پنج دلیل که دنیا باید علیه تحریم ایران ایستادگی کند

لارنس جِی کرب

 دیپلماسی ایرانی: جای تعجب نیست که خروج عجولانه دولت ترامپ از برجام، از جانب پنج کشور دیگر امضاء کننده توافق و همچنین کشورهایی که ذینفع این توافق بودند، با واکنش منفی روبه رو شده است. تصمیم ترامپ بر اعمال مجدد تحریم ها علیه ایران، که دولت اوباما بر اساس برجام آنها را لغو کرده بود، مخالفت سایر کشورها را دو چندان کرده است.

اولین دور تحریم ها در 7 آگوست 2018 آغاز شد. این تحریم ها شامل ممنوعیت دسترسی ایران به دلار آمریکا و تجارت طلا، فلزات و خودرو است. دور دوم تحریم ها، که شدت بیشتری دارد، از 4 نوامبر 2018، همزمان با 39 امین سال تسخیر سفارت آمریکا در تهران، عملیاتی خواهد شد و تمام صادرات نفت ایران را به هر کشوری تحریم خواهد کرد و هر کشوری که تخطی کند نیز مشمول تحریم خواهد شد. حداقل پنج دلیل برای مخالفت با این تحریم ها وجود دارد.

دلیل اول، برجام خیلی بهتر از هر توافق چند جانبه ی تسلیحاتی دیگری در حال پیشروی بود. بر اساس یازده گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی، که سخت ترین بازرسی های ممکن را در ایران انجام می داد، ایران کاملا به تعهداتش در برجام پایبند بوده و برنامه ی هسته ای اش کاملا صلح آمیز بوده است.

دلیل دوم، از زمان نهایی شدن برجام، تولید نفت روزانه ایران نیز افزایش یافته است و از یک میلیون بشکه در روز به سه میلیون بشکه در روز رسیده است. این افزایش تولید باعث شده است تا قیمت جهانی نفت به طرز چشم گیری پایین تر از نرخ آن در سال های 2011 و 2012 که به بیش از بشکه ای 100 دلار رسیده بود، برسد. اعمال مجدد تحریم ها از جانب آمریکا نه تنها قیمت نفت را افزایش خواهد داد بلکه ممکن است منجر به وقوع رکودی جهانی، مشابه آنچه که ده سال پیش رخ داد، شود.

دلیل سوم، برجام باعث شده بود که دولت میانه روی روحانی دوباره در انتخابات پیروز شود چون این توافق توانست به اقتصاد ایران رونق ببخشد. قبل از اینکه ترامپ اعلام کند که می خواهد از برجام خارج شود، پیش بینی شده بود که اقتصاد ایران امسال 4.3 درصد رشد داشته باشد، اما اکنون احتمالا بیش از 1.8 درصد رشد نخواهد کرد.

دلیل چهارم، برجام از یک رقابت تسلیحات هسته ای و یا حتی یک جنگ در خاورمیانه جلوگیری کرده است. اگر ایران مسیر دستیابی به سلاح هسته ای را ادامه می داد، شکی نبود که کشورهایی مانند عربستان و امارات نیز دست به کار می شدند تا آنها هم سلاح هسته ای داشته باشند. و اگر ایران این مسیر را طی می کرد، اسرائیل احتمالا برای پیش دستی حملاتی را علیه ایران آغاز می کرد.

دلیل پنجم، به نظر می رسد که خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم ها، استراتژی مشخص و هدفی واقع گرایانه ندارد. از دید برخی از متحدان و رقبای آمریکا هدف اصلی واشنگتن تغییر رژیم است. سایر افراد از جمله مایک پومپئو، وزیر امور خارجه، معتقد هستند که این اقدامات به امید کشاندن ایران به پای میز مذاکره و پایان تمام غنی سازی ها و فعالیت های هسته ای ایران است – به علاوه اینکه ایران موشک های بالستیکش را کنار بگذارد، شهروند های آمریکایی را به کشورشان بازگرداند، نیروهایش را از سوریه خارج کند و دیگر از حزب الله، حماس و حوثی ها حمایت نکند.

این مخالفت ها نه تنها از جانب رقبای استراتژیک آمریکا بلکه از طرف شرکا و متحدانش نیز هست. سایر طرفین توافق تضمین کرده اند که ایران می تواند به صادرات نفت و گازش ادامه دهد. چین و هند که دو وارد کننده اصلی نفت ایران هستند اعلام کرده اند که به خرید نفت ایران ادامه خواهند داد چون تحریم ها از جانب سازمان ملل نیست. ترکیه نیز اعلام کرده است قرارداد ده ساله خرید گاز از ایران را حفظ خواهد کرد.

با این حال، احتمال اینکه این مخالفت ها بتواند نظر دولت ترامپ را عوض کند، بسیار کم است. این تحریم ها قطعا به ایران آسیب خواهد زد و منتج به شرایطی خواهد شد که نه به نفع دنیا است نه به نفع آمریکا. تحریم های ترامپ باعث تیره تر شدن روابط آمریکا با متحدان اروپایی اصلی اش خواهد شد. ترامپ تا کنون به خاطر رفتار غیر منطقی اش در نشست سازمان توافق آتلانتیک شمالی، نشست گروه جی 7 و خروج از پیمان آب و هوایی پاریس و تهدید به افزایش تعرفه ی فولاد، کشور های اروپایی را از خود رنجانده است.

همانطور که آمریکا در فکر افزایش تحریم ها در طول نود روز آینده است، نه تنها باید به مخالفت سایر کشورها فکر کند بلکه باید هشدار وزیر خزانه داری اسبق آمریکا، جک لو را به یاد بیاورد که در سال 2016 در سخنرانی گفت که استفاده بیش از حد از تحریم ها خطر کاهش توانایی آمریکا در استفاده موثر از آنها را به همراه دارد چون باعث خواهد شد معاملات مالی جهانی از آمریکا دور تر شود.

منبع: نشنال اینترست / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33