مغز فلسفی پوتین، رابط وی با اردوغان و ترامپ

نویسنده: هنری مِیِر – اونور آنت

دیپلماسی ایرانی: گفته می شود «الکساندر دوگین»، فیلسوف و اندیشمند شهیر روسی نقشی کلیدی و تا حد زیادی مخفی در ایجاد ارتباط بین روسیه و ترکیه ایفا کرده؛ مساله ای که توسط یک مقام ارشد آنکارا نیز تایید شده است. دوگین همچنین نقشی در بهبود روابط با ایالات متحده خواهد داشت و افرادی که وی آنها را متحدان ایدئولوژیک می خواند حالا در کاخ سفید هستند.

به گفته یکی از ژنرال های بازنشسته ترکیه که اخیراً برای مذاکرات مخفی به مسکو سفر کرده بود، پس از این که ترکیه در سال 2015 هواپیمای جنگی روسیه را در مرز سوریه سرنگون کرد، زمزمه های جنگ جهانی سوم فضای توییتر را پر کرد، اما این فیلسوف از طریق تماس با رهبران هر دو کشور کمک کرد تا رجب طیب اردوغان و ولادیمیر پوتین به این دشمنی خطرناک پایان دهند.

از نگاه دوگین شر در لیبرالیسم نهفته است؛ همان دیدگاهی که بانون و دیگران رهبران راست افراطی در اظهارات خود به آن اشاره می کنند. این دیدگاه همچنین به روسیه کمک کرد تا با ایجاد اتحاد «پیمان اسلامی ـ روسی» با همکاری ایران و برگرداندن ترکیه از ناتو، یک گام به انهدام نظم جهانی به رهبری آمریکا نزدیک تر شود.

دوگین که فرزند یک مقام نظامی ـ اطلاعاتی شوری است، مستقل از مسائل مربوط به دولت عمل می کند. این فرد 55 ساله استاد تحریک توده مردم است و با وجود این که هیچ پست رسمی ای ندارد، به خاطر کمک به شورشیان در اوکراین از سوی آمریکا در لیست سیاه قرار گرفته است. اما او یکی از اعضای حلقه درونی پوتین است و کتابی که وی در زمینه ژئوپولیتیک و جغرافیای سیاسی نگاشته از سوی ارتش مورد استفاده قرار گرفته است.

دوگین که در حال حاضر به عنوان مفسر و سردبیر شبکه تلویزیونی Tsargrad TV فعالیت می کند، می گوید: «من می توانم با مردم طوری صحبت کنم که یک مقام رسمی نمی تواند. یک دیپلمات چیزی را می گوید که به او گفته شده است. یک مقام نظامی چه چیزی برای گفتن دارد؟ بدون شک وی چیز چندانی برای گفتن ندارد. یک افسر اطلاعاتی چطور؟ او مطلقاً هیچ چیز برای گفتن ندارد. شما نمی توانید درک کنید که حقیقت در کجا نهفته است. اما من از منظر جغرافیای سیاسی صحبت می کنم و به همین دلیل ترک ها به من اعتماد دارند.»

«سرگی مارکوف»، مشاور سیاسی کارکنان پوتین درباره او می گوید: «او را فیلسوفی هوشمند دیده ام اما هوش و جنون بسیار نزدیک هم هستند.» با این که دوگین نماینده و فرستاده رسمی نیست اما مارکوف درباره او می گوید: «به نظر می رسد که او مشاوره های بسیار خوبی به ترک ها داده است.» مارکوف در این باره افزود: «دوگین چند هفته پس از ملاقات با «بنعلی ییلدریم»، نخست وزیر ترکیه در آنکارا با ترتیب دادن سفر هیئتی از ترکیه که اقوام اردوغان هم در آن حضور داشتند، همه را راضی و خرسند کرد». این سفر تلنگری عمده برای به رسمیت شناخته شدن الحاق جزیره ای در دریای سیاه بود که پوتین آن را تصرف کرده و باعث تحریم های ایالات متحده و اروپا شده بود.

نوشته های دوگین شامل ده ها کتاب و وبلاگ های بی شمار، او را به متفکری بانفوذ نه تنها در ترکیه، بلکه در ایران و میان احزاب ضد نظام غرب تبدیل کرده که مخاطب اصلی و دایمی افکار او هستند. این روندی خوشایند برای رهبر روسیه است. دوگین خود در این مورد می گوید: «غیر از ترکیه تنها دو کشور هستند که واقعاً به من توجه دارند، ایران و ایالات متحده آمریکا».

«پل گوتفرید»، استاد بازنشسته آمریکایی و یکی از حامیان ترامپ، مقدمه یکی از کتاب های گودین را نوشته است. گوتفرید یکی از نخستین فیلسوفان سیاسی بود که از اصطلاح «راست جایگزین» برای توصیف جنبش محافظه کار افراطی استفاده کرد. در جولای سال 2016 و درست یک ماه پیش از آن که گوتفرید به کمپین انتخاباتی ترامپ بپیوندد، بانون این کتاب را «پلتفرمی برای راست جایگزین» توصیف کرد. بانون از دیدگاه هایی پیروی می کند که مورد حمایت دوگین و دیگر ملی گراهاست و آن را دفاع از «حاکمیت برای کشور خود» می دانند. با این حال دوگین می گوید که هرگز بانون را ملاقات نکرده است. «مایک مک فال»، سفیر سابق ایالات متحده آمریکا در روسیه برای وبلاگی در شبکه رادیویی در مسکو نوشت: «ترامپ برای برابری با روسیه بانون را در تیم مشاورتی خود قرار داده، درست همان کاری که پوتین با دوگین کرده است». 

«اسماعیل حقی پکین»، رئیس سابق اطلاعات نظامی ترکیه، نقش دوگین در حل و فصل بحران با اردوغان پس از حادثه جت جنگی روسیه را تایید کرد. پکین در مصاحبه ای در آنکارا گفت: «در طول سفر هیئت ترکیه ای، دوگین این هیئت را به «اتاقی مخفی» در «مکانی خاص» برد تا با ولی نعمت او «کنستانتین مالوفیف»، مولتی میلیاردی که با کلیسای ارتودوکس در ارتباط است، دیدار کنند. مالوفیف نیز به مانند دوگین در لیست سیاه ایالات متحده قرار دارد. دوگین، مالوفیف را دست راست پوتین معرفی کرد و ترک ها فهمیدند که روابط مالی می توانند تنها راه جلب نظر پوتین باشد. از آن جا بود که این سفر موثر واقع شد. ما می دانستیم چیزی که می گوییم مستقیماً به گوش پوتین می رسد.»

پکین گفت که دوگیت دو ژنرال بازنشسته ترکیه و یکی از دریاسالاران سابق ارتش این کشور که همگی سابقه مخالفت با اردوغان و سپری کردن دورانی در زندان به جرم توطئه علیه او داشتند را رد کرد و همین مساله باعث شد که وی در چشم ترک ها اعتبار بیشتری پیدا کند. در ماه مارس که هنوز تنش های میان پوتین و اردوغان پایان نیافته بود، دوگین به آنکارا سفر کرد تا گفت وگوهایی را با بستگان اردوغان و دیگر شخصیت های متنفذ این کشور، پیگیری کند. دوگین گفت که دستگیری فرد متهم به تیراندازی به خلبانی که با چتر نجات به بیرون پریده بود، راهی به سمت برقراری مجدد روابط میان مسکو و آنکارا است. یک روز بعد و در تاریح 30 مارس اعلام شد که فرد مظنون در یکی از شهرهای شرقی ازمیر بازداشت شده است. دوگین این اطلاعات را به مقامات رسمی روسیه انتقال داد و به آنها اعلام کرد که مقامات ترکیه گفته اند که به تحقیقات خود ادامه می دهند و اردوغان عذرخواهی خواهد کرد.

سه ماه بعد و در تاریخ 27 ژوئن، ترکیه با خرواری از مشکلات اقتصادی که از محدودیت های تجاری روسیه نشأت گرفته بود، در نهایت ابراز تاسف رسمی خود از این حادثه را اعلام و خواستار هموار شدن راه برای از سرگیری روابط شد. به گفته پکین، روز 15جولای آن چه مالوفیف و دوگین در «اتاق مخفی» هشدارش را داده بودند به حقیقت پیوست و تلاشی برای کودتای نظامی علیه اردوغان صورت گرفت. دوگین در زمان کودتا در آنکارا بود و یک سری مصاحبه در حمایت از تصمیم رهبران ترکیه در برقراری دوباره رابطه با روسیه را انجام می داد. اردوغان در نهایت گولن و حامیان آمریکایی او را سرزنش کرد و به سرکوب گسترده گولنسیت ها روی آورد و معتقد بود که آنها از اتحاد نزدیک ترکیه و روسیه واهمه دارند. همکاری دوباره دو کشور در حوزه  انرژی در ماه دسامبر و علی رغم ترور سفیر روسیه در ترکیه، برقرار شد. دوگین درباره این ترور گفت: «این آخرین تلاش دولت ایالات متحده و گلونیست ها برای مختل کردن روابط میان روسیه یا ترکیه بود.» دوگین از دیدن روابط روسیه و ترکیه در حل و فصل بحران سوریه که به کنار گذاشته شدن ایالات متحده منجر شد، خوشحال بود.

دوگین که مدت ها پیش زوال و نابودی هژمونی لیبرال غربی را پیش بینی کرده بود، معتقد بود که روی کار آمدن ترامپ در آمریکا مسیر تاریخ جهان را تغییر خواهد داد. وی پس از مراسم تحلیف ترامپ در واشنگتن گفت: «مراسم تحلیف وی به شکلی باورنکردنی زیبا بود و یکی از بهترین لحظه های زندگی من به شمار می آید».دوران رهبری ترامپ برای دوگین به این معناست که دوران ضدآمریکایی بودن به پایان رسیده است. او در این باره می گوید: «آمریکا تحت رهبری ترامپ نه تنها یک رقیب نیست بلکه متحدی بالقوه است.» حالا دوگین روی اروپا تمرکز کرده، جایی که او به دنبال برقراری رابطه با احزاب ضد نظامی است که هفت دهه نظم سیاسی اروپا را تهدید می کنند. با انتخابات کلیدی در فرانسه، آلمان و هلند در سال جاری، مجادله گر روسی شعاری جدید برای اروپا دارد که مستقیماً از شعارهای انتخاباتی ترامپ گرفته شده است: «خشک کردن تخلیه باتلاق خاورمیانه».

منبع: شیکاگو تریبون / تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 36