سیاست توهم آمیز واشنگتن در قبال دمشق و تهران

دیپلماسی ایرانی: جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا اخیرا به خبرنگاران گفته که تا زمانی که ایران در سوریه حضور داشته باشد، ایالات متحده نیز نیروهای خود را از سوریه خارج نخواهد کرد. این اظهارات زنگ هشدار را در کنگره به صدا درآورده است. بولتون گفت: «قصد نداریم تا زمانی که نیروهای ایرانی بیرون از مرزهای این کشور حضور دارند، سوریه را ترک کنیم و این شامل حال گروه های شبه نظامی تحت حمایت ایران نیز می شود.» این اظهارات از تغییر عمده سیاست های دولت ایالات متحده محسوب می شود که 2000 نیرو در شرق سوریه مستقر کرده و گفته تنها ماموریت این نیروها نابود کردن باقی مانده داعش است. برخی از دموکرات ها به این مساله اشاره کرده اند که کنگره اجازه قانونی هدف گرفتن نیروهای ایران در سوریه یا هر جای دیگری را صادر نکرده است.

پس از آن هم شفاف سازی های جیمز ف. جفری، نماینده ویژه وزارت امور خارجه آمریکا در امور سوریه، آمد که گفت: «حضور در سوریه لزوما به معنای داشتن نیروی نظامی آمریکایی در آنجا نیست. منظور از برنامه بیرون راندن ایرانی ها از سوریه استفاده از نیروی نظامی و درگیری نیست. مساله به اعمال فشار سیاسی مربوط می شود.»

در اینجا خبر خوب این است که رئیس جمهوری دونالد ترامپ در حال برنامه ریزی برای جنگ با ایران در سوریه آن هم بدون مجوز کنگره، نیست. اما خبر بد این است که دولت او هنوز یک سیاست واقع گرایانه برای پایان دادن به درگیری مداوم و تهدید حضور ایران که مغایر با منافع حیاتی ایالات متحده است، ندارد.

آن طور که جفری در کنفرانس خبری گفته، هدف ایران در سوریه صرفا حمایت از رئیس جمهوری بشار اسد نیست، بلکه گسترش شبکه موشک های دوربرد، سامانه های ضد هوایی و دیگر تسلیحات را نیز شامل می شود که امکان اعمال قدرت را برایش فراهم می آورند. بیش از 200 مورد حمله هوایی اسرائیل تاکنون موفق به متوقف کردن پیشروی های ایران نشده اند. اما استراتژی ایالات متحده تلاش برای احیای روند صلح ناامید کننده سازمان ملل متحد است که دولت اسد تا این لحظه به شدت در برابر آن مقاومت کرده. این استراتژی در تئوری این گونه است که اگر بتوان به راه حلی سیاسی دست یافت که برای ایران و روسیه قابل قبول باشد، آن گاه ایرانی ها احتمالا به خروج از سوریه راضی خواهند شد.

جفری به این مساله اشاره کرد که در سناریوی مطرح شده از سوی روسیه و دولت اسد برای سال 2018، پیش بینی شده بود که نیروهای آنها سرزمین های باقی مانده در کنترل شورشی ها را بازپس می گیرند و ایالات متحده از منطقه ای که در شرق سوریه تحت کنترل دارد، عقب نشینی می کند و کمک های بین المللی به بازسازی سوریه شروع می شود؛ اما این سناریو شکست خورده است. نماینده آمریکا در امور سوریه افزود ترامپ که پیشتر به شدت خروج نیروهای آمریکایی از سوریه را خواستار بود، اکنون آماده است تا اجازه ماندن آنها را در کشور جنگ زده در خاورمیانه صادر کند. در عین حال، ایالات متحده و اروپا به اقدام مشترک در خودداری از تامین کمک‌ ها برای بازسازی سوریه تا زمان دستیابی به یک راه حل سیاسی، پیوسته اند.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، اخیرا برای یک حمله جدید و گسترده در ادلب آماده شده است که سه میلیون نفر جمعیت دارد و ده‌ها هزار شورشی مسلح و جنگجویان القاعده هم در بین آنها هستند. اما به جای اجرای این حمله، او با ترکیه بر سر یک منطقه حائل توافق کرده است تا شبه نظامیان از طریق آن تخلیه شوند. در تئوری، این توافق می تواند فضای لازم برای دیپلماسی مورد نظر جفری را فراهم آورد. اما ایالات متحده همچنان از نبود اهرم فشاری معنی دار در برابر دولت اسد رنج می برد و تنها می تواند امیدوار باشد که دیگر بازیگران در صحنه یعنی ترکیه، اسرائیل و روسیه به نوعی شرایط را برای صلح و خروج ایران فراهم آورند. در غیر این صورت، ایالات متحده در سوریه گیر خواهد کرد بدون اینکه کنترلی بر تحولات داشته باشد یا بتواند در صدد ترک این کشور برآید.

منبع: واشنگتن پست / مترجم: طلا تسلیمی