ترامپ به نصیحت اش به اوباما گوش نکرد

دیپلماسی ایرانی: سخنرانی پرزیدنت ترامپ در کنگره بیش از هرچیز مسائل خارج از ایالات متحده را نادیده گرفت. او جملات کوتاه و تندی علیه توافق هسته ای ایران ، گوآنتانامو مطرح کرد و به طور دقیقی از ذات شیطانی رژیم کره شمالی گفت اما چیز خاصی راجع به سیاست خارجی خود نگفت. این خود واقعیتی خطرناک تر می سازد. دولت ترامپ در واقع چه به صورت تصادفی و چه عامدانه در سه بخش جهان خط قرمز مشخص کرده بدون آنکه استراتژی جدی تعیین کرده باشد مبنی بر اینکه در صورت عبور از خط قرمزها چه اتفاقی رخ خواهد داد.

نخست در ماجرای کره شمالی ترامپ و مقامات ارشد دولت او ادعا کرده اند دوران "صبر استراتژیک" با کره شمالی به سر آمده است. آنها هرگونه چشم انداز پذیرش کره شمالی به عنوان دولتی هسته ای را رد می کنند و بر این باور هستند که بازدارندگی های سنتی کار نمی کند. رئیس جمهور به طور خاص قول داده کره شمالی هرگز نتواند به سلاح هسته ای که قادر به اصابت به خاک ایالات متحده باشد دست پیدا کند. همزمان مایک پومپئو، رئیس سی آی اِی می گوید پیونگ یانگ تنها چند ماه با این توانایی فاصله دارد.

حالا وقتی کره شمالی از خط قرمز عبور کند چه اتفاقی می افتد؟ پاسخ آمریکا چه خواهد بود؟ ویکتور چا، کارشناس زبده که انتظار می رفت یکی از نامزدهای حضور در کره جنوبی به عنوان سفیر آمریکا باشد گفته بود هیچ گزینه حمله نظامی محدود و یا حتی حمله ای مختصر که فقط بینی رژیم کره شمالی را خونی کند هم وجود ندارد. به خاطر همین تحلیل صادقانه، فورا وی را از لیست گزینه ها کاندیداها حذف کردند.

چا صرفا مشکل بنیادین رویکرد دولت ترامپ را پیش کشیده بود. وی پیش کشیدن اهداف زیاده خواهانه بدون داشتن مسیری برای رسیدن به آن را برجسته کرده بود. آیا در پاسخ به توانایی های جدید کره شمالی، ترامپ به راستی "خشم و آتش" به راه خواهد انداخت و کره شمالی را نابود می کند؟

در مورد ایران نیز ترامپ رویکرد مشابهی داشته است. وی اعلام کرده است اگر کنگره و متحدان اروپایی توافق هسته ای  را تصحیح نکنند از آن خارج خواهد شد. اروپایی ها روشن ساخته اند که به نظر آنها نمی رسد توافق نیاز به تصحیح داشته باشد و همین حالا به خوبی کار می کند. در سه ماه آینده به روز موعد خواهیم رسید، زمانی که ترامپ قول داده است اگر به توافقی سختگیرانه تر نرسد به طور یک جانبه از آن خارج خواهد شد.

اگر ترامپ به طور یک جانبه توافق را لغو کند، گزینه های پیش روی ایران زیاد خواهد بود. آنها می توانند از توافق خارج شوند و برنامه هسته ای خود را از سر بگیرند، معنای اش این است که دولت ترامپ باید با یک دولت هسته ای دیگر، این بار در خاورمیانه، سر و کار داشته باشد. یا اینکه ایران به راحتی می تواند ایالات متحده را به حاشیه براند، به توافق وفادار بماند و با باقی دنیا تجارت کند. محتمل این است که تهران با نفوذ قابل توجه اش در عراق و در آستانه فصل پر هیاهو انتخابات، کاری کند که ایالات متحده تقاص پس دهد.

سومین عرصه ای که کاخ سفید راجع به آن حرف زده و بدون هیچ استراتژی مشخصی سرسختانه عمل کرده پاکستان است. دولت به طور علنی گفته پاکستان مامن تروریست ها است و کمک های نظامی به این کشور را قطع کرده است. این ضربه ای کاملا قابل درک است، چرا که ارتش پاکستان از تروریست ها و شبه نظامیانی که در افغانستان ،حتی علیه قوای ایالات متحده، دست به عملیات می زنند، پشتیبانی می کند و بعد این نیروها از طریق مرز پاکستان به قرارگاه های خود باز می گردند. آنچنان که مایک مولن، رئیس وقت ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا در سال 2011 گفته بود یکی از این گروه های تروریستی "به عنوان ارتش حقیقی سازمان اطلاعاتی پاکستان" عمل می کند.

اما اینکه حق با شما باشد معنای اش این نیست که هوشمند هم هستید. اغلب کارشناسان پیش بینی می کنند پاکستان به دو طریق با اقدام آمریکا مقابله به مثل خواهد کرد. اول، رابطه اش را با چین تقویت می کند که به سادگی کمک های نظامی در اختیارش قرار می دهد. دوم اینکه ارتش پاکستان به خشونت در افغانستان دامن می زند و نمایش قدرت به راه می اندازد که دارای توانایی بی ثبات سازی دولت طرفدار آمریکا در کابل است، افغانستان را وارد هرج و مرج می کند و نیروهای آمریکایی که اینک در هفدهمین سال جنگ خود قرار دارند را در آن گرفتار می کند. و این اتفاقی است که رخ داده است. پس از بیانیه آمریکا چین به صورت از پاکستان اعلام پشتیبانی کرد و در دو هفته اخیر افغانستان حملات تروریستی هولناکی را تجربه کرده است.

توماش سلینگ، برنده جایزه نوبل و داشمند علوم استراتژیک یک بار گفته بود دو چیز در روابط بین الملل بسیار گرانقیمت است : تهدیدهایی که عملی نمی شوند، وعده هایی که عملی می شوند. برای همین تاکید داشت در مطرح کردن آنها خیلی محتاط باشید. به نظر ترامپ در سال 2013 متوجه این موضوع بود، زمانی که سلف او در خصوص سوریه خط قرمز مطرح کرد، وی در توئیتی نوشت: "بیانیه حاوی خط قرمز یک فاجعه برای پرزیدنت اوباما بود." خوب، او تا اینجا خودش سه خط قرمز مطرح کرده است و به نظر همه شان قابل عبور هستند.

منبع : واشینگتن پست / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33

انتشار اولیه: چهارشنبه 18 بهمن 1396 / انتشار مجدد: یکشنبه 6 اسفند 1396