حقیقتی از برجام که پمپئو به عربستانی ها گفت

دیپلماسی ایرانی: ایالات متحده هم زمان که به راه حلی برای بحران خلع سلاح هسته ای کره شمالی می رسد، تلاش دارد پرونده هسته ای ایران را نیز یک سره کند، پرونده ای که باعث نگرانی بسیاری از کشورهای اروپایی و خاورمیانه است و از سوی تجارت جهانی نیز به شدت مورد توجه است.

دولت ترامپ، رئیس جمهوری امریکا دوباره به سراغ استراتژی «لبه پرتگاه» رفته است، شیوه ای که در تعامل با پیونگ یانگ به کار برد و الآن به نتایج آن رسیده است، اما این بار می خواهد همین استراتژی را در قبال تهران نیز به کار ببرد. ایرانی که به شدت تحت فشار منطقه ای و غربی است و در عین حال تحت فشار «تعدیل» بندهای برجام به جای لغو آن نیز هست.

در حالی که پرونده کره شمالی در پی سیاست های غیرقابل پیش بینی ترامپ به راه حل نزدیک می شود، دنیا منتظر 12 مه است تا ترامپ موضع نهایی خود را در برابر برجام اعلام کند، توافقی که کنگره چشم دوخته ببیند با توجه به این که امریکا طرفی در توافق هسته ای است، آیا ادامه می یابد یا لغو خواهد شد و تحریم های سخت علیه ایران دوباره باز خواهند گشت.   

در این حال و هواست که مایک پمپئو، سرسخت ترین دشمن جمهوری اسلامی ایران در کابینه دونالد ترامپ، به عربستان سعودی رفت تا فضا را علیه ایران در درون منطقه نیز متشنج تر کند. عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان در کنفرانس مطبوعاتی مشترکش با پمپئو در ریاض بر اصلاح توافق هسته ای با ایران تاکید کرد. وی گفت: «عربستان سعودی تلاش ها برای اصلاح توافق هسته ای با ایران را تایید می کند. به اعتقاد ما تعیین سطح غنی سازی اورانیوم برای ایران باید برای همیشه لغو شود. همچنین معتقدیم که باید موضوع بازرسی از تاسیسات هسته ای ایران تشدید شود و تحریم های اقتصادی بیشتری علیه ایران اعمال شوند.»

پمپئو نیز به نوبه خود به ایران حمله کرد و شدیدترین انتقادها را بر زبان راند و ادعا کرد که ایران مثل تاجر اسلحه عمل می کند و سلاح به شورشیان حوثی در یمن می رساند. همچنین حملات هکری انجام می دهد و از حکومت «قاتل» اسد حمایت می کند. وی در ادامه ادعاهای خود همچنین افزود: «ما بر عکس دولت قبل نسبت به فعالیت های گسترده تروریستی ایران بی تفاوت نیستیم.»

این در حالی است که جان بولتون، مشاور امنیت ملی امریکا گفت: «ترامپ هنوز تصمیمی درباره خروج از توافق هسته ای با ایران نگرفته است.»

این جنبه ای دیگر از سیاست ترامپ است که دنیا را در نوعی سر در گمی در قبال کارهایی که می خواهد در قبال برجام انجام دهد، قرار داده است. بسیاری از ناظران می گویند هدف او فقط فعالیت های هسته ای ایران نیست بلکه در آینده می خواهد بر سر جبنه های سیاسی تعامل با ایران نیز میان واشنگتن با متحدان اروپایی و عربش به توافق برسد.  

ایالات متحده بعد از این که به نوعی توانست رکود موجود در پرونده کره شمالی را بشکند اکنون به سراغ پرونده هسته ای ایران رفته و آن را به اولویت خود تبدیل کرده است.

پاتریک کوکبرن، نویسنده انگلیسی در این باره می گوید: «ایران کره شمالی نیست که محل نگرانی نباشد. بحران ایران از بحران کره شمالی به مراتب خطرناک تر است. درباره بحران کره شمالی ما می توانیم درباره توافق صلحی صحبت کنیم که جای آتش بس بانمونگوم در سال 1953 را بگیرد، بعد از آن توافق دو طرف غیر از یک سر درگیری های معدود متفرقه برای 65 سال وارد جنگ نشدند و نوعی آتش بس را پذیرفتند.»

کوکبرن در گفت وگو با روزنامه انگلیسی آی همچنین می افزاید: «در حالی که ایران برای نفوذ در جنگ سرسختانه جاری در سوریه با امریکا در رقابت است، مشابه همین رقابت را میان این دو کشور در عراق نیز شاهدیم که از شدت آن کاسته شده است، به این ترتیب می توانیم بگوییم که جنگ به آسانی آغاز می شود.»

اگر ایران بپذیرد از برخی مواضعش کوتاه بیاید و تن به مذاکره جدیدی بر سر برنامه موشکی و نفوذش در منطقه بدهد، این می تواند دریچه ای تنقسی برای اروپا ایجاد کند و شرکت های اروپایی برای امضای میلیاردها دلار قرارداد با شرکت های ایرانی وارد این کشور شوند. برخی تحلیلگران می گویند که پمپئو در سفر به ریاض گفت که دولت ترامپ نمی خواهد این امتیاز را مجانی به ایرانی ها بدهد.

قطر پرونده دیگری بود که پمپئو در سفر به ریاض دنبال کرد. وی در دیدارش با مقامات عربستانی بر لزوم پایان یافتن بحران قطر تاکید کرد اما دیپلمات های غربی گفتند که جواب مثبتی در این باره از عربستانی ها نگرفت. برخی دیپلمات های عرب نیز گفتند که مقامات ارشد عربستانی به پمپئو گفته اند که تمایلی برای آشتی با قطر ندارند. بنابراین می توان گفت که پمپئو در این زمینه دست خالی برگشت.

منبع: العرب / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11