واشنگتن به دنبال دائمی کردن برجام است

درک دیویسون

دیپلماسی ایرانی: کاخ سفید روز بعد از ظهر جمعه اعلام کرد که بر اساس شرایط برجام، دونالد ترامپ تحریم های هسته ای ایران را برای 120 روز دیگر به حالت معلق نگه خواهد داشت. با این حال، در این اعلامیه گفته شد که این "آخرین بار" است که ترامپ تعلیق تحریم ها را امضا می کند، مگر آنکه مذاکرات جدیدی در خصوص برجام صورت بگیرد. ایران و دیگر طرف های معامله (انگلیس، چین، فرانسه، آلمان، و روسیه)، تاکنون تمایلی به این کار نشان نداده اند.

با وجود پایبندی ایران به برجام، بار گذشته در ماه اکتبر، ترامپ از تأیید برجام سرباز زد. وی در آن زمان گفت که اگر کنگره و دیگر طرفهای توافقنامه، شرایط آن را تغییر ندهند، برجام را لغو خواهد کرد.

ترامپ در بیانیه خود در خصوص تعلیق تحریم ها علیه ایران، آن را "آخرین فرصت" برای نجات توافقنامه خواند. و گفت: «من آماده هستم تا در مورد موضوع ایران با کنگره همکاری کنم، اما هر لایحه ای که من امضا می کنم باید شامل چهار جزء مهم باشد. اول باید از ایران بخواهد تا اجازه بازرسی های بدون خبر بازرسان بین المللی را در تمام پایگاه های خود، صادر کند. دوم، باید اطمینان حاصل شود که ایران هرگز به داشتن سلاح هسته ای نزدیک نمی شود. سوم، بر خلاف قرارداد هسته ای، مفاد توافقنامه جدید نباید تاریخ انقضا داشته باشند. اگر ایران با هیچ کدام از این قوانین موافقت نکند، تحریم های هسته ای آمریکا علیه آن به طور خودکار از سر گرفته خواهد شد. چهارم: برای نخستین بار باید در قانون ایالات متحده به صراحت ذکر شود که برنامه های موشکی دور برد و سلاح های هسته ای از یکدیگر جدایی ناپذیرند و توسعه و آزمایش موشک های ایران باید به شدت تحریم شود.»

ایران تاکنون اجازه بازرسی را به بازرسان داده است که اگر چنین نبود، آژانس بین المللی انرژی هسته ای، پایبندی ایران به برجام را تأیید نمی کرد. ایران به عنوان یکی از امضا کنندگان پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای، به طور دائم از داشتن سلاح های هسته ای منع شده است. ایران همواره به شرایط توافقنامه پایبند بوده است، اما ظاهراً ترامپ یا این موضوع را نمی داند، یا اصولا ارزشی برای آن قائل نیست.

چهارمین شرط ترامپ احتمالاً موجب خشم ایرانیان شود. تا کنون ایران برد موشکهای بالستیک خود را به حداکثر 2000 کیلومتر محدود کرده است که در محدوده میان برد قرار می گیرد. البته محمد علی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفته است این محدودیت تعریف شده از جانب ایران، در زمان نیاز می تواند برداشته شود. به هر حال مشخص نیست چرا ترامپ به طور مداوم دست به تحریم مقامات و سازمان های مربوط به برنامه موشکی ایران می زند، به یک باره به ربط دادن این موضوع به برنامه هسته ای علاقه پیدا کرده است.

در واقع، بیانیه ترامپ این سوال را مطرح می کند که آیا او واقعا قصد نجات توافقنامه را دارد یا تنها با سنگ انداختن های مکرر و درخواست های غیر معقول به دنبال بهانه ای است تا بتواند تا موعد مقرر بعدی برای تأیید برجام، آن را پاره کند.

رابرت مالی، مشاور امنیت ملی سابق ایالات متحده و یکی از مذاکره کنندگان اصلی در زمان امضای برجام، نسبت به آینده این توافقنامه در دراز مدت خوش بین نیست. وی اظهار داشت: "نیازی به ایجاد یک بحران غیر ضروری در مورد توافقنامه ای که به درستی کار می کند، نیست. ایران به برجام پایبند بوده است و ترامپ و دولت او نیز این مسئله را رد نکرده اند. پس چرا باید بحرانی غیر طبیعی ایجاد کنیم که به نفع ما نیست؟ "

ترامپ به دنبال دائمی کردن شرایط برجام و شرایطی است که در برجام ذکر نشده و ایران مشخصاً با این کار موافقت نخواهد کرد. بنابراین، ترامپ به گونه ای دو انتخاب پیش روی خود گذاشته است: یا از قرارداد عقب نشینی کند، یا به توافقنامه مکملی برسد که نقض قرارداد کنونی است. به طور خلاصه او می گوید که یا برجام را به همراه من لغو کنید، یا خودم این کار را به تنهایی انجام خواهم داد.

با این حال، وندی شرمن یکی دیگر از مذاکره کنندگان اصلی آمریکا در زمان امضای برجام، کمی خوش بین تر بود. وی عنوان کرد: "آنچه واقعا این قرارداد را حفظ کرده است، پایبندی همه - البته به طور خاص ایران- به آن است. من فکر می کنم این یک توافق پایدار است - اما ایالات متحده باید به آن پایبند بماند."

منبع : لوبلاگ / تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33