وقتی یک «شو من» رئیس جمهور آمریکا می شود

نویسندگان: مارک لندلر و مگی هابرمن

دیپلماسی ایرانی: سه هفته دیگر در نیویورک رئیس جمهوری ترامپ خود را در موقعیتی می بیند که بسیار برایش خوشایند است: در راس میزی براق نشسته و در خطاب قرار دادن آنهایی که پیرامونش هستند، از هر کسی که دوست دارد استقبال می کند و هر که را نارحتش کند، در مظان اتهام قرار می دهد. این جلسه احیای «مکتب خانه» های قدیمی یا حتی جلسات ترامپ با اعضای کابینه دولت ایالات متحده نخواهد بود؛ بلکه ترامپ ریاست شورای امنیت سازمان ملل را بر عهده خواهد داشت. این تصمیم ترامپ با نگرانی های بسیاری در داخل و خارج از دولت آمریکا همراه بوده و بسیاری از این مساله بیم دارند که رئیس جمهوری عادات قدیمی ستاره تلویزیونی بودن را به صحنه جهانی بکشاند.

ترامپ تصمیم دارد با استفاده از امتیاز ویژه ریاست، بر ایران و رفتارهای مخرب آن در خاورمیانه متمرکز شود. دیپلمات های اروپایی گفته اند از این مساله نگرانند که اقدامات ترامپ به عدم اتحاد در غرب دامن بزند و این در حالی است که همین حالا هم تصمیم رئیس جمهوری آمریکا به خروج از توافق هسته ای ایران، مخالفان زیادی دارد.

انتخاب موضوع از سوی ترامپ در همین آغاز کار، مخالفت روسیه را برانگیخته است. مسکو اعلام کرده تمرکز جلسه بایستی توافق هسته ای و خروج ترامپ از آن باشد و ایران هم رئیس جمهوری آمریکا را به سوء استفاده از ریاست شورای امنیت برای دشمنی خود با یک کشور خاص متهم کرده است.

اما مخالفت ها با ترامپ به اعتراض خارجی ها محدود نمی شود. در محافل خصوصی وزارت امور خارجه، شورای امنیت ملی و ماموریت آمریکایی در سازمان ملل درباره سودمندی گفت و گوی ترامپ با رهبران خارجی درباره مساله ای پیچیده و مناقشه برانگیز، ابراز تردید شده است. مقامات آمریکایی در حال بررسی این مساله هستند که موضوع جلسه شورای امنیت را به منطقه ای بزرگ تر تغییر دهند یا به کلی موضوع را عوض کنند تا مخاطره خارج شدن اوضاع از کنترل پیش نیاید.

به هر حال، به نظر می آید ترامپ از ریاست گروه مسئول ایجاد صلح و امنیت جهانی به شدت هیجان زده است. طبق قوانین شورای امنیت، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه یا حتی حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران یک کرسی در نشست دارند و ترامپ می تواند آنها را احضار کند. مقامات دولت ترامپ گفته اند اگرچه روحانی قصد دارد در نشست مجمع عمومی که در همان زمان در نیویورک برگزار می شود، شرکت کند اما حضورش در نشست شورای امنیت غیرمحتمل است. حتی برخی از مقامات گفته اند در صورت حضور روحانی نشست شورای امنیت، احتمال اینکه ترامپ پیش از فرارسیدن نوبت ایران برای صحبت جلسه را ترک کند، وجود دارد.

به هر حال، هنوز مشخص نیست که ترامپ با جلوس در صندلی ریاست شورای امنیت به غیر از رفتارهای به زعم او آسیب رسان ایران، به دنبال چه دستاورد دیگری است. با توجه به مقاومت شدید روسیه و چین و دیگر اعضای شورای امنیت که حق وتو دارند در برابر سیاست های ترامپ در قبال ایران، او هیچ شانسی برای جلب حمایت از قطعنامه علیه جمهوری اسلامی ندارد. باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا در سال های 2009 و 2014 که حمایت اعضای شورای امنیت را از قطعنامه ای علیه ایران جلب کرد، اسناد و مدارکی علیه ایران ارائه کرده بود. اما برای ترامپ، ماجرا بیشتر جلب حمایت جهانی از پیشبرد سیاست شدیدالحن شخصی است. مشاوران ترامپ گفته اند تصمیم به تمرکز بر ایران در جلسه شورای امنیت برنامه شخصی رئیس جمهوری بوده و هیچ کسی آن را مطرح یا از آن حمایت نکرده است.

رئیس جمهوری که در برنامه تلویزیونی خود در برخورد با یک مخالف با یک جمله ساده «اخراجی!» پاسخ گفت، در صورت مشاهده مخالفت از سوی ایران یا روسیه چه واکنشی نشان خواهد داد؟

منبع: نیویورک تایمز / مترجم: طلا تسلیمی