ایران چگونه قدرت منطقه‌ای شد؟

به گزارش فرارو به نقل از الجزیره، برنار هوکاد، مدیر بخش پژوهش در مرکز ملی پژوهش های علمی فرانسه، طی مقاله ای در مجله لوموند دیپلماتیک، به روند تبدیل شدن ایران به قدرت منطقه ای پرداخت.

او معتقد است که دولت مدرن در ایران، به عنوان یک دولت شیعی در قرن ۱۶ تاسیس شد، اما پهلوی ها، قبل از آنکه انقلاب آن ها را سرنگون کند، دین را به حاشیه بردند.

مجمع الجزایر شیعی
از دیدگاه هوکاد، انقلاب اسلامی از همان اوایل، اهمیت شیعیان حاشیه نشین در اقیانوس تسنن را درک و به طور کلی بر وحدت امت اسلامی تاکید کرد. از همان دوران آغازین، انقلاب اسلامی در کنار مخالفان اسرائیل قرار گرفت.

در همین راستا، حزب الله در لبنان تاسیس شد تا یک هم پیمان دائمی برای ایران در لبنان باشد. حزب الله در رأس مخالفت با اسرائیل قرار دارد.

هنگامی که حزب الله در جنوب لبنان در ماه می سال ۲۰۰۰ جلوی اشغالگری اسرائیل ایستاد و در سال ۲۰۰۵ در دولت لبنان مشارکت کرد، این استراتژی ایران به ثمر نشست.

هوکاد اما مدعی شده شیعیان کویت، بحرین و عربستان بی طرفی اختیار کردند.

الجزیره نوشت: «در افغانستان، ایران از شیعیان هزاره حمایت کرد و برای آنان آموزش دینی و نظامی و کمک های بشردوستانه فراهم کرد. شیعیان افغانستان و پاکستان، نیرو هایی برای شبه نظامیان فراهم ساختند که تهران از آن ها بخصوص در جنگ سوریه استفاده می کند.»

در ادامه این یادداشت آمده: «در یمن، اقلیت زیدی با ایران شیعی، روابطی نداشت، اما شورش حوثی ها که دو طرف را بر علیه منافع عربستان متحد کرد، برای ایران فرصتی برای مقابله با سیاست های عربستان در منطقه فراهم ساخت.»

«رابطه تهران با عراق، دارای ماهیتی کاملا متفاوت است. زیرا دو شهر نجف و کربلای عراق، و نه قم و مشهد، دارای مهمترین مدارس و اماکن مقدس شیعی هستند.»

«در سوریه، شیعیان تقریبا حضور ندارند، با این حال، علوی ها از زمان حافظ اسد، رئیس جمهور سابق سوریه، برای محکم کردن هم پیمانی بین دمشق و تهران، به طور رسمی به عنوان شیعه توصیف شدند.»

از دیدگاه هوکاد، رابطه ایران با مجمع الجزایر شیعی، در زمینه رقابت روزافزون ایران و عربستان، اهمیت پیدا می کند. عربستان از نفوذ ایران نگران است.

ایران بدون اینکه تلاش کند، از سیاست مداخله جویانه آمریکایی در منطقه، سرنگونی طالبان در ۲۰۰۱ و صدام حسین در ۲۰۰۳ بهره برد.

از نظر ایرانیان، ریاض نماد استکبار نظام های پادشاهی است که از به حاشیه رانده شدن ایران از سال ۱۹۷۹ برای تاسیس امپراتوری اقتصادی، رسانه ای و سیاسی و همچنین بسط هژمونی اش در سراسر منطقه با کمک نامشروط کشور های غربی استفاده کرد.

جنگ سرد
درست است که جمهوری اسلامی ایران در جنگ سردش با پادشاهی عربی سعودی، می تواند بر مجمع الجزایر شیعی یا اقلیت های مشابه تکیه کند. درست است که ایران توانست به هم پیمانانش در جنگ با تروریست ‎ها در سوریه و عراق کمک قاطعی ارائه کند اما، از دیدگاه هوکاد، منبع رقابت بین ایران و عربستان بیش از آنکه نژادی یا دینی باشد، سیاسی است.

نویسنده در ادامه مقاله اش داستان پیروزی سپاه پاسداران در سوریه و عراق را توضیح داد و نوشت: «با حضور سپاه پاسداران در سوریه و عراق، ایران برای اولین بار در تاریخ معاصرش، در جنگی خارج از مرزهایش پیروز شد.» پیروزی ای که سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس، آن را «قاطع» توصیف کرده است.

به عقیده هوکاد فرض بر این است که این پیروزی نظامی به همراه پیروزی بزرگ دیپلماتیک دیگر یعنی توافق هسته ای، ایران را از انزوای دیپلماتیک و تجاری خارج خواهند کرد.