عربستان نمی تواند جای ایران را برای چین بگیرد

دیپلماسی ایرانی: امسال برای هفتمین سال متوالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را منتشر می کند. این یادداشت ها بعد از سفر وی به امریکا و دیدارش با مقامات فعلی و سابق امریکایی به طور مرتب در روزنامه النهار منتشر شده است. به دلیل تغییراتی که در روزنامه النهار ایجاد شده نتوانستیم به همه این یادداشت ها دسترسی داشته باشیم اما آن دسته از یادداشت هایی که امکان دسترسی به آنها وجود داشته و از اهمیت و جذابیت بالایی برخوردار بوده است را تهیه و منتشر می کنیم. در این جا دهمین بخش از این یادداشت ها را می خوانید:

با طرح های عربستان در مالدیو مخالفت هایی وجود دارد. بعد از آن که مخالفان سرمایه گذاری عربستان دست به تظاهرات اعتراضی زدند و ادعا کردند که فسادهای کلانی در پی این سرمایه گذاری است، جمعیت «شفاف سازی مالدیو» که شاخه محلی سازمان «شفاف سازی بین المللی» است از دولت خود خواسته طرح هایش درباره جزایر نوزده گانه در جنوب پایتخت را منتشر کند. پژوهشگر معروف آسیایی در این باره می گوید که عربستان سعودی در سال های اخیر از موسسه های دینی مالدیوی حمایت مالی کرده است، همچنین بورسیه تحصیلی به آن گروه از دانشجویانی که می خواهند درس های دینی خود را در دانشگاه های عربستان در مکه و مدینه دنبال کنند، داده است. همچنین از مالدیوی هایی که بر عدم تساهل و تسامح تاکید دارند و به دنبال گسترش مظاهر دینی هستند، حمایت مالی کرده است. جشن های عمومی و رقص های مختلط و پوشیدن لباس های غربی کنار دریا به غیر از داخل اماکن تفریحی گردشگری گران قیمت، قابل قبول نیست. برای همین عربستانی ها خیلی خوب موفق شدند دیدگاه خود را در میان مالدیوی ها گسترش دهند. و امروزه آنها را قانع کرده اند که کشورشان این شانس را دارد که به آنها اجازه دهد قدم به قدم کشورشان را مثل آنها کند. این حداقل چیزی است که محمد نشید، مخالف در تبعید مالدیوی بیان می کند.

عربستان از این قدرت نرمی که در مالدیو به دست آورده است، چه کسب خواهد کرد؟

پژوهشگر آسیایی می گوید که عربستان از این راه می خواهد چین را قانع کند که خودش "راه وصل اصلی" تلاش های پکن برای پیاده کردن طرح  "کمربند واحد و راه واحد" است که چین سرمایه گذاری بر زیربناهای آن را خود فراهم کرده است.

وی در ادامه اشاره می کند که سفر ملک سلمان به مالدیو در پاسخ به سفر رئیس جمهوری چین د ر سال 2014 به این کشور است که در آن پکن تصمیم گرفت "پل دوستی" را که بخشی از شرق پایتخت مالدیو، موسوم به مال را به زاویه جنوبی از جزیره "هولهول" که فرودگاه هم دارد، به هم وصل می کند، بسازد. هزینه ساخت این پل 210 میلیون دلار امریکاست. بر این اساس چین یک باند هوایی و بندری موسوم به "لامو" نیز در آن جا می سازد. این بندر "مرواریدی" در "صف جزایر چینی" که چین در جیبوتی و پاکستان و سریلانکا ساخته است، خواهد بود. علاوه بر آن شهر صنعتی در مجاور فرودگاه عمانی ها در"دُقم" خواهد ساخت که 10.7 میلیارد دلار امریکا هزینه خواهد داشت.

در همین رابطه پژوهشگر آسیایی به روابط پکن و ریاض از لحاظ پایگاه های نظامی که هر کدام از آنها می خواهند در این مناطق ایجاد کنند، اشاره می کند و می گوید که از این کارها یک قدرت منطقه ای ترسیده، آن هم هند است می ترسد این مجمع الجزایر به طور کامل به پایگاه های نظامی بزرگ و متعدد تبدیل شوند. سازمان امنیت هند ادعا می کند که صدها مالدیوی به داعش در سوریه پیوسته اند که این مساله باعث شده است که احساس کند گروه های تروریستی زیاد از کشورش دور نیستند. نگرانی یا القای ترس از غرق شدن این 19 جزیره که همواره چیزی بوده گروه های مخالف مالدیوی در تبعید ترویج کرده اند، اکنون می رود تا جای خود را به نگرانی به استفاده این "توپ بازی" توسط محافظه کاران تندرو که بزرگ طلبی عربستان و طرح های چین را تهدید می کنند، بدهد.

آیا عربستان موفق می شود چین را راضی کند که به جای ایران آن را به عنوان شریک خود انتخاب کند؟

پژوهشگر آسیایی می گوید که اقدام وزارت امور خارجه امریکا، قبل از سفر ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان به پکن، در تحریم مالی شرکت "ZTE" که به دلیل زیر پا گذاشتن تحریم های ایران به 1.19 میلیارد دلار جریمه شده بود و این شرکت موافقت کرد آن را بپردازد، و باعث شد شرکت Huawei نیز به همین دلیل مورد تحقق قرار بگیرد، در وقت بسیار مناسبی برای عربستان انجام شد. هدف سفر پادشاه عربستان به چین تقویت روابط اقتصادی و نظامی میان دو کشور و قانع کردن چینی ها برای این مساله بود که کشورشان متحدی منطقه ای است که بیش از ایران برای چین فایده دارد. اما وزیر امور خارجه چین چند روز قبل از سفر پادشاه عربستان و بعد از این که تحریم های امریکا علیه شرکت های چینی تصویب شدند و به تحقیق درباره دو شرکت مزبور دستور داده شد، گفت که کشورش دوست عربستان و ایران است. او از این دو کشور خواست که «مشکلات موجود میان یکدیگر را از طریق مشورت دوستانه و برابر حل کنند» وی پیشنهاد داد که کشورش نقش میانجی را میان آنها ایفا کند. واقعیت این است که امید چندانی به میانجی گری موفقیت آمیز چین نمی رود، برای این که ریاض و تهران در رقابت با یکدیگر هستند و ریاض امیدوار است سیاست امریکا در قبال ایران تندتر و قوی تر شود. علاوه بر آن تحریم شرکت های چینی توسط امریکا روابط پکن با واشنگتن را که از دور دوم ریاست جمهوری اوباما بر سر مذاکرات تجاری پیچیده شده بود، پیچیده تر کرده است.

البته پژوهشگر آسیایی می گوید درک می کند که «چین می خواهد روابط نظامی با عربستان را به سطح جدیدی برساند.» این چیزی است که وزیر امور خارجه چین اوت سال گذشته گفت. اما مزیت استراتژیک ایران برای چین کاملا روشن است، در رقابت برای تشکیل هندسه آینده انرژی در "اوراسیا" ایران نقشی کلیدی دارد. برای همین ایران محور نجات چین در طرح های بین المللی و شاید حتی بین قاره ای باشد در حالی که عربستان چنین ویژگی ای را ندارد.

ادامه دارد...