ظرفیت هایی که در توسعه روابط ایران و نامیبیا نهفته است

دیپلماسی ایرانی: نامیبیا، آخرین مقصد محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در تور امریکای جنوبی – آفریقایی اش بود. وی از اوروگوئه راهی نامیبیا شد. نامیبیا کشوری با ۸۲۵۴۱۸ کیلومتر مربع مساحت است. جمعیت آن حدود دو میلیون و 133 هزار نفر است و در 21 مارس 1991 به استقلال رسیده است. نامیبیا بعد از استقلال روابط بسیار نزدیکی را با انگلیسی ها و به خصوص آلمانی ها آغاز کرد. روابط نزدیک با آلمان سبب شده است تا آلمانی ها سرمایه گذاری کلانی را در این کشور انجام دهند و زبان اول این کشور که در حال حاضر انگلیسی است رفته رفته به آلمانی تغییر کند.

نامیبیا را آفریقای جنوبی کوچک می نامند؛ از پیشرفت های در خور توجهی برخوردار است و در مقایسه با آفریقای جنوبی از امنیت بیشتری برخوردار است. تا قبل از استقلال جزئی از آفریقای جنوبی بود و به محلی برای مبارزه با آپارتاید تبدیل شده بود. بخش عمده اقتصاد آن از طریق کشاورزی و دامپروری می گذرد به گونه ای که این کشور در حدود 17.5 میلیون راس گاو دارد.

بین 80 تا 90 درصد مذهب مردم نامیبیا مسیحی است. اما به مقدار بسیار کمی مسلمان هم دارد. برآورد می شود تعداد مسلمانان این کشور حدود دو هزار نفر باشد. ایران نخستین مسجد را در این کشور تاسیس کرده که امام جماعت آن را رایزنی فرهنگی ایران در این کشور بر عهده دارد. به گفته رایزن فرهنگی ایران در نامیبیا «همواره دیده شده است که شیعیان پشت یک امام جماعت سنی نماز می خوانند اما کمتر دیده شده است که سنی ها پشت امام جماعت شیعی نماز بخوانند. در این جا اما سنی ها پشت امام جماعت شیعی نماز می خوانند.»

اقتصاد نامیبیا عمدتا از صادرات به، ماهی، لبنیات همچنین مواد معدنی از قبیل، الماس، سرب، روی، قلع، نقره، تنگستن، اورانیوم و مس تامین می شود. اقتصاد این کشور به صادرات مواد معدنی به ویژه الماس وابسته است. نامیبیا همچنین پنجمین تولیدکننده اورانیوم در دنیا است. نرخ بیکاری ۳۵٪، جمعیت زیر خط فقر ۵۰٪ و نرخ تورم ۷/۲٪ است. اقتصاد این کشور نیز به صورت بسیار نزدیک به اقتصاد آفریقای جنوبی گره خورده و پول آفریقای جنوبی در این کشور به راحتی پذیرفته می شود.

زمینه های همکاری ایران و نامیبیا

داروسازی، خدمات سوخت کشتی، آب، برق، کشاورزی، انبوه سازی و ساخت پالایشگاه از جمله زمینه هایی است که ایران و نامیبیا در دستور کار همکاری های خود قرار داده اند.

سفارت جمهوری اسلامی ایران پس از 17 سال تعطیلی در سال 1391 بازگشایی شد. در تیر ماه سال 1392 دکتر علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه وقت از نامیبیا دیدن کرد. نامیبیا در حال حاضر در جمهوری اسلامی ایران سفارت ندارد اما مقامات ایرانی امیدوارند با تلاش هایی که در حال انجام است زمینه های لازم برای افتتاح سفارت این کشور در تهران فراهم شود. قرار است هاگه گینگوب، رئیس جمهوری نامیبیا در آینده و به دعوت حسن روحانی، رئیس جمهوری کشورمان به ایران سفر کند. همچنین انتظار می رود طی سال جاری وزیر امور خارجه نامیبیا نیز به ایران بیاید.

به دلیل حمایت های جمهوری اسلامی ایران از استقلال نامیبیا در سال 1990، سیاستمداران فعلی این کشور نگاه مثبتی به ایران دارند.

رئیس جمهوری نامیبیا از طرف ایرانی خواسته است که با توجه به سهم 15.29 درصدی ایران در معدن اورانیوم نامیبیا سرمایه گذاری بیشتری در این زمینه انجام دهد و اورانیوم وارد کند و در مقابل ایران نیز علوم هسته ای در اختیار نامیبیا قرار دهد. با توجه به این که نامیبیا عضو IAEA نیست بعید به نظر می رسد بدون توافق بین المللی نامیبیا بتواند به ایران اورانیوم صادر کند مگر این که تصمیمی در سطوح عالی در این زمینه گرفته شود.

سفارت جمهوری اسلامی ایران در نامیبیا حدود 17 سال به دلیل کاهش هزینه ها تعطیل بود. اما علی اکبر صالحی، وزیر امور خارحه سابق در سال 1391 سفارت را بازگشایی کرد. از زمان دکتر حبیبی و دکتر ولایتی دو توافق نامه امضا شده که هنوز اجرایی نشده، این امر سبب شده است تا مقامات نامیبیا تصور کنند که ایران در توسعه روابط با کشورشان چندان جدی نیست.

کشورهای چین، هند، ترکیه، امریکا، روسیه، اتحادیه اروپا، فنلاند، مالزی و اندونزی عموما با دادن کمک های بلاعوض تلاش کرده اند جای پای محکمی را در این کشور باز کنند و منافع خود را پیش ببرند.

نامیبیا کشور کم جمعیتی است اما همسایگان پرجمعیتی دارد که با توجه به سیسم پیشرفته حمل و نقل ریلی و شوسه کشوری جذاب برای سرمایه گذاری محسوب می شود. سفیر انگلیس اخیرا گفته است: «بعد از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا به نامیبیا به عنوان دروازه ورد به کشورهای محصور در خشکی، زامبیا، بوتسوانا و زیمبابوه نگاه می شود.»

نامیبیا کشوری است که خود را دوست همه کشورهای جهان می داند و با هیچ کشوری دشمنی ندارد اما از آن جا که خود را ضعیف تصور می کند، می گوید که تحمل فشارهای کشورهای دیگر در برابر سیاست هایش را ندارد. مثلا در گذشته مستشاران نظامی و ساختمانی بسیاری از کره شمالی در این کشور به سر می بردند که به محض فشار غرب همه آنها اخراج شدند.

کشورهای قدرتمند نظیر چین، آلمان، انگلیس، فرانسه و امریکا ذخایر نامبیا را می برند و البته کمک های بلاعوض بسیاری به آن می کنند. به رغم برقراری روابط خوب از سوی هند با نامیبیا اما این کشور هنوز موفق نشده است که از نامیبیا اورانیوم وارد کند. کشورهای مختلف جهان به شکل های مختلفی در نامیبیا فعالند. فرانسه مایل است کارخانه تولید خودروی پژو را در این کشور دایر کند. چین هشت فروند جنگنده به آن فروخته است. ژاپن کمک های بسیاری برای احداث درمانگاه و مدرسه کرده است. ترکیه چندین دستگاه آمبولانس و تجهیزات رایانه ای هدیه داده است. ایران نیز با سفر دکتر ظریف چند دستگاه تراکتور هدیه داده و قرارداد احداث کارخانه تراکتورسازی توسط مدیرعامل تراکتورسازی تبریز در این کشور امضا شده است. همچنین قرارداد صادرات دارو و تجهیزات پزشکی و تصفیه آب نیز به امضا رسیده است.