق شکستگی و رنجوری اقتصادمان کرده است. اقتصادی که دارای حداقلی از انسجام و حساب و کتاب نباشد باید با خبر اعمال تحریم ترامپ چنین آشفته شود. در سال‌های طولانی گذشته با اتخاذ سیاست های غیر علمی، متناقض، اشتباه و آرمانی اقتصاد کشور را به مریضی مجمع الامراض تبدیل کردیم، امراض تورم، رکود، بیکاری، بهره وری نازل، فساد، فضای نامناسب کسب و کار، سرمایه گذاری پایین، دولتی بودن گسترده، بی بهره از تعامل مناسب با اقتصاد جهانی و سیستم مالی بین المللی، عقب افتادن از استانداردهای جهانی، امراض معمول و مزمن اقتصاد ما هستند که به دست خودمان و بی نیاز از توطئه و فشار دشمنان ایجاد شده اند.

می توان ده ها تصمیم و اقدام منطقی را نام برد که یا اصلاً و یا بسیار کم متاثر از عوامل خارجی هستند که اگر به موقع اتخاذ و اجرا می شدند مصونیت ما در مقابل فشارهای خارجی را دو چندان می کرد. اگر چهار دهه قیمت ارز را سرکوب نمی کردیم و اجازه می دادیم قیمت آن متناسب با تورم حرکت کند چند موج جهش قیمت ارز و این همه فساد و رانت در ارز را نداشتیم. اگر دغدغه اقتصاد برایمان مهم بود بر بهبود فضای کسب و کار تمرکز ویژه ای می‌کردیم. اگر گزینه های دیگری برای حفظ ارزش نقدینگی مردم در فضای اقتصادی کشور ایجاد می‌کردیم، هر چند وقت یک بار مردم به ارز و سکه حمله ور نمی شدند. اگر در تصمیمات اقتصادی حداقلی از مبانی علمی علم اقتصاد لحاظ می‌شد یک تصمیم غلط را بارها و بارها به یک شکل یکسان اتخاذ و اجرا نمی کردیم. اگر رشد نقدینگی را متناسب با رشد اقتصادی افزایش می دادیم این همه سال تورم دو رقمی نداشتیم. اگر تغییری در لیست ۲۰۰ نفری که ۴۰ سال است مناصب کلیدی کشور بین آنها تقسیم و گردش می‌کند می دادیم الآن اقتصاد ما مریضی مجمع الامراض نبود. اگر آمارن های پرهزینه، دست نیافتنی و منسوخ شده تاریخی مثل خودکفایی را کنار می گذاشتیم این همه منابع محدود کشور را هدر نمی دادیم و هزار اگر دیگر ...!

شکنندگی اقتصاد ما موضوع ناشناخته ای نبود اما لگد ترامپ صدای شکستن آن را با بسامد بالاتری نشان داد. اگرچه داشتن اقتصادی قوی ضرورتی انکارناپذیر برای هر ملتی است، اما برای کسانی که رسالت اصلی ما را مبارزه و شکست آمریکا می دانند این ضرورت صدچندان می‌شود. نمی‌شود با اقتصادی شکننده و بیمار بزرگ‌ترین اقتصاد جهان را شکست داد./مرکز مطالعات امریکا