کاخ سفید و راه دشوار خروج از برجام

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، ترامپ از زمان آغاز به کار خود در کاخ سفید از برجام به عنوان توافقی «بد» یاد کرده که باید با اعمال نظر آمریکا اصلاح شود. 
او در زمان امضای تعلیق تحریم های برجامی با گذاشتن شروطی اعلام کرد این آخرین بار است که این سند را امضا می کند و تهدید کرد در صورت تامین نشدن آن شروط از برجام خارج خواهد شد. 
رییس جمهوری آمریکا قرار است تصمیم خود را در باره تمدید تعلیق تحریم ها و ادامه اجرای برجام 22 اردیبهشت امسال اعلام کند و این در شرایطی است که دیگر طرف های توافق به تلاش های خود برای حفظ برجام ادامه می دهند. 
اکنون پس از همه فراز و فرودها توافق هسته ای به نقطه ای رسیده است که باید پرسید آیا آمریکا از آن خارج خواهد شد و یا در این مسیر با موانعی روبرو خواهد شد؟ در این گزارش نگاهی به مهم ترین محورهای تحلیلی رسانه های عربی در مورد رویکرد ترامپ برای برهم زدن برجام و موانع فراروی او در این مسیر خواهیم داشت. 

** افزایش بی اعتمادی به آمریکا در مذاکرات 
تارنمای مرکز پژوهش های «الاهرام»، روزنامه «المصری الیوم» و تارنمای «البدیل» مصر عقب نشینی آمریکا از توافق هسته ای را عامل از بین رفتن اعتبار آمریکا دانستند و این موضوع را یکی از موانعی برشمردند که سبب می شود ترامپ نتواند توافق هسته ای را نادیده بگیرد. 
تارنمای مرکز پژوهش های الاهرام در گزارشی به قلم «محمد عباس ناجی» با عنوان «آینده توافق هسته ای؛ گزینه های محدود آمریکا» نوشت: گزینه های فراروی دولت آمریکا برای عملی سازی وعده های انتخاباتی خود درباره عقب نشینی از توافق هسته ای محدود است. در صورتی که ترامپ وعده های خود را عملی سازد این موضوع پیامدهای ناگواری برای آمریکا به دنبال خواهد داشت. 
بدون تردید توافق هسته ای فقط میان آمریکا و ایران نبوده است. بلکه توافقی بین المللی میان ایران و گروه 1+5 است. از این رو، آمریکا به تنهایی نمی تواند این توافق را لغو کند و خواهان مذاکره مجدد درباره موضوع هسته ای ایران شود. 
«هلگا اشمیت» دبیر کل اداره سیاست خارجی اتحادیه اروپا در هفدهم ژانویه (26 خرداد96) گفت: تیم سیاست خارجی دولت آمریکا فهم نادرستی از توافق هسته ای دارد و نمی داند این توافق دیگر قابل مذاکره نیست. برجام توافقی چندجانبه است و نمی توان به طور دوجانبه درباره آن مذاکره کرد. 
تارنمای مرکز پژوهش های الاهرام در گزارشی دیگر به قلم «سعید عکاشه» نوشت: برای ترامپ و کنگره سخت است که از توافق هسته ای عقب نشینی کنند. اگر این اتفاق رخ دهد نه تنها در شیوه برخورد دائم واشنگتن و تهران تنش های سختی به وجود خواهد آمد، بلکه آمریکا و همپیمانان او را رو در رو قرار خواهد داد و این موضوع به اعتبار آمریکا و شورای امنیت لطمه وارد خواهد کرد. 
به نوشته روزنامه المصری الیوم، مشکل ترامپ در مسیر عقب نشینی از توافق هسته آن است که آژانس بین المللی انرژی اتمی پایبندی ایران را به طرح جامع اقذام مشترک اعلام کرده است. از این رو، اگر ترامپ تصمیم خود را عملی سازد این موضوع سبب منزوی شدن آمریکا خواهد شد. 
تارنمای البدیل با اشاره به تلاش های آمریکا برای نادیده گرفتن برجام نوشت: این موضوع خطراتی را برای سیاست خارجی آمریکا به دنبال دارد کمترین آن این است که واشنگتن اعتبار و ضمانت سنتی خود را در باره توافق ها و معاهدات بین المللی در برابر جامعه بین الملل و قدرت های بزرگ همپیمان خود از دست خواهد داد. این اقدام آمریکا سبب می شود به اعتبار آمریکا در عرصه بین المللی لطمه وارد شود و نفوذ آن در منطقه خاورمیانه از بین برد. 
آمریکا می تواند دست به هر اقدامی بزند اما عکس العمل همپیمانان و رقبای واشنگتن درباره این موضوع مشخص نیست و این کشور هم نمی تواند آن را پیش بینی کند. 

** پایبندی دیگر طرف ها به توافق هسته ای 
روزنامه های «الحیات» چاپ لندن و روزنامه «الشرق الاوسط» عربستان هم پایبندی دیگر کشورهای به توافق هسته ای را یکی دیگر از موانع فراروی ترامپ در نادیده گرفتن توافق هسته ای معرفی کردند. 
به نوشته روزنامه الحیات، با وجود تهدیدهای ترامپ برای عقب نشینی از توافق هسته ای اعضای کمیته امور خارجی پارلمان اروپا بر ضرورت پایبندی کشورهای اروپایی به توافق هسته ای میان ایران و گروه 1+5 تاکید کردند. 
«آرنی لیتز» عضو کمیته امور خارجی پارلمان اروپاگفت: اتحادیه اروپا به اجرای توافق پایبند است. زیرا این توافق بین المللی است که از سوی اعضای شورای امنیت از جمله چین و روسیه مورد تایید واقع شده است. فدریکا موگرینی» نماینده اتحادیه اروپا توافق هسته ای را برای امنیت اروپا یک منفعت راهبردی به شمار آورد
یک پژوهشگر مرکز مطالعات کارنگی در دیدار با نمایندگان اتحادیه اروپا توصیه کرد که به طور قاطعانه از توافق هسته ای در برابر تلاش های ترامپ حمایت کنند و به منافع نهادهای اروپایی پایبند باشند. 
وی پیشنهاد کرد با وجود تنش در روابط اتحادیه اروپا و روسیه برای تشکیل جبهه گسترده -شامل اتحادیه اروپا، چین و روسیه -تلاش کنند. 
او گفت: قدرت های اقتصادی در آسیا به بازارهای ایران توجه ویژه ای دارند و می توان ژاپن، کره جنوبی و هند را هم به جبهه دفاع از توافق هسته ای ملحق کرد. 
به نوشته روزنامه الشرق الاوسط، «کیت پاور» کارشناس سابق وزارت خزانه داری آمریکا در ابوظبی گفت: از جنبه نظری بار دیگر می توان ایران را تحریم کرد اما برای اجرایی شدن آنها نیاز به اقدامات فنی و دیپلماسی، زمان و منابع گسترده ای است. 

** عکس العمل احتمالی ایران 
روزنامه های «القدس العربی» ، «العرب» چاپ لندن و صفحه عربی تارنمای «بی بی سی» با اشاره به قدرت ایران، این مولفه را یکی دیگر از موانع پیش روی ترامپ در خروج از توافق هسته ای معرفی کردند. 
به نوشته القدس العربی، «محمد جواد ظریف» نسبت به عواقب عقب نشینی آمریکا از توافق هسته ای هشدار داد و گفت: در صورتی که واشنگتن از تعهدات خود شانه خالی کند گزینه های دشواری در برابر این دولت قرار دارد. 
او گفت: این توافق بین المللی در حال اجرایی شدن است و این به مفهوم ضرورت پایبندی همه طرف ها به آن نیست. آمریکا در نادیده گرفتن توافق هسته ای کارنامه سیاهی دارد و اگر آمریکا بر پایه تمایلات ترامپ عمل کند نشان خواهد داد که شریکی است که نمی توان در انعقاد قرار دادهای بین المللی به آن تکیه کرد. این اقدام دولت آمریکا پیامی با این محتوا می رساند که تاریخ انقضای هر توافقی با آمریکا در بهترین شرایط به مدت زمان صدارت یک رئیس جمهوری است. 
ظریف گفت: ایران برگه هایی در دست دارد و این موضوع سبب شده است ترامپ نتواند از توافق هسته ای عقب نشینی کند. 
او می داند که ایران گزینه هایی در اختیار دارد از این رو، طی ماه های گذشته از توافق عقب نشینی نکرده است. 
به نوشته تارنمای بی بی سی «محمد مرندی» استاد دانشگاه تهران گفت: خروج آمریکا از توافق هسته ای به معنای این است ایرانی ها می توانند بار دیگر برنامه هسته ای خود را از سرگیرند و آمریکا را مقصر معرفی کنند. 
ایران اکنون از گذشته قدرتمندتر شده است و هنگامی اوباما و ترامپ مدعی بودند که همه گزینه ها علیه ایران روی میز است قدرت موشکی ایران مانع از این شد که آنها دست به هر اقدامی علیه ایران بزنند. افزون بر این، ائتلاف ایران در منطقه راهبردی و ریشه دار است و این کشور با جریان های قدرتمند منطقه ارتباط تنگاتنگی دارد. 
به نوشته روزنامه العرب، در نتیجه پافشاری دولت آمریکا برای تعدیل و یا عقب نشینی از توافق هسته ای، لابی ایران در محافل آکادمیک و سیاسی آمریکا در حال نقش آفرینی است تا مانع از تنش میان آمریکا و ایران شود. 
ناظران معتقدند که با وجود تنش میان ایران و آمریکا ، منافع واشنگتن در گفت و گو با ایران است. زیرا آمریکا در سوریه در مقایسه با ایران جایگاه خوبی ندارد. 
آنها می گویند: سیاست عملگرایی دولت روحانی سبب شده است ایران قدرت نفوذ خود را در منطقه حفظ کند و لابی ایران هم از این رویکرد روحانی که قدرت و نفوذ از راه افراط گرایی به دست نخواهد آمد، حمایت می کند.

** مخالفت با رویکرد برجام گریزی ترامپ در آمریکا 
شبکه خبری «الجزیره» قطر و تارنماهای مرکز پژوهش های «العربی» و «الاهرام» مصر هم مخالف برخی مقامات و افکار عمومی آمریکا با رویکرد ترامپ درباره برجام را یکی دیگر از موانعی معرفی کردند که سبب می شود رئیس جمهوری آمریکا نتواند برجام را نادیده بگیرد. 
به نوشته الجزیره، پرفسور «شبلی تلحمی» استاد دانشگاه مریلند آمریکا گفت: هیچ کس نمی داند که ترامپ با توافق هسته ای چگونه برخورد خواهد. او در این باره به دنبال رضایت کسانی است که به او رای دادند و به افکار عمومی که توافق هسته ای را تایید می کند، اهمیتی نمی دهد. ترامپ با مخالفت سختی در این زمینه روبرو است حتی بسیاری از اعضای جمهوریخواه در کنگره هم مخالف عقب نشینی از توافق هسته ای هستند. او نمی تواند از توافق هسته ای عقب نشینی کند و طبق معمول مسوولیت این تصمیم را به عهده کنگره می گذارد تا کنگره مسوول شکست های خود معرفی کند. 
به نوشته تارنمای مرکز پژوهش های العربی، برخی مسوولان کنونی و سابق آمریکا با رویکرد ترامپ برای عقب نشینی از توافق هسته ای مخالف هستند. «جیمز ماتیس» وزیر دفاع این کشور منافع امنیت ملی آمریکا را در ادامه توافق می داند. «کریس مورفی» سناتور دموکرات عقب نشینی توافق را به سود ایران و زیان آمریکا می داند. 
«جوبایدن» معاون رئیس جمهوری پیشین آمریکا هم با رویکرد ترامپ مخالف است و عقب نشینی از توافق هسته ای را سبب منزوی شدن آمریکا دانست. «جان کری» وزیر امور خارجه سابق آمریکا هم عقب نشینی از این توافق را سبب منزوی شدن آمریکا در جهان دانست. 
به نوشته تارنمای مرکز پژوهش الاهرام، عقب نشینی ترامپ از توافق او را با افکار عمومی آمریکا روبرو خواهد ساخت. افکار عمومی این کشور مخالفت ورود آمریکا به ماجراجویی نظامی در خارج است . شاید عقب نشینی احتمالی آمریکا از توافق هسته ای جنگی را در منطقه خاورمیانه به دنبال داشته باشد که آمریکا از آسیب های آن در امان نباشد. از این رو، افکار عمومی آمریکا مخالف عقب نشینی ترامپ از توافق هسته ای است. 

** آثار احتمالی نادیده گرفتن برجام بر مسئله کره شمالی 
تارنمای مرکز پژوهش های الاهرام مصر و روزنامه الحیات عقب نشینی آمریکا از برجام را موضوعی دانستند که سبب خواهد شد کره شمالی انگیزه ای برای مذاکره درباره برنامه هسته ای خود نداشته باشد. 
به نوشته این گزارش ، تنش آفرینی علیه توافق هسته ای سبب می شود ژاپن و کره شمالی از آمریکا ناخرسند شود. از این رو، آمریکا باید نگرانی توکیو و سئول را هم در نظر داشته باشد. زیرا در صورت عقب نشینی آمریکا از توافق بین المللی کره شمالی به این نتیجه خواهد رسید که مذاکره درباره برنامه هسته ای و موشکی نتیجه ای نخواهد داد. زیرا حتی اگر مذاکره به نتیجه هم برسد باز هم آمریکا به تعهدهای خود پایبند نخواهد بود و به تحریم های کره شمالی ادامه خواهد داد. 
همچنین الحیات نوشت : پایبندی به توافق هسته ای انگیزه مثبتی را برای مذاکره درباره برنامه هسته ای کره شمالی ایجاد می کند.