جزئیات ساختار جدید وزارت خارجه از زبان سخنگو

سخنگوی دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه در ساختار جدید وزارت خارجه سلسله مراتب شامل وزیر، معاون وزیر، مدیرکل، رئیس اداره و کارشناس است، گفت: در این ساختار تعداد پرسنل کمتر نشده ، بلکه جابه جا شده و یا تغییر نام پیدا کرده اند.

به گزارش فارس، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران عصر چهارشنبه 27 بهمن ماه در مراسمی معاونان جدید خود را براساس ساختار جدید وزارت امور خارجه معرفی کرد.

بر این اساس مرتضی سرمدی به عنوان قائم مقام، سید عباس عراقچی معاون سیاسی، غلامرضا انصاری معاون دیپلماسی اقتصادی ( پس از اتمام دوره سفارت خود در دهلی نو طی هفته های آینده )، غلامحسین دهقانی معاون امور حقوقی و بین المللی، حسین پناهی آذر معاون ایرانیان و امور مجلس، بهرام قاسمی سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه ای، سید محمدکاظم سجاد پور رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی، محمدتقی صابری به عنوان معاون اداری و مالی، حسین جابری انصاری دستیار ارشد وزیر در امور ویژه سیاسی و حسن قشقاوی به عنوان مشاور وزیر منصوب شدند و قرار است از روز یکشنبه اول بهمن ماه در مسئولیت های جدید به فعالیت مشغول شوند.

به گزارش فارس، براساس ساختار جدید معاونت های منطقه ای شامل معاونت اروپا و آمریکا، معاونت عربی و آفریقا و معاونت آسیا و اقیانوسیه حذف و در یک معاونت سیاسی تجمیع شدند.

مجید تخت روانچی که پیش از این عهده دار معاونت اروپا و آمریکا بود چندی پیش به عنوان معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور منصوب شد و جابری انصاری هم که معاون عربی و آفریقای وزارت خارجه بود در ساختار جدید به عنوان دستیار ارشد وزیر در امور ویژه سیاسی به فعالیت خواهد پرداخت و ابراهیم رحیم پور که معاون آسیا و اقیانوسیه بود نیز بازنشسته شد.

در همین راستا بهرام قاسمی سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه ای وزارت امور خارجه کشورمان در گفت وگویی تفصیلی با خبرنگار گروه سیاست خارجی خبرگزاری فارس به تشریح ساختار جدید وزارت امور خارجه و شرح وظایف معاونت های وزارت خارجه و سایر بخش های این وزارتخانه که قرار است از روز یکشنبه اول بهمن 1396 کار اجرایی خود را آغاز کنند، پرداخت.

قاسمی در این گفت وگو بیان کرد که وزارت خارجه یکشنبه اول بهمن ماه 1396 با ساختار جدید و احتمالا در برخی حوزه ها با نفرات جدید به کارش ادامه می دهد.

وی ساختار جدید در وزارت خارجه را موضوع جدیدی نیست و با بیان اینکه از سه سال پیش این بحث مطرح بوده، آن را طرحی بومی و ایرانی خواند که توسط ظریف وزیر خارجه مطرح و دنبال شده و هدف ساختار جدید را کارشناس محوری و کارشناس سالاری بیان کرد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی بیان کرد که در ساختار جدید سلسله مراتب شامل وزیر، معاون وزیر، مدیرکل، رئیس اداره و کارشناس است و افزود: در ساختار جدید تعداد پرسنل کمتر نشده بلکه جابه جا شده و یا تغییر نام پیدا کرده اند.

قاسمی در بخشی از این گفت وگو عنوان کرد که فعلا هشت اداره کل دوجانبه خواهیم داشت و این ادارات به صورت انحصاری در اختیار معاونت سیاسی نخواهند بود و علاوه بر آن میزهای قبلی به ادارات و به صورت تخصصی تر براساس تقسیم بندی جغرافیایی تقسیم شده اند.

سخنگوی وزارت خارجه این هشت اداره کل را شامل اداره کل خلیج فارس، اداره کل خاورمیانه عربی و شمال آفریقا، اداره کل آسیای میانه و شبه قاره، اداره کل اوراسیا، اداره کل آفریقا، اداره کل آسیا و اقیانوسیه، اداره کل اروپا و اداره کل آمریکا برشمرد.

وی به تشریح وظایف معاونت دیپلماسی اقتصادی هم پرداخت و عنوان کرد که معاونت سیاسی و معاونت دیپلماسی اقتصادی هر کدام دارای سه اداره کل و دفتر خواهند بود و اداره کل پیگیری اجرای برجام نیز که پیش از این در معاونت امور حقوقی و بین المللی بوده به معاونت سیاسی منتقل شده است.

قاسمی در این گفت وگو در عین حال یادآور شد که معاونت دیپلماسی اقتصادی قرار نیست وظایف سایر ارگان های داخلی را انجام دهد یا موازی کاری داشته باشد.

این دیپلمات ارشد کشورمان با اشاره به تغییر نام معاونت کنسولی و مجلس به معاونت ایرانیان و امور مجلس خاطرنشان کرد که مسائل کنسولی در این حوزه قرار می گیرد و حذف نشده است ولی در این نامگذاری جدید خواستند به نوعی بحث ایرانیان و موضوع ایرانیان را به صورت برجسته تری مطرح کرده و به آن اهمیت ویژه تری را بدهند.

اینکه در حوزه سخنگویی و مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه ای 12 اداره به فعالیت مشغول خواهند بود و یک معاونت هم برای حوزه سخنگویی ایجاد شده از موارد دیگری بود که سخنگوی وزارت خارجه در این گفت وگو بدان اشاره کرد.

 وی ضمن تشریح فعالیت های دستیار ارشد وزیر در امور ویژه سیاسی عنوان کرد که حسین جابری انصاری عالی ترین مذاکره کننده ما در آستانه باقی خواهد ماند.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین خبر داد که قرار است در چارت جدید بانوان نقش عمده و اساسی تری را داشته باشند یا به عنوان مدیران کل و یا سفرای زن.

مشروح این گفت وگوی یک ساعته را در زیر می خوانید.

*وزارت خارجه یکشنبه با ساختار جدید و احتمالا در برخی حوزه ها با نفرات جدید به کارش ادامه می دهد

وی درباره هدف از این تغییر ساختار و اینکه در چه راستایی بوده و اینکه مگر ساختار قبل مشکل و ایرادی داشته و پاسخگوی نیازها نبوده که این تغییر ساختار ایجاد شد؟ بیان کرد: این تغییر ساختار در نوع خودش برای اولین بار بعد از انقلاب به این شکل و به صورت پکیج کامل اجرا می شود.
قاسمی ادامه داد: در دوران بعد از انقلاب در دهه های 70 و 90 دو بار تغییراتی را در وزارت خارجه داشتیم، ولی تغییرات به صورت بخشی بود؛ اما تغییرات کنونی کامل است و به صورت پکیج طراحی و در سازمان امور اداری و استخدامی بررسی شده و به تصویب رسیده است.
این دیپلمات عالیرتبه کشورمان یادآور شد: این ساختار قطعا بعد از انقلاب و در نوع خود به لحاظ کمیت و کیفیت و به لحاظ میزان تغییر، بیشترین تغییر را دارد و حتی در دوران پیش از انقلاب، تغییرات به این وسعت و یک جا صورت نگرفته بود و اگر تغییراتی در ساختار اداری وزارت خارجه بوده به صورت آرام و رفته رفته صورت پذیرفته بوده است.
وی بیان کرد:با توجه به شرایط جدید کشور بعد از دوران تحریم ها و بحث برجام، اقتصاد مقاومتی و معیشتی و تحولات وسیع جهانی و بین المللی و تغییرات سریع جهان در دوران گذار و همچنین تحولات بیشمار در حوزه غرب آسیا، خاورمیانه و کشورهای پیرامونی ایران طی سال های گذشته، ضرورت حرکت به سمت داشتن یک دستگاه دیپلماسی چابک و چابک تر از گذشته را نمایان می کرد.

 

*این طرح جدید نیست و از سه سال پیش مطرح بوده

سخنگوی وزارت خارجه با یادآوری این نکته که این طرح جدید نیست و از سه سال پیش در وزارت خارجه و توسط آقای ظریف وزیر خارجه مطرح بوده است، عنوان کرد: این طرح در یکی 2 سال گذشته به صورت جدی تر مطرح شد و در یک سال اخیر به شور گذاشته و در کارگروه های مختلف بحث و بررسی شد و با توجه به موافقت ها و مخالفت ها و دیدگاه هایی که درباره آن در برخی بخش ها وجود داشت، بحث و بررسی ها انجام و نهایتا به طرح کاملی رسید و به امور اداری و استخدامی رفت و در 2 مرحله مجوزهای لازم صادر شد و از یک ماه پیش دستور اجرایی شدن آن توسط وزیر خارجه ابلاغ و پایان دی ماه زمان اجرایی شدن این طرح اعلام شد و قرار است ساختار جدید از ابتدای بهمن ماه کار خود را در عرصه عمل به اجرا بگذارد.
قاسمی ادامه داد: وزارت امور خارجه از روز یکشنبه با ساختار جدید و احتمالا در برخی حوزه ها با نفرات جدید کار خود را ادامه خواهد داد.

*وزارت امور خارجه در گذشته در مقاطعی دارای معاونت اقتصادی بود

سخنگوی وزارت خارجه درباره حذف معاونت های منطقه ای و تجمیع آنها در معاونت سیاسی و همچنین تشکیل معاونت دیپلماسی اقتصادی و اینکه تکلیف بحث های منطقه ای چه خواهد شد؟ نیز بیان کرد: شاید در مرحله نخست شرح این ماجرا و این وضعیت جدید یک مقدار با ابهام و پیچیده به نظر بیاید، ولی وزارت امور خارجه در گذشته در مقاطعی دارای معاونت اقتصادی بود، ولی به نظر می رسید در همان مقاطع تداخلی که بین معاونت سیاسی و معاونت اقتصادی وجود داشت، یعنی بخش های دوجانبه و معاونت اقتصادی نهایتا دشواری هایی را در یک کار همگون و هماهنگ به وجود می آورد و موجب نارضایتی بود.
وی ادامه داد: در ابتدا و در بعد از انقلاب و در چارت اولیه که از قبل انقلاب باقی مانده بود و سال ها هم ادامه پیدا کرد ما معاونت اقتصادی و بین المللی را در وزارت خارجه داشتیم که دارای تنها یک اداره کل اقتصادی و یک اداره کل امور بین المللی بود و یک معاونت سیاسی داشتیم که در سه اداره کل با قدرت و توان کار خود را انجام می دادند.
قاسمی اضافه کرد: ولی به دلایل مختلف و مشخص همواره یک نارسایی و ناهماهنگی بین بخش ها دیده می شد و بعدا با استمرار جنگ و تحمیل شرایط در دوران وزارت آقای ولایتی، معاونت های منطقه ای ایجاد و معاونت های موضوعی از بین رفت و این داستان تاکنون ادامه یافت.
این دیپلمات عالیرتبه کشورمان خاطرنشان کرد: البته در دولت های گذشته و وزرای خارجه قبل شاهد تغییراتی بودیم و به طور مثال بعد از سال 1384 حتی معاونت اروپا و آمریکا به 2 معاونت اروپا و معاونت آمریکا تبدیل شد و یا حتی خاورمیانه و آفریقا به 2 معاونت شامل معاونت آفریقا و معاونت خاورمیانه و مشترک المنافع تغییر کرد. ولی نهایتا همیشه در وزارت امور خارجه نسبت به اینکه می تواند معاونت ها موضوعی یا منطقه ای باشد، مخالفان و موافقانی وجود داشت.
وی افزود: نهایتا بعد از مدت ها که معاونت های منطقه ای در اشکال مختلف وظایف خود را دنبال می کردند، در طرح جدید با توجه به وضعیت بعد از برجام و لزوم مجددا بازگشت به یک هسته تخصصی اقتصادی، این تفکر ایجاد شد که حتما باید بخش اقتصادی را در وزارت خارجه نسبت به گذشته فعال تر کنیم ولذا بحث معاونت دیپلماسی اقتصادی مطرح شد و بعد هم با توجه به اینکه می توانست با ادارات و معاونت های منطقه ای تداخلی ایجاد شود، تصمیم گرفته شد شکل دیگری از ادارات کل منطقه ای را تعریف و طراحی به گونه ای باشد که که این ادارات کل دوجانبه صرفا در اختیار یک معاونت نباشند و حالتی از سیالیت را در تماس با 2 معاونت سیاسی و اقتصادی داشته باشند، در چارچوب جدید یک معاونت دیپلماسی اقتصادی و یک معاونت سیاسی طراحی شد.

*فعلا هشت اداره کل دوجانبه خواهیم داشت/این ادارات به صورت انحصاری در اختیار معاونت سیاسی نخواهند بود

‎به گزارش فارس، این دیپلمات ارشد کشورمان یادآور شد: معاونت سیاسی الزاما مثل گذشته و دهه 1360 به تنهایی ادارات کل دوجانبه را در اختیار ندارد. فعلا هشت اداره کل دوجانبه خواهیم داشت که مسئولیت کار با کشورهای مختلف را در حوزه دوجانبه خواهند داشت و این ادارات کل برعکس گذشته به صورت انحصاری در اختیار معاونت سیاسی نخواهند بود و معاونت سیاسی یکی از معاونت هایی است که می تواند بر ادارات کل دوجانبه اشراف داشته باشد و به همان میزان که ادارات کل دوجانبه می توانند تحت نظر و در اختیار معاونت سیاسی باشند به همان میزان در اختیار معاونت اقتصادی هم خواهند بود و همزمان در این 2 حوزه از 2 معاونت تبعیت می کنند.
سخنگوی وزارت خارجه با بیان اینکه ادارات کل دوجانبه تنها در اختیار این 2 معاونت هستند و در اختیار سایر معاونت ها به عنوان هسته اولیه همه کارهای دوجانبه خواهند بود، اظهار داشت: این ادارات کل موظفند سرویس های لازم را به سایر معاونت ها و بخش های وزارت خارجه ارائه دهند. نکته دیگر اینکه ادارات دوجانبه در چارت جدید مستقیم به شخص وزیر اتصال پیدا می کنند و زیر نظر مستقیم وزیر خواهند بود. اگرچه همزمان به 2 معاونت اصلی سیاسی و دیپلماسی اقتصادی در کار دوجانبه و سایر بخش های وزارت خارجه و دیگر معاونت ها سرویس خواهند داد.
‎قاسمی بیان کرد: ادارات کل دوجانبه را باید ادارات دوجانبه ای بدانیم که به عنوان ابزار اصلی در مجموعه وزارت خارجه در ابتدا در اختیار شخص وزیر و بعد 2 معاونت سیاسی و اقتصادی و سایر بخش های وزارت خارجه خواهند بود و نهایتا به عنوان یک موتور محرک پاسخگوی نیازهای سایر بخش ها هستند و در یک کار هماهنگ و با داشتن پاراف بخش های مختلف چه از وزیر و چه از بخش معاونت سیاسی و اقتصادی می توانند برخی از امور خود را به پیش ببرند.
‎وی افزود: این مکانیسم به گونه ای طراحی شده که در برخی از مراحل و دوران ها نتوانیم یا اجازه ندهیم که با یک ناهماهنگی و ناهمگونی رخ دهد که در گذشته شاهد آن بودیم و این مکانیسم دقیقا مورد توجه و کاملا دیده و سعی شده از تجارب در ساختارهای قبلی استفاده و از هرگونه ناهماهنگی و تک روی در بخش های مختلف پیشگیری شود.

*عناوین ادارات کل دوجانبه

وی این هشت اداره کل را شامل اداره کل خلیج فارس، اداره کل خاورمیانه عربی و شمال آفریقا، اداره کل آسیای میانه و شبه قاره، اداره کل اوراسیا، اداره کل آفریقا، اداره کل آسیا و اقیانوسیه، اداره کل اروپا و اداره کل آمریکا برشمرد.

* ادارات کل دوجانبه به چه نحو عمل می کنند؟/میزهای قبلی به ادارات و به صورت تخصصی تر تقسیم شده

‎سخنگوی وزارت خارجه درباره این ادارات کل دوجانبه گفت: هر کدام دارای اداراتی خواهند بود که این ادارات خود هر کدام شامل چند کشور خواهد بود که ممکن است به برخی کشورهای مهم یک اداره بپردازد و یا اینکه 2 یا سه کشور در یک اداره گنجانده شده باشند.
وی گفت که میزهای قبلی به ادارات و به صورت تخصصی تر تقسیم شده است و عنوان کرد که این ادارات براساس تقسیم بندی جغرافیایی است و هر اداره کل براساس یک منطقه خاص تعریف شده و کشورهای مشخصی در ادارات خاص که عمدتا منطقه ای هستند را پوشش می دهند.

*هدف ساختار جدید کارشناس محوری و کارشناس سالاری است

‎قاسمی درباره زیرمجموعه های معاونت ها نیز خاطرنشان کرد: یکی از اهدافی که ساختار جدید دنبال کرد که علاوه بر چابک سازی که به آن اشاره کردم بحث کاستن از لایحه های مدیریتی بود؛ در گذشته ما معاون وزیر داشتیم و مدیرکل و در برخی ادارات کل معاون مدیرکل و بعد رئیس اداره و هر رئیس اداره هم خود یک یا 2 معاون داشتند و بعد کارشناس را داشتیم. هدف این ساختار جدید کارشناس محوری و کارشناس سالاری است. به این معنا که لایه های مدیریتی حتی الامکان کاسته شده و امروز بیش از چهار لایه در بخش های دوجانبه نداریم.

*سلسله مراتب ساختار؛ وزیر، معاون وزیر، مدیرکل، رئیس اداره و کارشناس 

وی افزود: بر این اساس به ترتیب وزیر، معاون وزیر، مدیرکل، رئیس اداره و کارشناس قرار دارند. در ساختار جدید معاون ادارات کاملا حذف شدند و در هیچ اداره ای روسای ادارات ما معاونی را نخواهند داشت و مستقیما رئیس اداره با کارشناس سر و کار دارد و باید با کارشناس به صورت مستقیم کار کند، همچنین رئیس اداره با مدیرکل و مدیرکل هم با 2 معاونت سیاسی و اقتصادی و وزیر و سایر معاونت ها کار خواهد کرد ولذا ادارات کل دوجانبه همانگونه که اشاره کردم به صورت سیال شاید در اختیار بخش های مختلف، در مرحله اول در اختیار شخص وزیر خواهند بود و به تعبیری جایگاه برتری نسبت به گذشته پیدا کردند و مستقیما می توانند در خدمت وزیر و در اختیار وزیر و همکار وزیر تلقی شوند و بعد 2 معاونت اقتصادی و سیاسی و سایر معاونت ها.

* معاونت سیاسی و معاونت دیپلماسی اقتصادی هر کدام دارای سه اداره کل و دفتر

‎قاسمی یادآور شد: البته این بدان معنا نیست که ادارات دوجانبه حتما و قطعا زیر نظر کامل معاونت سیاسی قرار دارند یا حتی معاونت اقتصادی؛ بلکه در ساختار جدید معاونت سیاسی و معاون سیاسی خارج از بحث ادارات کل دوجانبه، نهایتا سه اداره کل و دفتر را در اختیار دارد که کارهای تخصصی که شاید در حوزه مسائل دوجانبه کمتر بگنجد را دنبال می کنند. بطور مثال در معاونت سیاسی جایی به عنوان اداره کل اجرای برجام وجود دارد یا در معاونت اقتصادی سه اداره کل و دفتر به صورت تخصصی پیش بینی شده است. یعنی مسائل عمده و کلان و کلی که باز به یک کشور خاص مربوط نمی شود و به صورت عام در سیاست های کلان کشور باید دنبال شود و پاسخگوی سیاست های کلان اقتصادی کشور باشد، را دنبال می کنند.
وی بیان کرد: مثلا در بحث سرمایه گذاری و جذب سرمایه گذاری الزاما نمی توانید بگویید این موضوع در انحصار یک یا چند کشور خاص است. لذا در بخش دوجانبه این موضوع دیده نمی شود، اگرچه به نوعی باز در بخش دوجانبه به عنوان بسترساز و فعالیتی که می توانند در حوزه روابط دوجانبه داشته باشند، می توانند در موضوع جذب سرمایه گذاری هم نقش داشته باشند و حتما خواهند داشت.

*تغییر نام معاونت کنسولی و مجلس به معاونت ایرانیان و امور مجلس/مسائل کنسولی در این حوزه قرار می گیرد

وی یادآور شد: ولی بحث سرمایه گذاری و جذب سرمایه گذاری به صورت یک واحد مشخص و کلان در معاونت اقتصادی دیده شده است. موضوعات دیگر کلان باز در معاونت اقتصادی و همچنین معاونت سیاسی هم داریم. در برخی معاونت ها تغییراتی داشتیم و تغییر نام داریم به طور مثال در گذشته معاونت کنسولی و امور مجلس و ایرانیان را داشتیم که امروز به معاونت ایرانیان و امور مجلس تغییر نام داده است.
قاسمی خاطرنشان کرد: البته برداشتن نام کنسولی در دید طراحان و کارگروه هایی که بر این موضوع پای می فشردند، به معنای نادیده انگاشتن موضوع کنسولی نیست، بلکه در این نامگذاری جدید خواستند به نوعی بحث ایرانیان و موضوع ایرانیان را به صورت برجسته تری مطرح کرده و به آن اهمیت ویژه تری را بدهند وگرنه مسائل کنسولی باز در این حوزه قرار می گیرد.

* معاونت هایی که کمترین تغییرات را داشته اند

سخنگوی وزارت خارجه همچنین بیان کرد که معاونت ایرانیان و امور مجلس و معاونت اداری و مالی در ساختار جدید دارای کمترین تغییر بوده اند.

*مرکز آموزش و پژوهش های با عنوان قبلی یعنی مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی به کار ادامه می دهد

به گزارش فارس، سخنگوی دستگاه دیپلماسی در ادامه خاطرنشان کرد: به عنوان مثال مرکز آموزش و پژوهش های وزارت خارجه نیز با عنوان قبلی یعنی مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی مجددا کار خود را انجام می دهد و بخش هایی از این مرکز کاسته شده و بخش های دیگری اضافه شد تا بتواند بازگشت دقیقتر و طبیعی را به اصل هدف خودش که همان مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی است را داشته باشد.
وی افزود: در این حوزه اداره کل آموزش را داشتیم که امروز این اداره کل جدا و به بصورت یک اداره به معاونت اداری و مالی اضافه شده است، یعنی بخش آموزش را در کنار بخش اداری در کنار یکدیگر قرار گرفته است.

* هیچ موضوعی بدون هماهنگی معاونت ها و مراکزی که آن موضوع به آنها مربوط است، اجرایی نمی شود

قاسمی درباره وظایف اداره کل های دوجانبه گفت: وقتی یک اداره کل دوجانبه به صورت تخصصی در حوزه اروپا کار می کند باید به عنوان محور تخصصی کار با اروپا شناخته شود، هر بخشی در وزارت خارجه به هر دلیلی و به دلایل وظایفش نیاز به اطلاعات در حوزه یک کشور خاص یا مجموعه اروپا دارد نهایتا این اداره کل اروپاست که باید به عنوان اداره کل دوجانبه اطلاعات و دیدگاه های خود را به دیگران منتقل کند و سرویس های لازم را به سایر بخش ها بدهد.
وی درباره اینکه اگر درباره بحثی تضارب آراء وجود داشته باشد و نظر اداره کل با معاونت های سیاسی و اقتصادی یکسان نباشد، تصمیم گیر نهایی کیست و آیا تداخلی ایجاد نمی شود؟ گفت: مکانیسم و فرآیندی تعریف شده که جدید است و آن این است که هیچ موضوعی بدون هماهنگی معاونت ها و مراکزی که آن موضوع به آنها مربوط است، اجرایی نخواهد شد و قطعا بعد از تفاهم و رسیدن به یک تفاهم، می تواند به مرحله اجرایی خودش برسد.
قاسمی اضافه کرد: این مکانیسم به گونه ای است که در صورت بروز هرگونه اختلاف نظر، می تواند از ادارات کل به معاونت های ذیربط منتقل شود و این معاونت ها می توانند هماهنگی لازم و داوری لازم و اتخاذ تصمیم را نسبت به ادارات کل دوجانبه داشته باشند و نهایتا شخص وزیر و شورای معاونان وجود دارد که اگر مسائلی از این دست پیش بیاید - که همواره وجود دارد - با توجه به اینکه جنس مسائل سیاست خارجی از مسائل نظری است و می تواند همیشه در مورد مسائل مختلف دیدگاه های مختلفی مطرح باشد و همیشه این موضوعات در همه وزارت خارجه ها، اندیشکده ها و مراکز علمی وجود دارد، این مسائل در یک نقطه مشخص هماهنگ شده و نظر غالب و نظری که با منافع ملی و مصالح مردم نزدیک است به اجرا گذاشته شود.

* تعداد پرسنل کمتر نشده بلکه جابه جا شده و یا تغییر نام پیدا کرده اند

وی درباره حذف معاونان و ... و اینکه آیا تعداد پرسنل بر این اساس کمتر نشده و نیروها کاهش نیافته؟ نیز گفت: تعداد پرسنل کمتر نشده بلکه جابه جا شده و یا تغییر نام پیدا کرده اند. ما قطعا با کاهش نیرو مواجه نیستیم و تعداد ادارات بیشتری نسبت به گذشته داریم و تعداد آنها افزوده شده است. 
قاسمی ادامه داد: در واقع کارشناس محور شده و موضوعات تخصصی تر شده است و به لحاظ تعداد از ادارات بیشتری برخورداریم، در حوزه مسائل دوجانبه و نهایتا ادارات بر عکس گذشته که کشورهای بیشتری را به تنهایی پوشش می دادند، از تعداد کمتری برخوردارند و قرار است به صورت تخصصی تر و دقیق تر در حوزه های سیاسی و اقتصادی و دیگر حوزه ها کارشان را به صورت متمرکز در همین ادارات کل و ادارات دنبال کنند.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین درباره اداره کل تشریفات هم بیان کرد: تشریفات از مراکزی است که در حوزه وزیر تعریف شده و فکر کنم در حوزه وظایف اداری مالی تعریف شده باشد. 

*در ابتدای هفته احکام تمامی سمت ها اعم از رئیس اداره، مدیران کل و مشاوران عالی و دستیاران باید صادر شود

وی درباره تعیین مدیران کل نیز گفت: با توجه به اینکه ساختار جدید باید روز یکشنبه شروع به کار کند تا حدی که میسر بوده مدیران کل و روسای ادارات در پی تغییراتی که در معاونان صورت پذیرفت باید انتخاب شوند و از روز یکشنبه کار خودشان را آغاز کنند، چرا که باید برای تمامی آنهایی که دارای پست و سمت هستند، حکم جدید صادر شود.
قاسمی ادامه داد: طی چند روز گذشته و حتی این روزها این روند در حال انجام است، ولی افرادی که از یکشنبه آغاز به کار می کنند و حتی دارای احکام جدید خواهند بود، می توانند باز هم در آینده با توجه به تغییر و تحولاتی که باید در برخی سفارتخانه های ما صورت بگیرد تغییر کرده و این بخش شاهد جابه جایی ها باشد، ولی باید در ابتدای هفته احکام تمامی سمت ها اعم از رئیس اداره، مدیران کل و مشاوران عالی و دستیاران را صادر کرده باشیم و ساختار از یکشنبه کار خود را آغاز کند.

* وزارت خارجه تنها وزارتخانه ای که می تواند قائم مقام داشته باشد

قاسمی در ادامه این گفت وگو درباره قائم مقام وزیر و شرح وظایف آن هم گفت: قائم مقام همواره در وزارت خارجه وجود داشته و تنها وزارتخانه ای که براساس مصوبات دولت می تواند قائم مقام داشته باشد وزارت امور خارجه است. قائم مقام در وزارت خارجه در دوران های مختلف نقش های مختلفی داشته است. در دوران اخیر و وزارت آقای ظریف، آقای سرمدی به عنوان قائم مقام یک بخش عمده و وسیعی از موضوعات اقتصادی را دنبال می کرد و می توان گفت که قائم مقام مسئولیت همه حوزه های اقتصادی وزارت خارجه را دنبال می کرد و دبیر ستاد هماهنگی روابط اقتصاد خارجی بود که از دیرباز با مسئولیت وزارت خارجه و در این وزارتخانه با حضور نمایندگان و معاونان دستگاه های مشخص اقتصادی در داخل کشور تشکیل و هماهنگی های لازم اقتصادی در حد کلان و در حد کل دولت به عمل می آمد. این مکانیسم از دهه 60 در دوران معاونت اقتصادی و بین المللی آقای کاظم پور اردبیلی و با ابتکار ایشان به وجود آمد و تا امروز این مکانیسم کارش را به خوبی انجام داد.
وی ادامه داد: آقای سرمدی از سال 1392 تاکنون به عنوان قائم مقام و جایگزین وزیر در بسیاری از مسائل با اختیارات مشخص و همچنین حوزه اقتصادی فعالیت می کرد و با توجه به ایجاد معاونت دیپلماسی اقتصادی به صورت مشخص و مستقیم قطعا مسئولیت مستقیم بخش اقتصادی در اختیار معاونت اقتصادی خواهد بود و از دوش و عهده و چارچوب وظایف قائم مقام به طور مستقیم خارج می شود.
قاسمی بیان کرد: قائم مقام نقش خود را خواهد داشت و به عنوان جانشین وزیر و جایگزین وزیر اختیارات و مسائلی که وزیر تشخیص می دهد که باید قائم مقام دنبال کند، در زمانی که خودش حضور دارد دنبال می کند و در نبود وزیر و در مرکز باز قائم مقام می تواند وظایف مشخصی را پیگیری کند.

*معاونت دیپلماسی اقتصادی قرار نیست وظایف سایر ارگان های داخلی را انجام دهد یا موازی کاری داشته باشد

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره چارچوب وظایف معاونت دیپلماسی اقتصادی و اینکه آیا ایجاد این معاونت موازی کاری با سایر دستگاه های اقتصادی کشور نیست؟ گفت: بحث اقتصاد خارجی و همکاری های اقتصادی خارجی موضوع بسیار مهمی است که هر کشوری به تناسب اقتصاد و ظرفیت های اقتصادی این نوع همکاری ها را دارد و در جامعه امروز کشوری بدون همکاری های اقتصادی خارجی، وجود خارجی ندارد. برای ما همکاری اقتصادی خارجی از اولویت و تعریف مشخصی برخوردار است و در دوران پسابرجام و در دورانی که بخش عمده ای از تحریم ها را پشت سر گذاشتیم و باید مجددا نوعی از روابط اقتصاد خارجی خود را تکامل ببخشیم، همکاری های اقتصادی خارجی در وزارت خارجه از اهمیت بسیاری برخوردار است ولذا این نگاه وجود داشت که به طور دقیق و خاص و تخصصی موضوع اقتصادی و بخصوص با توجه به بحث اقتصاد مقاومتی که در کشور مطرح است این بخش اقتصادی بتواند به عنوان پلی بین دستگا ه های اقتصادی داخلی و همه نهادهای داخلی با سایر دول و سایر نهادها و بنگاه های اقتصادی در جهان خارج فعالیت بهینه تری را با استفاده از ابزار سفارتخانه ها و نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران داشته باشد.
وی عنوان کرد: بر خلاف تصور برخی که به اشتباه یا به عمد تصور می کنند که بخش اقتصادی وزارت خارجه آمده تا تمام مشکلات اقتصادی موجود در درون جامعه را برطرف کند، باید تاکید کنم وزارت خارجه به عنوان پل ارتباطی و دستگاه دیپلماسی چه در حوزه فرهنگی چه اقتصادی و چه سیاسی، کار دیپلماسی اقتصادی را در سطح جهان دنبال خواهد کرد و به عنوان یک روان کننده و تسهیل گر در ارتباط نهادهای اقتصادی داخلی اعم از دولتی و خصوصی و بنگاه های مالی و صنعتی با ارگان های مشابه در خارج از کشور فعالیت خواهد کرد. معاونت مزبور قرار نیست وظایف سایر ارگان های داخلی را انجام دهد یا اقدام به کار موازی و موازی کاری داشته باشد.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: چیزی که مدنظر وزارت خارجه است این است که از ابزار دیپلماسی در حوزه اقتصادی نیز به خوبی استفاده شود و بتواند مسیر راحت و روانی را برای دستگاه ها و وزارتخانه های اقتصادی ایجاد کند و به خصوص در دوران جدید برای بخش خصوصی که باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد و لازم است برای شکوفایی اقتصاد و افزایش توان ملی هر چه بیشتر و سریعتر در حوزه افزایش و بهینه سازی بخش خصوصی کشور تلاش کرده و بتواند ایفای نقش کند.
وی گفت: لذا ما در وزارت خارجه یک بخش تسهیل کننده خواهیم بود و قطعا به دنبال انجام وظایف سایر دستگاه های اقتصادی داخل کشور نخواهیم بود و به موازی کاری و یا حتی انجام وظایف دیگر دستگاه ها نخواهیم پرداخت، چرا که شرح وظایف وزارت خارجه در همه حوزه ها چه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و سایر حوزه ها مشخص است.

*اداره کل پیگیری اجرای برجام به معاونت سیاسی نقل مکان کرد

سخنگوی وزارت خارجه در بخش دیگری از این گفت وگو با فارس درباره ستاد پیگیری اجرای برجام و ریاست این ستاد که پیش از تغییر ساختار برعهده عراقچی بود نیز گفت: ما قبلا اداره کل پیگیری اجرای برجام را در معاونت قبلی حقوقی و بین المللی داشتیم و با توجه به این تغییرات، این اداره کل که مسئولیت اجرای برجام و پیگیری مسائل مربوط به برجام را دارد از معاونت امور حقوقی و بین المللی جدا شد و به معاونت سیاسی پیوست، در کنار دو دفتر و اداره کل که زیر مجموعه معاونت سیاسی تلقی خواهند شد.
وی افزود: معاونت سیاسی در مرحله اول با دارا بودن این سه اداره کل کارش را انجام می دهد و در بخش دوجانبه نیز نظارت خود را همچون معاونت اقتصادی بر ادارات کل دوجانبه در کنار وزیر خواهد داشت.

*عراقچی کماکان رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام

سخنگوی وزارت خارجه درباره ادامه مسئولیت عراقچی معاون سیاسی در ستاد برجام نیز بیان کرد: این موضوع کماکان ادامه دارد و برجام در حوزه معاونت سیاسی تعریف شده است و آقای عراقچی با داشتن معاونت سیاسی و یک اداره کل در زیر مجموعه خودش برای برجام این موضوع را کمافی السابق دنبال خواهد کرد.

* 12 اداره در حوزه سخنگویی و مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه ای/ایجاد معاونت برای حوزه سخنگویی

سخنگوی وزارت خارجه درباره سخنگویی و مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه ای و تغییرات در این مرکز نیز عنوان کرد: این مرکز دارای دو معاونت و 2 مدیرکل شامل دیپلماسی رسانه ای و عمومی بود که هر کدام دارای چهار اداره بودند، در تعاریف جدید طی سال گذشته مباحث زیادی عنوان شد و با توجه به اهمیت روزافزون دیپلماسی عمومی و رسانه ای در جهان و نیازی که ایران برای استفاده از این ابزار خواهد داشت، بحث های مفصلی در کارگروه های متعدد و شورای معاونان صورت پذیرفت و تعدادی موضوعات جدید و ادارات جدید برای این حوزه تعریف شد. ولی با توجه به محدودیت هایی که وجود داشت و در مذاکراتی که با سازمان امور اداری وجود داشت نهایتا به 12 اداره به جای هشت اداره توافق شد یعنی چهار اداره جدید هم در این حوزه اضافه شد.

وی گفت: علاوه بر دیپلماسی رسانه ای و دیپلماسی عمومی، یک معاونت هم برای حوزه سخنگویی خواهیم داشت که بخش جدیدی است و دارای چهار اداره خواهد بود که در آستانه تشکیل این ادارات هستیم و به محض پایان یافتن جابه جایی های فیزیکی که طی این روزها خواهد بود، از هفته آینده این سه معاونت با چهار اداره کار خواهند کرد.

*طرحی بومی و ایرانی

وی در ادامه این گفت وگو و در پاسخ به این پرسش خبرنگار فارس که آیا در این تغییر ساختار از الگوی سایر کشورها استفاده شده یا طرحی منحصر به فرد جمهوری اسلامی است؟ گفت: آقای ظریف از سالیان پیش حتی قبل از دوران وزارت در خصوص این موضوع شخصا کار کرده و علاقه مند بود که در خصوص یک ساختار فکر شود، ساختاری که بتواند تغییرات بیشتر و بهتری را برای وزارت خارجه داشته باشد که به دلایل مختلف و سیر حوادث این موضوع بدون اینکه بتواند پیگیری شود، باقی ماند تا بعد از حل و فصل موضوع هسته ای و توافقی که در برجام صورت گرفت و تا حدی ایشان فراغ بال بیشتری پیدا کرد، این موضوع را مجددا روی میز گذاشتند و خواستند که دیگران در این زمینه ارزیابی و بررسی و اعلام نظر کنند و گاهگاهی به دلایل حوادث و مسائلی که وجود داشت با سرعت بیشتر و یا کمتر این موضوع در وزارت خارجه مورد پیگیری قرار گرفت و نهایتا طی یک سال گذشته با شدت و حدت بیشتری دنبال شد.

وی افزود: فکر می کنم این طرح برگرفته از هیچ ساختار مشخصی از کشور خاصی نیست و نهایتا بعد از یک مطالعه میدانی و مطالعاتی که در مورد تجارب دیگران و سایر کشورها صورت گرفته، می توان آن را به عنوان یک طرح بومی و ایرانی تلقی کرد که برگرفته از تجارب دیگران و منطبق با شرایط خاص کشور و وضعیت کنونی منطقه و جهان است.

* جابری انصاری عالی ترین مذاکره کننده ما در آستانه باقی خواهد ماند

سخنگوی وزارت خارجه در بخش دیگری از این گفت وگو درباره انتصاب حسین جابری انصاری (معاون عربی و آفریقا) به عنوان دستیار ارشد وزیر در امور ویژه سیاسی و شرح وظایف آن نیز گفت: مشاور عالی ویژه می تواند مسئولیت های مشخصی را در زمان های مشخص که توسط وزیر تعیین می شود را دنبال کرده و عهده دار شود و نمی توان موضوع معین و خاصی را قطعا برای همیشه برای این مشاورت تعریف کرد، این مشاورت می تواند در زمان ها و مقاطع گوناگون و با توجه به شرایط متفاوت، وظایف متفاوتی را داشته باشد.

قاسمی افزود: قطعا با توجه به حضور ایشان در مسائل خاورمیانه و تخصص آقای جابری انصاری و حضورشان در مذاکرات آستانه یکی از وظایف فعلی و قطعی ایشان می تواند موضوع سوریه و ادامه مسائل مربوط به سوریه باشد و قطعا ایشان پیگیر موضوعات مربوط به روند آستانه خواهد بود و عالی ترین مذاکره کننده ما در آستانه باقی خواهد ماند.
وی درباره اینکه اگر تحولی در دیگر مناطق صورت بگیرد چه خواهد شد و آیا جابری انصاری کماکان پیگیر این مسائل است؟ بیان کرد: ایشان مسائل ویژه را دنبال می کند و مسائلی که در شرایط خاص و مقاطع خاصی و با اهمیت بسیار اتفاق بیفتد می تواند حوزه کار معاونت ارشد جابری انصاری باشد. پاسخم به این سؤال مثبت است و می تواند آن نوع موضوعات اگر اتفاق بیفتد، در حوزه شرح وظایف آقای جابری انصاری تعریف شود.

*در چارت جدید بانوان نقش عمده و اساسی تری را خواهند داشت

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره جایگاه بانوان در این ساختار نیز گفت: قرار است در چارت جدید بانوان نقش عمده و اساسی تری را داشته باشند. یکی از دیدگاه های دولت و به خصوص دیدگاه های آقای ظریف است که در این حوزه فعالیت بیشتری صورت بگیرد تا بانوانی که دارای تخصص، تجربه و کارآمدی لازم هستند در حوزه دستگاه دیپلماسی چه در داخل و چه خارج از کشور قرار بگیرند و برای این موضوع تمهیداتی صورت پذیرفته و اقداماتی صورت گرفته که در زمان لازم اطلاع رسانی خواهد شد. در حد مدیران کل و افزایش تعداد سفرای زن مدنظر است که امید است قطعی شود.
وی عنوان کرد که انتصاب سفرای جدید و تغییرات در سفارتخانه ها در دست اجراست.
قاسمی در این زمینه توضیح بیشتری ارائه نکرد.

* امیدوارم این طرح به خوبی در مرحله عمل اجرا شود 

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پایان این گفت وگو و در ارزیابی از موفقیت این ساختار جدید بیان کرد: قطعا باید امیدوار باشم و امیدوارم این طرح که زمان زیادی برای بررسی توسط همکاران، وزیر و معاونان گرفت بتواند به خوبی در مرحله عمل اجرا شود و دلیلی نمی بینم برای آنکه این طرح نتواند به خوبی و در حد لازم اجرایی شود تا حدی ساده سازی هایی را حتی در طرح جدید داریم و فکر می کنم با یک کوشش و اراده همگانی و جمعی در بین همه پرسنل وزارت خارجه و با توجه به اراده آقای ظریف و معاونان که همه در نهایی و تکمیل شدن طرح نقش داشتند و یک کار جمعی است که همه در آن به شکلی حضور داشتند و در حدی کم یا زیاد نظراتشان را اعمال کردند، بتواند در عرصه عمل به خوبی پیش برود و وزارت امور خارجه را به عنوان یک دستگاه خاص و حاکمیتی که باید عنوان قوی ترین دیده بان منافع و مصالح ملی ایران در جهان پرآشوب و آشفته امروز از این منافع نگهبانی و حراست کند، در جایگاه والای خود قرار دهد و وزارت خارجه بتواند به عنوان یک دستگاه حاکمیتی و فراجناحی در اختیار همه نهادها، سازمان ها و مجموعه کشور قرار بگیرد تا به عنوان یک یار و یاور در خدمت همگان برای ارتقای ایران عزیز باشد.