چرا عربستان به گشایش روابط با ایران و عراق متمایل شده است؟

 عبدالباری عطوان تحلیل کرد  چرا عربستان به گشایش روابط با ایران و عراق متمایل شده است؟

سردبیر روزنامه رأی الیوم، به تحلیل دلایل عربستان سعودی برای اتخاذ سیاست تعاملی در قبال ایران و کشورهای همسو با این کشور و گشایش روابط با تهران پرداخته است.

 

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، عربستان سعودی در حال اتخاذ سیاست تعاملی در قبال ایران و کشورهای همسو با این کشور و گشایش روابط با تهران است.   

 

عبد الباری عطوان سردبیر روزنامه رای الیوم، با تاکید بر تغییر رویکرد عربستان در قبال ایران و اتخاد موضع تعاملی با تهران، سرمقاله امروز خود را به مصافحه عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان سعودی با محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان در حاشیه نشست سازمان همکاری اسلامی در استانبول اختصاص داد و نوشت: اینکه دو روز گذشته تاکید کردیم که عربستان سعودی در حال اتخاذ سیاست تعاملی و باز در قبال ایران و کشورهای همسو با این کشور است، طالع بینی و پیش گویی نکرده بودیم چرا که اقدام شاهزاده محمد بن سلمان جانشین پادشاه سعودی، به ارسال دعوتنامه برای مقتدا صدر به منظور سفر به عربستان و استقبال گرم از وی بلافاصله پس از ورود به خاک این کشور، خود موید این رویکرد ناگهانی عربستان است.

 

عطوان افزود: مصافحه دیروز آقای جواد ظریف وزیر خارجه ایران و آقای عادل الجبیر همتای سعودی وی آن هم پس از سالها چالش و وجود مشکل میان دو کشور، تاییدی دیگر بر بروز این تغییر در موضع عربستان سعودی است که «گفتگو» و دیپلماسی را بر رویارویی و تشدید کشمکش های رسانه ای ترجیح داده است و چه بسا بروز این مسئله (اتخاد موضع تعاملی بجای مقابله) آن هم پس از گذشت فقط چند روز از سفر پادشاه عربستان به مغرب برای سپری کردن مرخصی طولانی مدتش در این کشور و واگذار کردن امور کشور به ولی عهد، نکته ای است که در نوع خود دربردارنده معانی و مفاهیم زیادی است.

 

در ادامه سرمقاله عطوان آمده است: ما به دنبال آن نیستیم که درباره این تحول و نتایج آن چندان مبالغه کنیم اما پس از آن که محمد صالح بن طاهر بنتن وزیر حج و اوقاف عربستان دعوتنامه ای به رئیس سازمان حج و زیارت ایران برای سفر به عربستان و بحث و رایزنی در زمینه علت عدم حضور حجاج ایرانی برای انجام فریضه حج در سال گذشته فرستاد، مشخص بود که مسئولان سعودی به نوعی خواهان تعامل و گشایش در روابط با ایران هستند.  

 

در این چارچوب، همه موانع، مشکلات و سوء تفاهم هایی که باعث جلوگیری از اعزام حجاج ایرانی به عربستان شده بود، رفع شد و همه شروطی که برای سفر حجاج ایرانی وضع شده بود لغو شد. همچنین روند صدور روادید برای حجاج ایرانی بدون هیچ مانعی از طریق سفارت سوئیس در تهران که حافظ منافع عربستان در ایران است، تسهیل شد.

 

علاوه بر این، موضوع تظاهرات برائت از مشرکان و تظاهرات علیه سیاست های آمریکا با رضایت دو طرف و بدون اعلام جزئیات آن، حل و فصل شد. حتی اخباری شبه تایید شده حاکی است که مشکل دیگر یعنی پرداخت غرامت عربستان به خانواده های حجاج ایرانی که در حادثه منا در عربستان کشته شدند، در سکوت کامل حل و فصل شد. همه این دستاوردها در صورتی که نرمشی از سوی دو طرف بویژه از طرف عربستان وجود نداشت، امکان پذیر نبود.

 

تصاویر دست دادن وزرای خارجه ایران و عربستان در حاشیه نشست فوق العاده وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در استانبول، با سرعت بسیار بالایی در شبکه های اجتماعی منتشر شد.

 

وزرای خارجه دو کشور پس از دست دادن با یکدیگر، در فضایی دوستانه همراه با لبخند، که همگان را حیرت زده کرد، صحبتی هم با هم داشتند. آقای ظریف دست دادن همتای عربستانی و در آغوش کشیدن یکدیگر را اقدامی عادی در عرف دیپلماتیک دانست و افزود دلیل این کار احترام متقابل و دوستی دیرینه میان وی و عادل الجبیر بوده است.

 

عطوان افزود: بله دوستی قدیمی وجود دارد اما این دوستی بیش از سه سال است که با هیچ مصافحه ای همراه نبوده است برای اینکه روابط میان ایران و عربستان پس از یورش به سفارت عربستان در تهران بویژه سوزاندن محتویات آن، متشنج شده و تا حد تهدیدهای مستقیم و قطع روابط پیش رفته است.

 

معتقد نیستیم که آقای الجبیر بدون چراغ سبز مسئولان بلند پایه در ریاض، به دست دادن با آقای ظریف آن هم جلوی دوربین ها، اقدام کرده باشد بلکه این اقدام در چارچوب رویکرد جدید عربستان مبنی بر کاهش تنش با «دشمن» ایرانی بوده است و هر کسی به چیزی غیر از این معتقد باشد، عربستان و چگونگی تصمیم گیریها در این کشور را نمی شناسد.

 

سوالی که در اینجا مطرح می شود، این است چرا عربستان این اقدام ناگهانی را در قبال ایران و مسئولان شیعه عراق اتخاذ کرده است؟ آیا ارتباطی میان این رویکرد تعاملی عربستان و بحران با قطر وجود دارد؟

 

سوال دیگری که از سوال نخست گرفته می شود این است که آیا این مصافحه میان وزرای خارجه دو کشور، زمینه را برای مصافحه ای دیگر میان شاهزاده محمد بن سلمان و آقای عبد الملک بدرالدین رهبر جریان انصار الله یمن به عنوان گامی در جهت توافق صلح که به جنگ دو سال و نیمه در این کشور پایان دهد، مهیا خواهد کرد؟

 

ما هیچ پاسخ فوری به این دو سوال نداریم بلکه ترجیح می دهیم درنگ و صبر کنیم اما اتفاقی که رخ داده، تحولی مهم است و ما را بر آن می دارد که بروز گشایش در روابط میان ایران و عربستان را در آینده بعید ندانیم و چه بسا این موضوع بر جنگ در سوریه نیز تاثیر گذار باشد یعنی ممکن است دو طرف به این درک برسند که گفتگو و تفاهم در هر موضوعی، بسیار کم هزینه تر و کم ضررتر خواهد بود.

 

عطوان در پایان این سرمقاله نوشت: باید از انتفاضه مسجد الاقصی تشکر کنیم که زمینه را برای تحقق این معجزه فراهم کرده است.