احتمال خروج ترامپ از برجام

ناتاشا توراک

دیپلماسی ایرانی: علی رغم اینکه پرزیدنت ترامپ با ادامه تعلیق تحریم ها علیه ایران موافقت کرده اما بسیاری از کارشناسان باور دارند که توافق هسته ای ایران با کمک های ویژه زنده است و در مسیر سقوط قرار دارد.

اواسط ژانویه ترامپ با تعلیق تحریم ها به عنوان پاداش توافق هسته ای سال 2015 موافق کرد اما تاکید کرد که این آخرین شانس ایران است و تهدید کرد ایالات متحده از آن خارج می شود.

ریچارد نفیو، مدیر برنامه در مرکز سیاست های جهانی انرژی در دانشگاه کلمبیا به سی ان بی سی می گوید: "من به شدت نگرانم، توافق تا مه 2018 دوام نمی آورد. آقای ترامپ فهرستی از مطالبات غیر منطقی مطرح کرده است که فکر نمی کنم هیچ توافق واقع گرایانه ای از جانب اروپا یا کنگره بتواند آن را برآورده سازد."

نفیو در سال های 2013 تا 2014 به عنوان کارشناس امور تحریم ها در وزارت امور خارجه ایالات متحده در مذاکرات هسته ای با ایران حاضر بود.

برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که توسط هر 5 عضو دائم شورای امنیت و آلمان در سال 2015 امضا شده اجازه می دهد در ازای تطابق ایران با محدودیت وضع شده بر برنامه هسته ای اش، تحریم های هسته ای علیه این کشور رفع شود.

در حالی که آژانس بین المللی انرژی هسته ای تطابق ایران را تایید کرده است، ترامپ کماکان توافق را به استهزا می گیرد و به ویژه به دلیل برنامه موشکی ایران و نقض حقوق بشر خواستار تحریم های بیشتر علیه جمهوری اسلامی شده است، مسائلی که بخشی از برجام نبود. ترامپ 12 ژانویه اعلام کرد که اگر کنگره و کشورهای اروپایی امضا کننده توافق "نقض های فاجعه بار" آن را اصلاح نکند، ایالات متحده از آن کنار می کشد.

نفیو می گوید: "واقعیت مشخص است که ترامپ با آن که درکی از برجام ندارد اما از آن متنفر است. و با وجود اینکه مشاوران اش از او می خواهند نگاه عملگرایانه تری به ماجرا داشته باشد و با وجود تلاش همیشگی شان اما تیغ شان نمی برد."

خانم پت تنکر، مدیر منطقه ای امور خاورمیانه و آفریقا در "واحد اقتصاد هوشمند" می گوید با وجود اینکه رئیس جمهور از برجام خوشش نمی آید اما به لحاظ حقوقی نمی تواند بدون اجماع با دیگر امضا کنندگان توافق از آن خارج شود. او به سی ان بی سی می گوید: "هیچ یک از کشورهایی اروپایی علاقه ای برای مذاکره مجدد بر سر مفاد برجام نشان نداده است، در عوض با ترامپ لابی کرده اند که توافق را حفظ کند. این مساله تغییر نخواهد کرد."

تشکل امنیت ملی در برابر ترامپ

بسیاری از افراد عضو تشکل های دیپلماتیک یا امنیت ملی، 12 ژانویه پس از امضای ادامه رفع تعلیق ها توسط ترامپ نفسی به راحتی کشیدند. نفیو می گوید: "می بایست به بروکراسی امنیت ملی اعتبار داده شود." وی از اچ. آر. مک مستر، مشاور امنیت ملی، رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه و جیمز متیس، وزیر دفاع به عنوان چهره هایی یاد می کند که به ترامپ مخاطرات ناشی از ترک برجام را یادآوری می کنند. او می گوید: "برجام یک معضل واقعی را به شیوه ای به شدت واقعی و قابل تحقق حل و فصل کرد، آن هم در زمانی که ما جنگ یا سلاح هسته ای ایران را در مقابل داشتیم."

منتقدان و مخالفان برجام می گویند ادامه رفع تحریم های اقتصادی تنها سوق یافتن ایران به سمت تسلیحات هسته ای را تقویت می کند و به حکومت این پاداش را داده است که در ماه های اخیر آزمایش های موشکی خود را راه بیندازد.

تحریم هایی که به تازگی از سوی ایالات متحده تصویب شده 14 شخص حقیقی و حقوقی در دستگاه قضائی و نظامی ایران را هدف قرار می دهد، ربطی به برجام ندارد و تاثیر اندکی بر اقتصاد کشور دارد. تحلیلگران می گویند هر گونه اقدامی برای بازگرداندن تحریم های اقتصادی از سوی ایرانی ها به معنای پایان برجام تلقی می شود و باعث بازگشت سریع تندروهای مخالف غرب در حاکمیت ایران می شود. نفیو تاکید دارد که هرگونه درخواست هسته ای اضافی، همچون کاستن از تعداد سانتریفیوژهای مجاز برای غنی سازی اورانیوم نیز همین نتیجه را در پی خواهد داشت.

او می گوید: "اگر آمریکایی های دسترسی های اقتصادی ایران را به چالش بکشند، بعد به نظر من این اقدام خیلی عالی به تندروهای خشمگین در ایران کمک می کند تا علیه روحانی عمل کنند."

منبع : سی ان بی سی / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33