ارتش بر دیپلماسی غلبه دارد

رابرت ای هانتر

دیپلماسی ایرانی: استراتژی امنیت ملی سال 2017 که اخیرا از سوی دولت ترامپ صادر شده، از چشم عموم پنهان نگه داشته شده است. البته با توجه به محتوای آن، پنهان کردن آن تصمیم درستی بوده است. اگرچه استراتژی امنیت ملی منتشر شده جهت های اصلی دولت و در نتیجه نقش کشور در جهان را مشخص می کند، اما احتمالا ترامپ پیش از امضا، به جز نیم نگاهی، خود را درگیر خواندن آن نکرده است.

به نظر نمی رسد هیچ مقام رسمی حاضر در کابینه نیز این سند را خوانده باشد. در واقع این سند می تواند تنها حاصل تلاش های چهار ژنرال 3 و 4 ستاره- جیم ماتیس، اچ آر مک مسترز، جان کلی، و جوزف دانفورد- باشد که پس از رئیس کارکنان، سیاست امور خارجه ایالات متحده را در کنترل خود دارند. همچنین مشخصاً بر خلاف دولت های پیشین، جلسه ای در این رابطه در این دولت برگزار نشده است تا نظرات متفاوت به بحث و بررسی گذاشته شود و اختلافات داخلی احتمالی از بین برود.

تهدیدها

اکثر تفسیرها بر موضوع چالش ها و تهدیدها از جانب دو کشور چین و روسیه بر ایالات متحده مطرح شده و گفته شده که آرمان دو کشور، گسترش قدرت خود به سرتاسر جهان است. شاید این امر در مورد چین درست باشد، اما روسیه آنچنان قدرت بزرگی نیست. حتی اگر انتظار رویارویی متقابل وجود داشته باشد، باز هم استراتژی امنیت ملی از ارائه راهبردی همه جانبه در این خصوص، ناتوان بوده است.

در مقابل، در استراتژی امنیت ملی، درباره کره شمالی به درستی سخن گفته شده است. در عین حال انگشت اتهام را به سمت ایران به همراه داعش نشانه رفته است و این دو منابع اصلی شر در خاورمیانه خوانده شده اند. همچنین در این سند آمده است که ایران از تروریسم در سرتاسر جهان حمایت می کند. در همین حال، عربستان که منبع اصلی صدور و حمایت از تروریسم های اسلامی در جهان است، تنها به صورتی گذرا در متن سند آمده و از اقتصاد رو به مدرنیزه آن تعریف به عمل آمده است.

آنچه از قلم افتاده است

خلاء هایی نیز در استراتژی امنیت ملی ترامپ وجود دارد. مثلاً به "آب و هوا"، که باید به عنوان یکی از نگرانی های مهم ملی و جهانی پذیرفته شود، تنها اشاره ای کوچک شده است. جای خالی اشاره به توافقنامه پاریس که ترامپ از آن عقب نشینی کرد نیز در این سند کاملاً محسوس است.

در سند استراتژی امنیت ملی بارها از متحدان خواسته شده که از اهداف ایالات متحده در جهان، حتی در زمانی که این اهداف مشترک نیستند، حمایت کنند. اما در آن هیچ گونه اشاره ای به نیازها و منافع متحدان نشده است.

شکاف مشابهی در حوزه " پیشبرد نفوذ آمریکا" در این سند وجود دارد که به وضوح به آمریکا به عنوان رهبر جهان نگاه می کند. اما دولت ترامپ بارها خود نسخه های تجویز شده خود را نقض کرده است؛ به عنوان مثال این شعار را که "ما با مردم به صورت عادلانه و یکسان برخورد می کنیم و حاکمیت قانون را حفظ خواهیم کرد."

ضعیف ترین بخش استراتژی امنیت ملی پوشش آن از امور منطقه ای است. این امر به ویژه در خصوص خاورمیانه صدق می کند که استراتژی امنیت ملی در آن برنامه ای برای مصالحه ندارد. این ادعا که "ما همچنان متعهد به کمک به تسهیل یک توافق جامع صلح هستیم که هم از سوی اسرائیل و هم از سوی فلسطین قابل قبول باشد"، کاملاً دروغ است.

تنها یک اشاره جزئی به برجام شده و این اشاره هم با هدف تضعیف آن صورت گرفته است. اما برجام، مهم ترین دستاورد استراتژیک آمریکا در خاورمیانه محسوب می شود و همین هفته بار دیگر از سوی بریتانیا و فرانسه در شورای امنیت سازمان ملل تأیید شد.

ارتش در مقابل دیپلماسی

در استراتژی امنیت ملی، نقش دیپلماسی بسیار جالب است؛ از آن به عنوان مرجعی یاد می شود که باید داخل سند گنجانده شود، اما در عمل ارتش بر آن غالب است و نیروی نظامی در اولیت قرار دارد. "یک ارتش قوی تضمین می کند که دیپلمات های ما بتوانند از موضع قدرت، به کارها رسیدگی کنند."

پیام مرکزی استراتژی امنیت ملی 2017 را می توان به این صورت خلاصه کرد: "بترسید، خیلی بترسید". با این حال هر کسی که معتقد است جهان امروز برای آمریکا و امنیت آن خطرناک تر از دهه 1940 تا پایان جنگ سرد است، یا حافظه درستی ندارد، یا تاریخ را به درستی مطالعه نکرده است. این طرز نگاه قطعاً دورنمای کوچکی را نشان داده و برای آمریکا دستاوردی در سالهای آینده به همراه نخواهد داشت.

منبع : لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33