ترامپ سیاست‌های اوباما در قبال ایران را ادامه خواهد داد

نویسنده و محقق سرشناس آمریکایی در یادداشتی به شباهت های موجود در رویکرد اوباما و ترامپ نسبت به جمهوری اسلامی ایران اشاره نمود.

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری فارس، «گرت پورتر»، تاریخدان و تحلیلگر آمریکایی تاکید کرد که «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا با وجود مواضعی که اتخاذ کرده، همان سیاستی را در قبال ایران پیش می گیرد که «باراک اوباما» رئیس جمهور سابق در دستور کار داشت.

در این یادداشت که «میدل ایست آی» آن را منتشر کرده، آمده است: نخستین اظهارنظرهای عمومی توسط دولت ترامپ در مورد ایران این تصور را ایجاد می کند که ایالات متحده در مقایسه با دولت اوباما رویکردی به مراتب خصمانه تر علیه جمهوری اسلامی اتخاذ خواهد کرد. اما علیرغم هشدارهای خام مایکل فلین، مشاور امنیت ملی که اکنون استعفا داده و همچنین خود ترامپ به ایران، رویکردی که نسبت به این کشور در هفته های نخست شروع به کار دولت شکل گرفته کاملا شبیه به رویکردی است که اوباما در دستور کار خود داشت.

دلیل این شباهت آن است که سیاست دولت اوباما در مورد ایران انعکاس دیدگاه های یک تیم امنیت ملی با موضع گیری سختگیرانه بود؛ این سختگیری دقیقا در تیم ترامپ نیز به همان اندازه وجود دارد. مایکل فلین در یک فوریه اعلام کرد که دولت اوباما در «ارائه پاسخ مناسب به اقدامات بدخوهانه ایران ناکام بوده است» و تصریح کرد که وضعیت در دولت ترامپ متفاوت خواهد بود. اما باتوجه به سیاست های اوباما در قبال ایران و گزینه های در دسترس ترامپ برای اجرای اقدامی فراتر از سیاست پیشین، این لفاظی ها اظهاراتی گمراه کننده بوده است.

نفوذ بدخواهانه

این ایده که اوباما به نوعی با ایران صمیمی شده، منعکس کننده دکترین دولت پیشین آمریکا نسبت به ایران نیست. توافق هسته ای اوباما با ایران راست گرایان افراطی را خشمگین نمود اما اساس دیپلماسی هسته ای وی، تلاش برای اجبار ایران به رها نمودن برنامه هسته ای اش تا حد ممکن با استفاده از انواع مختلف فشارها از جمله حملات سایبری، تحریم های اقتصادی و تهدید حمله نظامی احتمالی از سوی اسرائیل بود.

برخلاف لفاظی های ترامپ درباره اینکه معامله هسته ای ایران تا چه حد بد است، او هم اکنون تصمیم گرفته که معامله مذکور را نه پاره کرده و نه در آن دستکاری نماید. این واقعیت توسط یکی از مقامات ارشد دولت به طور مختصر و در همان روزی که فلین به ایران هشدار داده بود، در رسانه ها اعلام شد. تیم ترامپ دریافته که نه اسرائیل و نه عربستان سعودی نمی خواهند چنین اتفاقی رخ دهد.

در زمینه مسائل بزرگتر از نفوذ ایران در خاورمیانه، سیاست اوباما تا حد زیادی انعکاس دیدگاه های دائمی امنیت ملی آمریکا بود؛ دیدگاهی که ایران را طی چندین دهه به عنوان دشمنی کینه توز در نظر گرفته، از زمانی که سیا و ارتش آمریکا در تنگه هرمز و بیروت در دهه 1980 با نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و شبه نظامیان شیعه در جنگ بودند.

اظهارات خصمانه ای که تیم ترامپ درباره نقش منطقه ای ایران بیان می کند تفاوت چندانی با آنچه اوباما طی چندین سال ریاست جمهوری اش گفته، ندارد. «جیمز ماتیس» وزیر دفاع آمریکا به«نفوذ بدخواهانه» توسط ایران اشاره کرده و این کشور را «بزرگترین نیروی بی ثبات کننده» در منطقه نامیده است. اوباما و مشاوران امنیت ملی اش نیز مکررا درباره «فعالیت های بی ثبات کننده» ایران سخن می گفتند. دولت اوباما در سال 2015 از عبارت «نفوذ بدخواهانه» و «فعالیت های بدخواهانه» استفاده نمود که اکنون به«تکیه کلام واشنگتن» تبدیل شده است.

رییس جمهورهای مختلف، سیاست های یکسان

پورتر تاکید کرد: از زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون، همه دولت های ایالات متحده ایران را متهم کرده اند که بزرگترین حامی تروریسم دولتی است؛ نه براساس شواهد بلکه طبق یکی از اصول سیاست آمریکا. در پی بمب گذاری سال 1993 در مرکز تجارت جهانی، دولت کلینتون پیش از انجام هرگونه تحقیقاتی ایران را به انجام حملات تروریستی در سراسر جهان متهم کرد.

طبق برآوردهای من از تحقیقات گسترده ای که در مورد دو بمب گذاری تروریستی بوینس آیرس در سال 1994 و نیز بمب گذاری برج های خبر (Khobar Towers) در سال 1996 صورت گرفته، یا سندی دال بر مداخله ایران وجود نداشته و یا اگر سندی هم بوده، این اسناد به وضوح جعلی بوده است. اما این مساله نیز داستان دنباله دار «ایران به عنوان دولتی تروریستی» را خاتمه نداد. طبق برخی گزارش ها، تعدادی از مشاوران ترامپ در حال بررسی دستور احتمالی ریاست جمهوری به وزارت امورخارجه برای تعیین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان سازمانی تروریستی هستند. اما چنین اقدامی بیش از آنکه سیاستی جدی به شمار آید، به عنوان نمایه ای سیاسی جلوه خواهد کرد.

به گفته «تایلر کالیس» کارشناس حقوقی، سپاه پاسداران هم اکنون تحت دست کم سه دور برنامه تحریمی مختلف از سوی آمریکا قرار دارد. همچنین نیروی قدس که بازوی سپاه در عملیات های خارج از کشور بوده، طی یک دهه اخیر به عنوان «گروه ویژه تروریستی جهانی» تعیین شده است.

تیم ترامپ تمایل خود برای پشتیبانی قوی از سیاست منطقه ای عربستان ضدایران را نشان داده است. اما هم اکنون مشخص شده که ترامپ نیز همانند اوباما تمایل چندانی به نظامی گری علیه نظام بشار اسد ندارد. در مورد یمن نیز همین وضعیت وجود دارد. یکی از مقامات ارشد دولت ترامپ در پاسخ به این سوال که «آیا دولت جنگ عربستان در یمن را مورد ارزیابی مجدد قرار خواهد داد؟» به پاسخی یک کلمه ای اکتفا نمود: «خیر.»

ترامپ سیاست دولت اوباما در قبال رهبری عربستان در بمباران یمن را پذیرفته و ادامه خواهد داد. این سیاست شامل سوخت رسانی هوایی و حمایت های سیاسی، دیپلماتیک و تسلیحاتی است که ریاض برای ادامه جنگ به آن نیازمند است. بنابراین دولت اوباما و ترامپ مسئولیت بمباران های متعدد و عمدی شهرهای تحت کنترل نیروهای حوثی و گرسنگی بیش از 2.2 میلیون کودک یمنی را با یکدیگر تقسیم می کنند.

در مورد برنامه موشکی ایران نیز تمایز محسوسی میان دو دولت وجود ندارد. در نخستین روز ژانویه، مقامات دولت ترامپ آزمایش موشکی ایران را «بی ثبات کننده و تحریک آمیز» نامیدند. دولت اوباما و متحدان اروپایی آن نیز در مارس 2016 آزمایش های موشکی ایران را «بی ثبات کننده و تحریک آمیز» نامیده بودند. ترامپ با ادعای نقض قطعنامه 2015 شورای امنیت، تحریم هایی را علیه ایران اعمال نمود حال آنکه در قطعنامه مذکور از زبان غیرالزام آور استفاده شده و موشک های ایران نیز برای حمل کلاهک هسته ای طراحی نشده بودند. دولت اوباما نیز تحریم های ضدایرانی را به اتهام نقض فرمان اجرایی دولت بوش در سال 2005 اعمال نمود.

احتمال رویارویی نظامی بعید است

نویسنده کتاب «بحران ساختگی» ادامه داد: با این حال، ممکن است این اعتراض مطرح شود که چنین مقایسه ای تنها خطوط ابتدایی سیاست ترامپ در قبال ایران را شامل شده و اینکه واشنگتن در حال طراحی فشارهای نظامی (ضدایران) از جمله استفاده احتمالی از زور است. بی شک نمی توان احتمال استفاده از رویکرد نظامی خصمانه تر توسط دولت ترامپ را به طور کامل رد کرد اما هرگونه پیشنهاد سیاسی مربوط به تهدید یا استفاده از زور باید از سوی پنتاگون و ستاد مشترک ارتش تائید شده و بسیار بعید است که چنین اتفاقی روی دهد.

دوران ریاست جمهوری بوش آخرین باری بود که ایالات متحده اندیشه رویارویی نظامی با ایران را داشت. در سال 2007، «دیک چنی» معاون رییس جمهور وقت پیشنهاد داد که آمریکا حملاتی به برخی مناطق در ایران داشته باشد، دلیل وی نیز مداخله ایران در جنگ عراق علیه نیروهای آمریکایی عنوان شد. اما «رابرت گیتس» وزیر دفاع و همچنین رییس ستاد مشترک ارتش این پیشنهاد را با توضیح خواستن از چنی درباره چگونگی پایان این درگیری، رد کردند.

دلیل خوبی برای عدم اجماع پنتاگون و ستاد مشترک ارتش درباره حمله به ایران وجود داشت. زمانی که آمریکا می توانست با مصونیت از اقدام تلافی جویانه به ایران حمله کند، گذشته بود. حمله آمریکا به ایران در سال 2007 احتمال نابودی تعداد زیادی از ناوگان آمریکایی در خلیج فارس توسط موشک های ضدکشتی ایرانی را افزایش می داد. امروز هزینه چنین اقدامی برای ارتش آمریکا بالاتر است چراکه توانمندی ایران برای مقابله به مثل موشکی و دیگر تسلیحات متعارف علیه پایگاه های آمریکا در قطر و بحرین بیشتر شده است.

نویسنده در انتها خاطرنشان کرد: خطوط اساسی سیاست آمریکا در قبال ایران همواره بیش از آنکه انعکاس ایده های ریاست جمهوری باشد، ناشی از دیدگاه ها و منافعی است که «رویکرد دائمی امنیت ملی» تعیین می کند. این واقعیت دشمنی بی پایان آمریکا علیه ایران را تضمین کرده و به احتمال زیاد نشانگر تداوم و نه تغییر اساسی در سیاست های دولت ترامپ است.