ایران برای آینده خود در سوریه سرمایه گذاری کرده است

دیپلماسی ایرانی: امسال برای هفتمین سال متوالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را منتشر می کند. این یادداشت ها بعد از سفر وی به امریکا و دیدارش با مقامات فعلی و سابق امریکایی به طور مرتب در روزنامه النهار منتشر شده است. به دلیل تغییراتی که در روزنامه النهار ایجاد شده نتوانستیم به همه این یادداشت ها دسترسی داشته باشیم اما آن دسته از یادداشت هایی که امکان دسترسی به آنها وجود داشته و از اهمیت و جذابیت بالایی برخوردار بوده است را تهیه و منتشر می کنیم. در این جا سی و نهمین بخش از این یادداشت ها را می خوانید:

در دیدارم با یکی از بارزترین مسئولان در یکی از بزرگترین سازمان های یهودی امریکایی که مقرش در نیویورک است، گفتم: «سوریه به تلاش های ژنرال عون که در آن موقع از او کمک خواسته بود، توجهی نکرد، برای این که در مرحله تکمیل تسلط خود بر کشور بود. وقتی که موفق شد و ظرفیت های خارجی برایش فراهم شد و «تمرد» علیه «قدرت قانونی» بر آمده از توافق طائف پایان یافت، تصمیمش را گرفت. اما بعد فرانسه با دولت او مخالفت کرد. امریکایی ها با میانجی گرهای لبنانی امریکایی تماس گرفتند، و روابطی با کنگره بنا شد و طرح ها و تصمیم هایی اتخاذ شد، آنها در امریکا پرونده و لابی های قوی ای دارند، و از این جا بود که کار خروج سوریه از لبنان آغاز شد. دیگران هم موفق شدند قانون بازخواست سوریه و اخراجش از لبنان را «صادر» کنند.» البته وضعیت لبنان را برایش شرح دادم و وقتی که درباره آن فهمید از اسرائیل و «حزب الله» و احتمال تجدید جنگ میانشان صحبت شد. گفتم که هر دوی آنها امروز جنگ را نمی خواهند. اما هر کدام اگر جنگ بر آنها تحمیل شود آماده رویارویی هستند.

نظر داد: «من با این نظر موافقم.»

بعد پرسیدم که واکنش اسرائیل اگر در جولان از سوی حزب الله یا یکی از متحدانش مورد حمله قرار بگیرد، چه خواهد بود، آیا جنگ در سوریه محصور خواهد ماند یا لبنان هم شامل جنگ خواهد شد.

گفت: «جولان سوریه اشغال نشده 18 کیلومتر مربع مساحت دارد. برخی از نیروهای «جبهه النصره» در بخشی از آن در تحرک هستند، و از اسرائیل کمک می گیرند، به خصوص در زمینه پزشکی، به ویژه زخمیان جنگ و دیگر زمینه ها. در بخش دیگر مبارزان حزب الله می جنگند. اما تا الآن از ایجاد یک جبهه برای رویارویی با اسرائیل از لحاظ فعالت و قدرت، مشابه جبهه فعال در جنوب لبنان ناتوان مانده اند. البته می دانی که آنها روی یکی کردن دو جبهه کار می کنند. به هر حال وضعیت فعلی جولان نمی تواند ادامه یابد. کمک اسرائیل به «جبهه النصره» به این معنا نیست که وجود دائمی آن را در آن مقطه می پذیرد.»

بعد موضوع ایران پیش آمد و اعزام شمار زیادی از شیعیان عرب یا غیرعرب به سوریه برای دفاع از اسد و شاید گرفتن جای سنی ها در مناطق متعدد، بحثی که می تواند دموگرافی آن را تغییر دهد. گفتم: «شاید اعزام آنها به سوریه ممکن باشد. اما تغییر دموگرافی به این سادگی ها و با اعزام هزاران نفر (10 یا 20 یا 30 هزار نفر یا بیشتر) ممکن نیست. اهل تسنن در آن جا اکثریت کاملا ملموسی هستند. برای همین فکر نمی کنم که هدف واقعی ایران چنین حضور و وجودی باشد.»

نظر داد: «صحیح است. اما این مانع از آن نمی شود که نیت روسیه تقویت حضور نظامی اش در سوریه باشد، نیت ایران سرمایه گذاری روی بخش های گسترده ای از آن است تا بتواند طرح های گوناگون خود را درباره افزایش نفوذ در سوریه و حمایت از آن را پیش ببرد. ایران هزاران یا ده ها هزار هکتار از زمین های سوریه را می خرد. اما آن چه باید شما را بترساند ساخت «کوریدوری» یا گذرگاهی است که کانتون علوی در سوریه را بعد از پایان جنگ و ایجاد حکومت فدرالی به بقاع شمالی در لبنان متصل کند. قطعا این مسیر از اراضی ای که حزب الله در آزادی آنها از دست دشمنان اسد سهم داشته است، می گذرد، حکومت و مبارزان آن همچنان در سوریه حضور دارند. همان طور که گفته می شود ساکنان سنی آن جا را ترک کرده اند و جای آنها را شیعیان گرفته اند. در حالی که چنین چیزی در لبنان روی نداده است؟»

پرسیدم از فلسطینی های لبنان چه خبر داری؟ جواب داد: «به نظر من عامل تعیین کننده یا خطرناک یا مهمی محسوب نمی شوند.»

همچنین پرسیدم نظرت درباره روسیه چیست؟ جواب داد: «روسیه کشور ورشکسته ای است، اقتصادش در وضعیت بسیار بدی است. اما رئیس جمهوری آن، پوتین باهوش است و با برگه هایش با هوشمندی بازی می کند و برای تحقق اهدافش هر کار بتواند انجام می دهد. با وجود این نمی تواند دستاورد یا چیزی داشته باشد. مگر این که بماند تا از هر مشکلی برای تامین مصالح خود و ترساندن امریکا و جهان بهره برداری کند.»

وقتی که به حرفش اشاره کردم که روسیه هر کار خواست کرد و نخواست یا نتوانست بیشتر از آن انجام دهد در حالی که امریکا «کاهش تنش» را اخیرا آغاز کرده است، و با این نظریه ناخواسته کنار آمد برای این که «امریکای اوباما شکست خورد و برای این که ترامپ نمی داند چه کار کند.»

بعد از آن حرفمان دوباره به ایران کشیده شد و گفتم که بعضی ها بر این اعتقادند که شکست خواهد خورد برای این که نتوانست طرح منطقه ای که می خواست را با وجود ادامه حضورش در جنگ به دست آورد چون که بخشی از عراق و سوریه را از دست داد و نتوانست زیاد در یمن موفق شود، همچنین حماس در فلسطین را هم از دست داد.

بعد از آن درباره ترکیه پرسیدم، جواب داد: «اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، اسلام گرایی تندرو و متعصب است. در وهله اول که با او صحبت می کنی خیال می کنی آدم عاقلی است اما بعد از ربع ساعت یا 45 دقیقه متوجه می شود که انسان دیوانه ای است. هزاران مسجد در جهان اسلام و خارج از آن ساخت، شاید 30 هزار مسجد، بعضی از آنها در سوئیس ساخته شد. برای چه؟»

ادامه دارد...