برجام عرصه مخالفت جهانی با آمریکا

به گزارش خبرنگار ایرنا، بیستم ژوئیه 2015 در شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه ای به شماره 2231 به اتفاق آرا به تصویب رسید که بر تعهد خود نسبت به معاهده عدم اشاعه سلاح های هسته ای و ضرورت اینکه تمام دولتهای عضو آن معاهده بایستی به طور کامل به تعهدات خود پایبند باشند، تاکید کرد.
همچنین یادآور شد دولت های عضو حق دارند منطبق با مواد 1 و 2 آن معاهده، نسبت به توسعه تحقیق، تولید و استفاده از انرژی هسته ای برای اهداف صلح آمیز بدون تبعیض برخوردار باشند و بر اهمیت تلاش های سیاسی و دیپلماتیک برای یافتن یک راه حل مذاکره شده که تضمین کند برنامه هسته ای ایران انحصارا برای اهداف صلح آمیز است، تاکید کرد.
قطعنامه 2231 با توجه به اینکه چنان راه حلی برای عدم اشاعه هسته ای مفید خواهد بود، از تلاش های دیپلماتیک چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلستان، آمریکا، نماینده عالی اتحادیه اروپایی در امور خارجه و سیاست امنیتی و همچنین جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به یک راه حل جامع، درازمدت و مناسب برای موضوع هسته ای ایران که منتج به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) منعقده در تاریخ 14 جولای 2015 شد، استقبال کرد.
این برنام به عنوان پیوست الف ضمیمه قطعنامه شد و برای آن کمیسیون مشترکی درنظر گرفتند چرا که قایل بودند این توافق، رابطه جدیدی را با ایران که با اجرای برجام تقویت خواهد شد و موجب پایان رضایت بخش رسیدگی به این موضوع خواهد بود، ایجاد می کند.
آژانس بین المللی انرژی اتمی هم به عنوان تنها مرجعی که می تواند فعالیت های هسته ای ایران را با حفظ استقلال و کارشناسی فنی شناسایی و تاکید شد این آژانس از ایجاد اختلال بر سر راه توسعه اقتصادی و تکنولوژیک ایران یا همکاری بین المللی در زمینه فعالیت های صلح آمیز هسته ای اجتناب ورزد، به مقررات سلامت، ایمنی، حفاظت فیزیکی و سایر مقررات امنیتی جاری و حقوق افراد احترام خواهد گذاشت؛ و هر اقدام احتیاطی را برای حفاظت از اسرار تجاری، تکنولوژیک و صنعتی و همچنین سایر اطلاعات محرمانه ای که بر آنها آگاهی می یابد، اتخاذ خواهد کرد.
قطعنامه 2231 از دولت های عضو دعوت کرده است برای بذل توجه مقتضی به این تغییرات، با تاکید بر اینکه برجام موجب تقویت و تسهیل توسعه همکاری و تعاملات عادی اقتصادی و تجاری با ایران می شود و با توجه به حقوق و تکالیف دولت ها در ارتباط با تجارت بین المللی؛ بر اینکه دولت های عضو بر اساس ماده 25 منشور ملل متحد مکلف هستند تصمیمات شورای امنیت را پذیرفته و اجرا کنند، تاکید کرده است.
از این رو، این قطعنامه برجام را تایید کرد و با ابرام، خواستار اجرای کامل آن بر اساس برنامه زمانی مندرج در برجام شد؛ همچنین از همه دولت های عضو، سازمان های منطقه ای و بین المللی خواست آن دسته اقداماتی که برای حمایت از اجرای برجام مناسب باشد را اتخاذ کنند چه از طریق اجرای اقداماتی همسو با برنامه اجرایی برجام و این قطعنامه باشد چه از طریق خودداری از اقداماتی که اجرای تعهدات وفق برجام را با مشکل روبرو می سازد.
دبیرکل سازمان ملل متحد هم موظف شده است تا هر 6 ماه گزارشی از روند اجرای این قطعنامه ارائه دهد و این اساس، آنتونیو گوترش پنجمین گزارش خود را در 12 ژوئن به اعضا داد و آنها نیز ابتدا نشست غیرعلنی درباره آن برگزار کردند و پس از یک هفته، عصر چهارشنبه این نشست به صورت علنی برگزار شد.
اگرچه گزارش دبیرکل برخلاف آنچه که باید به اجرای برجام و مفاد اصلی این قطعنامه می پرداخت، تنها به کلیاتی در این باره اکتفا کرد و تمرکز خود را بر موضوعات مرتبط با ضمیمه ب این قطعنامه قرار داد که در حالت کلی به اصل برجام ارتباط چندانی ندارد.
این مساله مورد خشنودی آمریکا به عنوان تنها مخالف برجام قرار گرفت و نیکی هیلی نماینده این کشور در سازمان ملل متحد پیش از برگزاری این نشست، بیانیه ای صادر کرد و از گزارش دبیرکل استقبال کرد.
ابراز خرسندی نماینده کشوری که به صورت یکجانبه و برخلاف تعهدات بین المللی از توافق هسته ای مورد تایید قطعنامه شورای امنیت خارج شده است، گویای آن بود که این گزارش جامع نبوده و در اثر فشار این کشور و برخی کشورهای منطقه که اخیرا چک زیبایی را تقدیم گوترش کرده اند، تنظیم شده است.
اما این مساله باعث نشد تا دیگر اعضای این شورا، در مسیر طراحی شده آنها قرار گیرند و از فضا را برای ابراز مخالفت با تصمیم غیر منطقی کاخ سفید استفاده نکنند.

**اتحادیه اروپا: برجام جایگزین دیگری ندارد
ابتدا نماینده اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده اجرای برجام و کمیسیون مشترک به بیان دیدگاه های خود پرداخت و مراتب تاسف خود را از تصمیم ایالات متحده در خروج از این توافق که برای امنیت منطقه و جهان و همچنین رژیم منع گسترش تسلیحات اتمی اهمیت داشت، اعلام کرد.
والی دی المیدا با تاکید بر اینکه برجام جایگزین دیگری ندارد، ادامه داد: موضع اتحادیه اروپا روشن بوده است تا زمانی که ایران به تعهدات خود تحت برجام عمل کند به طور کامل به اجرای کامل و موثر برجام متعهد خواهیم بود؛ این موضوع توسط دیگر شرکت کنندگان باقی مانده در برجام هم مطرح شده است.
وی با تشکر از روسیه و چین که از حفظ و اجرای برجام پشتیبانی می کنند، گفت: در مواجهه با چالش های جهانی و عدم گسترش سلاح های هسته ای به جز کار سخت دیپلماسی چندجانبه نمی توان کاری از پیش برد.
نماینده اتحادیه اروپا در سازمان ملل متحد لغو تحریم ها را بخش مهم این توافق برشمرد و افزود: مردم ایران انتظار بسیار قابل درکی دارند که باید از مزایای این توافق بهره مند شوند و اتحادیه اروپا با همکارانش همچنان از بهترین تلاش ها برای حفظ جریان های مالی و تجاری مشروع حمایت می کنند.

**چین: نگرانی های مشروع ایران در نظر گرفته شود
ما ژائو ژو نماینده دائم چین در سازمان ملل متحد هم در سخنانی شدیدا از خروج آمریکا از برجام ابزار تاسف کرد و این توافق را محصول چندجانبه گرایی دانست که می تواند الگویی برای حل مسایل بین المللی و منطقه ای از طریق تلاش های سیاسی و دیپلماتیک باشد.
وی همچنین نقش مهمی برای برجام در تقویت رژیم منع گسترش سلاح های هسته ای و ترویج صلح و ثبات در خاورمیانه قائل شد و از همه طرف ها خواست تا با گفت وگو، همکاری و بردباری برای حفظ برجام گام بردارند.
نماینده چین تاکید کرد کشورش به عنوان تدارک دهنده گروه کاری و عضو کمیسیون مشترک به حضور در برجام ادامه می دهند و افزود: چین به صورت واقع گرایانه، بی طرفانه و پاسخگویانه به گفت و گو برای همفکری درباره نگرانی های همه طرف ها ادامه می دهد تا برجام حفظ شود.

**انگلیس:
کارن پیرس نماینده دائم انگلیس در سازمان ملل متحد هم با ابراز تاسف از خروج آمریکا از توافق هسته ای ایران گفت: لندن به مشارکت در اجرای این توافق ادامه می دهد و لازم است گام های اطمینان بخشی برداریم تا بهره مندی ایران از منافع اقتصادی برجام ادامه یابد.
وی برجام را برای صلح و ثبات منطقه ای و بین المللی مهم دانست و افزود: در احترام به برجام به دبیرکل و همتای فرانسوی خود ملحق می شوم و از تصمیم آمریکا برای خروج از برجام و اعمال دوباره تحریم علیه ایران ابراز تاسف می کنم.
نماینده انگلیس با تاکید بر اینکه کشورش بر تعهدات برجام پایبند است، ادامه داد: توافق هسته ای بخش اساسی معماری رژیم منع گسترش تسلیحات هسته ای است و مهمتر اینکه این توافق در حال کار کردن است همانگونه که شنیدیم، آژانس بین المللی انرژی اتمی در آخرین گزارش خود تایید کرد که ایران به تعهدات برجامی خود پایبند بوده است.
پیرس اضافه کرد: این مساله در 10 گزارش پیشین آژانس بین المللی انرژی اتمی هم پایدار بوده است و ما معتقدیم که این نشان دهنده تعهد ایرانی ها به برجام است. ما انتظار داریم که این تعهد ادامه یابد و ایران از تعهدات خود تحت توافق هسته ای تبعیت کند.
نماینده انگلیس با بیان اینکه برجام برای امنیت ملی همه ما و همچنین ثبات خاورمیانه اهمیت دارد، گفت: آن بخشی از تلاش برای برای ثبات و صلح طولانی مدت منطقه است. انگلیس با نظرات دبیرکل سازمان ملل متحد هم نظر است که موضوعاتی که مستقیم به توافق هسته ای ارتباط ندارد، باید بدون آنکه به حفظ این توافق آسیب برساند، مورد توجه قرار گیرد.

**فرانسه: تاسف از خروج آمریکا از برجام
فرانسوا دلاتره نماینده دائم فرانسه در سازمان ملل متحد برجام را محصول چند جانبه گرایی دانست که مورد ضمانت شورای امنیت قرار گرفته است و گفت: اجرا و حفظ این توافق ضروری است.
وی با ابراز تاسف و نگرانی از تصمیم آمریکا برای خروج از برجام، افزود: این توافق همچنان در دست است و این تصمیم نباید بر اجرای تعهدات طرف های این موافقتنامه تاثیر بگذارد. فرانسه با مشارکت در این چارچوب مشترک ادامه خواهد داد.
نماینده فرانسه تصریح کرد: تا زمانی که ایران تعهدات هسته ای خود را تحت برجام انجام دهد، فرانسه نیز بر تعهدات خود خواهد بود. بنابراین ما متعهد هستیم که تا آنجا که امکان دارد، روابط اقتصادی با ایران را همانطور که توافقنامه مجاز دانسته است، حفظ کنیم.

**روسیه: اعاده تحریم نقض قطعنامه 2231 است
«واسیلی نبنزیا» نماینده روسیه در سازمان ملل متحد روز پنجشنبه با اشاره به آخرین گزارش 6ماهه دبیرکل سازمان ملل متحد درخصوص برجام و قطعنامه 2231، گفت: پرداخت سطحی این گزارش به اقدامات یکجانبه آمریکا و تاثیرگذاری آن بر برجام، به شدت موجب تعجب ما شد.
ادامه داد: قابل فهم نیست که چگونه گزارشی از اجرای قطعنامه 2231، هیچ اشاره ای به اقدام واشنگتن در وضع مجدد تحریم های یکجانبه [علیه ایران] نکرده؛ موضوعی که نه تنها نقض فاحش تعهدات این کشور در برجام، که نقض قطعنامه 2231 است.
وی ادامه داد: گزارش دبیرکل صراحتا می گوید که ایران به طور بی قید و شرط به تعهدات خود ذیل این توافق پایبند بوده و این موضوع نه تنها توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی، که توسط دبیرخانه سازمان ملل هم تایید شده است. بر مبنای این گزارش، دبیرخانه هیچ مدرکی ندارد که خلاف این موضوع را نشان دهد.
در ورای همه اینها، برجام طرف اصلی دیگری دارد و آن جمهوری اسلامی ایران است. غلامعلی خوشرو نماینده دائم ایران در سازمان ملل هم نخستین نشست رسمی شورای امنیت پس از خروج آمریکا از برجام را نشان دهنده انزوای این کشور در عرصه بین المللی دانست.
وی خروج آمریکا از برجام و اعمال فراسرزمینی تحریم ها را نقض فاحش قطعنامه 2231 و مغایر منشور ملل متحد دانست و گفت: تقریبا همه اعضای شورای امنیت، این اقدام کاخ سفید را نکوهش کرده و خواهان حمایت و اجرای کامل برجام شدند.
وی با تاکید بر اینکه مسئولیت پیامدهای اقدام متخلفانه آمریکا صرفا بر عهده آن دولت است، ادامه داد: نشست امروز شورای امنیت، انزوای سیاسی آمریکا را به نمایش گذاشت به گونه ای که حتی نزدیک ترین متحدان این کشور هم از عملکرد واشنگتن در قبال برجام انتقاد و بر اهمیت برجام به عنوان یک دستاورد بزرگ دیپلماسی تاکید کردند.
نماینده ایران تصریح کرد: یکجانبه گرایی دولت جدید آمریکا باعث شده است که قراردادها و تفاهم های بین المللی یکی پس از دیگری مورد هجوم کاخ سفید قرار گیرد و این روند، جز انزوای آمریکا و حرکت به سوی افراط گرایی نتیجه ای در بر نخواهد داشت.