مادورو به چین و روسیه امید بسته مخالفین به غرب

عبدالرحمن فتح الهی - از سال 2013 با حضور نیکلاس مادورو در جایگاه ریاست جمهوری ونزوئلا تا به امروز عرصه سیاسی و میدانی این کشور شاهد تحولات و اتفاقات بی شماری بوده است که هر روز به ابعاد آن افزوده می شود. اتفاقاتی که شاید در کمتر کشوری در یک دوره کوتاه زمانی رخ دهد. اما آن چه در بستر این تحولات هویداست این است که گویا پایانی بر این تنش ها و درگیری های سیاسی وجود ندارد و کاراکاس همچنان باید عرصه تاخت وتاز دولت و منتقدین باشد که با آغاز سفر دوره ای منتقدین و جبهه اپوزیسیون با محوریت خولیو بورخس، رئیس مجلس ملی نمایندگان ونزوئلا برای برگزاری نشست و دیدار با سران کشورهای فرانسه، اسپانیا، آلمان و انگلستان با هدف افزایش فشار بین المللی بر نیکولاس مادورو، رئیس جمهوری ونزوئلا برای برگزاری انتخابات، احترام به تعادل قدرت و اجازه ارسال کمک های بشردوستانه می تواند تنش ونزوئلا را به سمت جدی تر شدن در عرصه بین الملل پیش ببرد.

آرام اما تند

خولیو بورخس در حالی سفر خود به مقصد 4 کشور اروپایی را از یکشنبه آغاز کرده که وضعیت کشورش به مراتب بدتر از هر زمان دیگری است از شرایط نابه سامان سیاسی و وضعیت سردرگم احزاب و افراد اپوزیسیون دولت تا تشتت و درگیری های هر روزه که گویا دیگر به بخشی از زندگی ونزوئلایی ها تبدیل شده است و نهایتا وضعیت اسف بار اقتصادی و معیشتی مردم که حتی کار به جایی رسیده است که پلیس ونزوئلا اعلام کرد، مردم به دلیل گرسنگی و بحران شدید مواد غذایی حیوانات باغ وحش ها را به سرقت می برند. هرچند که به گزارش دیلی میل، کمبود مواد غذایی و گرسنگی همین حیوانات در سال گذشته میلادی باعث شد که ۵۰ حیوان در باغ وحش های کاراکاس، پایتخت ونزوئلا تلف شوند.

در بستر تمام این شرایط پیچیده و در عین حال سخت، از یک سو نیکولاس مادورو با تمام فشارها خیال کنار پایین آمدن از اریکه قدرت را ندارد و از سوی دیگر هم مخالفان منتقدین زمین را برای یکه تازی های مادورو ترک نمی کنند. اما فارغ از این دعوای قدرت در نگاهی به این حضور چهار ساله نیکولاس مادورو از آوریل 2013 می توان حرکتی آرام را به سوی نوعی دیکتاتوری در او مشاهده کرد. مادورو به سان سلفش چاوز، پوپولیسم را برای فرار از مشکلات از یاد نبرده اما در چند ماه اخیر سنبه پر زور دماکوژی را به جای پوپولیسم کار بسته و در سایه و لوای مردم و به نام دفاع از حقوقشان از هر کوششی برای ماندگاری و حتی تصاحب قدرت دریغ نمی کند. از حبس آنتونی لدزما و لئوپولد لوپز، رهبر سرشناس جبهه اپوزیسیون و برکناری لوئیزا اورتگا تا زندانی کردن رائول ایسایاس بادوئل، وزیر دفاع اسبق ونزوئلا در مقر سازمان اطلاعات کاراکاس و همچنین دستگیری اخیر و ممنوع الخروج کردن لیلیان تینتوری، همسر لئوپولد لوپز که انتقادات بسیاری را برای دولت مادورو در پی داشت. اما باید گفت که پایان داستان حرکت نرم مادورو به سوی یک دیکتاتوری به این دستگیری ها ختم نمی شود و او تصاحب قدرت را در موازات کشته شدن 130 تا 150 نفر از آغاز درگیری ها (آمار دادستانی ونزوئلا) و دستگیری های بی شمار منتقدینش با پروژه مجلس موسسان بر تغییر قانون اساسی و امنیتی کردن فضا به دلیل درگیری و تنش های خیابانی پی گرفت که البته اظهارات ترامپ هم در خصوص حمله نظامی به ونزوئلا بهانه بیشتری را به مادورو برای پررنگ تر کردن فضای امنیتی و در اختیار گرفتن اوضاع کشور داد. البته از سوی دیگر این فضای امنیتی می تواند توجیه خوبی را برای ضعف دولت در زمینه مشکلات بی سابقه اقتصادی و معیشتی به وجود آورد و در ادامه رئیس جمهور کار را به جایی رساند که برای تندتر شدن این فضا دستور به برگزاری یک رزمایش بزرگ نظامی را در 26 و27 آگوست داد. در همین راستا در بیانیه فلادیمیر پادرینو لوپز، وزیر دفاع ونزوئلا هم تاکید شد که تمامی شهروندان ونزوئلا بین سنین ۱۸ تا ۶۰ سال ملزم به مشارکت در دفاع گروهی از ملت در برابر تهدیدات خصمانه آمریکا هستند. البته در این میان افزون بر اظهارات ترامپ برخی اتفاقات مانند حمله نظامی ماه اوت به پایگاه نظامی شهر والنسیا یا حمله 28 ژوئن بالگرد ربوده شدۀ پلیس ونزوئلا به مقر دادگاه عالی این کشور هم فضای لازم را به مادورو برای پیشبرد اهدافش در قالب توهم توطئه داد. در عین حال تفویض اختیارات بیشتر به دولت مادورو پس از انتخابات تعیین اعضای مجلس تدوین قانون اساسی جدید می تواند جایگاه او را بیش ار پیش تثبیت کند.

آغاز یارکشی

در بستر تمام این شرایط برخی از مخالفینِ مادورو برای جلوگیری از حرکت ضد دموکراتیک وی و برای یافتن راه حلی اروپا را مقصد سفرهای خود قرار داده اند. طی سفری فشرده خولیو بورخس، رئیس کنگره تحت کنترل مخالفان ونزوئلا و فردی گوئورا، معاون اول او روز دوشنبه با امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه دیدار کردند. همچنین ماریانو راخوی، نخست وزیر اسپانیا در روز سه شنبه و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در برلین در روز چهارشنبه با آنها دیدار کردند. نهایتا نیز با ترزا می، نخست وزیر انگلیس دیداری خصوصی خواهد داشت. در این دیدارها بورخس درباره نیاز شدید کشورش به کمک های اولیه از جمله غذا و دارو، آن هم در زمانی که دولت مادورو حقوق اولیه شهروندان را نقض می کند، سخن گفت. اما قطعا مادورو با این دیدارها مخالف است و مرتبا مخالفت شدید خود را با این دیدارها نشان داده است. رئیس جمهوری ونزوئلا مکررا از پذیرش هر گونه کمک خارجی امتناع می کند و این مسئله را که کشورش با یک بحران مواجه است  بارها تکذیب کرده و مدعی است که این اقدام راه را برای مداخله خارجی در امور داخلی هموار می سازد. در همین راستا هم خورخه آریزا، وزیر امور خارجه از حمایت رئیس جمهوری فرانسه و نخست وزیر اسپانیا از پذیرش منتقدین دولت و حمایت از لیلیان تینتوری، مخالف زن ونزوئلایی و همسر لوپز (از رهبران اپوزیسیون ونزوئلا ) در جریان همین نشست ها به شدت انتقاد کرد و سخنان ماریانو راخوی و امانوئل ماکرون را هجمه علیه دموکراسی در ونزوئلا خواند. این در حالی است که لیلیان تینتوری، قرار بود گوئورا و خولیو بورخس را در دیدارها با رهبران فرانسه، آلمان، اسپانیا و انگلیس همراهی کند که با دستگیریش از سوی نیروهای ونزوئلایی به دلیل کشف مقادیری پول در ماشینش او را بازداشت و پاسپورت او را مصادره کردند تا او از این سفر وهمرهای جا بماند. اما در ادامه سفرهای منتقدین دولت به کشورهای اروپایی، دولت کاراکاس هم دل به پشتیبانی پکن و مسکو در مقابله با این اقدامات اپوزیسیونها بسته است. مادورو در نشست خبری 22 آگوست از سفر قریب الوقوعش به مسکو و دیدار با پوتین گفت تا او هم از میدان رقابتی یارکشی های فرامنطقه ای عقب نماند. اما در این سفرهای منتقدین به اروپا نباید نیم نگاه جایگاه استراتژیکی واشنگتن به عنوان راس کشورهای منتقد دولت حاکم ونزوئلا را از یاد برد. انتقادات دولت امریکا حکم یک شمیر دولبه را دارد، از یک سو می تواند به جبهه اپوزیسیون ونزوئلا کمک کند و از سوی دیگر هم می تواند دستاویزی برای دولت در پروژه دشمن سازی باشد. اتفاقا دولت کاراکاس و شخص مادورو در سایه همین برنامه (دشمن سازی) و برای محق جلوه نشان دادن خود و آنچه به آن دخالت در امور خود می خواند، سخنرانیش در مراسم افتتاحیه نشست سه هفته ای شورای حقوق بشر سازمان ملل در یازدهم سپتامبر را لغو کرد تا دولت مادورو در فرار رو به جلو تمامی انتقادات را از سوی سازمان ملل، واشنگتن و برخی کشورهای دیگر به دلیل سرکوب معترضان و زندانی کردن صدها نفر از مخالفان و اجازه ندادن به ورود کمک های بشردوستانه خارجی برای تسهیل بحران اقتصادی شدید در این کشور در این اقدام (عدم حضور در سخنرانی) نادرست جلوه دهد. حال در پس تمام این تحولات وکش و قوس های دولت و جبهه اپوزیسیون در بازی قدرت، آنچه نمی توان نادیده گرفت وضعیت به شدت نگران کننده مردم ونزوئلا است که باید دید در بستر این شرایط و با آغاز یار کشی های دوطرف چه سرنوشتی پیدا خواهند کرد؟