سیاستمداران آمریکایی و روس از نظامیان بیاموزند

دیمیتری ترنین

دیپلماسی ایرانی: آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل اخیرا گفته است که جنگ سرد با کینه خواهی و همچنین تفاوت هایی بازگشته است. این حرف درست اما زمان گفتن اش دیر است. رویارویی میان روسیه و ایالات متحده از سال 2014 شروع شده و اینک با حمله روز جمعه تحت رهبری ایالات متحده به سوریه به اوج خود رسیده است، دولت ترامپ دولت سوریه و متحدان روسی اش را سرزنش کرده و گفته است اگر ضرورت داشته باشد برای مدت نامعلومی در این کشور خواهد ماند. ولادمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در پاسخ گفته است این حملات "اقدام خصمانه ای" بود که "تاثیر مخربی بر کل نظام روابط بین الملل دارد."  

در نتیجه  رویارویی روسیه و ایالات متحده به اولین لحظه "بحران موشکی" رسیده است. شیوه ای که این بحران حل و فصل شود، اینکه آیا به سمت تصادم نظامی مستقیم میان نیروهای ایالات متحده و روسیه ختم می شود، اهمیت به سزایی برای کل جهان دارد.

جنگ سرد اصلی با رویارویی امروز میان واشنگتن و مسکو بسیار متفاوت بود. دیگر همسازی، توازن و یا احترامی میان دو طرف نیست. دیگر هیچ هراس برجسته ای از آرماگدون هسته ای، که تاثیر متناقضی بر ساده کردن این امر داشت که دو طرف پیش از نقطه بدون بازگشت قرار گیرند، هم نیست.

برای بسیاری در غرب، بند کردن به روسیه به ادامه جنگ علیه ترور بدل شده است و اینک پوتین نقش صدام حسین را ایفا می کند.  از این رو برخلاف اتحاد جماهیر شوروی، با روسیه به مثابه دولت سرکش برخورد می شود. در این بستر نابرابر، ایالات متحده از اساس احتمال مصالحه استراتژیک با رقیبی نالایق را حذف کرده است. این امر مخاطرات را برای کرملین تا حداکثر مطلق بالا می برد.

خبره های نظامی و مقامات امنیت ملی در ایالات متحده احتمالا خطر این وضع را بسیار بهتر از سیاستمداران و رهبران افکار عمومی درک می کنند. در سوریه، تنش زدایی میان نیروهای نظامی ایالات متحده و روسیه عملکرد نسبتا موفقی داشته است. فرمانده ارتش روسیه به طور منظم تماس هایی، از جمله ملاقات رو در رو، با رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا  و وزیر دفاع آمریکا داشته، و قرار است با فرمانده ارشد نیروهای ناتو در اروپا هم ملاقات کند. اوایل امسال سران نهادهای اطلاعاتی اصلی روسیه – سرویس امنیت فدرال، سرویس اطلاعات خارجی و دایره اصلی اطلاعات – سفر مشترک بی سابقه ای به ایالات متحده انجام دادند.

در این فضا که هیاهو و تشنج حکمفرماست، این کانال های ارتباطی میان دو کشور از کانال پشت پرده قدیم در واشنگتن میان رابرت کندی و عامل اطلاعاتی روسیه که پیام ها میان جان . اف. کندی و نیکیتا خروشچف را رد و بدل می کردند بسیار محکم تر است. با این حال بر خلاف جنگ سرد، که عمدتا جنگ از طریق متحدین دو کشور بود، رویارویی جدید با درگیری مستقیم بیشتری همراه است.

در میدان های اطلاعاتی، اقتصادی و مالی، سیاسی و سلطه سایبری، جنگ ایالات متحده و روسیه همین حالا مستقیم است. در حوزه نظامی، ایالات متحده و روسیه برای نخستین بار از زمان جنگ سرد تا امروز در یک کشور مشترک می جنگند، اما استراتژی ها و اهداف آنها تفاوت گسترده ای دارد، اگر نگوییم در تضاد با یکدیگر قرار دارد. فرماندهان نظامی در هر دو طرف کارهای زیادی می کنند تا از حوادث اجتناب کنند، اما سیاست گذاری ورای درجه آنها است.

خیلی از مردم هشدارهای ژنرال والری گراسیموف، رئیس ستاد مشترک روسیه را نشنیدند، کسی که چند هفته پیش از حمله شیمیایی ادعا شده در دوما، دقیقا از سناریوی صحنه سازی یک حمله شیمیایی توسط شورشیان محاصره شده سخن گفت، او گفت که این صحنه سازی مقدمه ای خواهد شد برای حمله موشکی ایالات متحده به دمشق. ژنرال گراسیموف گفته بود اگر روسیه هدف چنین حمله ای قرار گیرد، ارتش روسیه در منظقه با رهگیری موشک های شلیک شده و شلیک به سمت سکوهایی که موشک را شلیک کرده اند پاسخ خواهد داد.

سیاستمداران باید از زیر دستان نظامی خود بیاموزند: آنها باید سرهای شان را پایین بگیرند و به پیامدهای اقدامات خود فکر کنند، هم اقدامات عمدی و هم غیر عمدی. اینکه رویارویی جهانی روسیه و ایالات متحده در مسیر خود حرکت کند نسبت به اینکه ناگهان به سر هم شلیک کنند قابل ترجیح تر است.

منبع : فارین پالیسی / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33