راهکارهایی برای جلوگیری از تجزیه سوریه

نویسندگان: اندرو پاراسیلیتی، کتلین ریدی، بِکا وسر

دیپلماسی ایرانی: مقاله جدید منتشر شده از سوی اندیشکده «رند» پیشنهادهایی را به دولت آمریکا در قبال بحران سوریه ارائه می دهد که براساس آن می توان از فروپاشی این کشور در دوران پس از جنگ داخلی جلوگیری کرد، احتمال بازگشت مجدد جنگ و درگیری ها را تا حد ممکن کاهش داد و گروه های تروریستی که در حال حاضر تقویت شده و بر بخش هایی از کشور کنترل دارند را شکست داد. به باور نویسندگان این مقاله، این سه هدف از طریق همکاری با روسیه و شورای امنیت سازمان ملل متحد می تواند به بهترین نحو محقق شود، به ویژه اگر هیچ گونه اجماع منطقه ای برای پایان دادن به این جنگ هفت ساله حاصل نشود. علاوه بر این فرهنگ سیاسی و تاریخ مدرن سوریه منعکس کننده تمرکزگرایی و ملی گرایی در این کشور است که باید در برنامه ریزی های دوران پس از جنگ مدنظر قرار گیرد.

در مقابل، سیاست هایی که چه به صورت عمدی و آگاهانه و چه به صورت سهوی و ناخواسته به دنبال تقسیم کشور، تضعیف و ایجاد بی ثباتی در نهادهای دولتی باشند، ممکن است نتایج زیان بخشی به همراه داشته و در نهایت موجب بازگشت دوباره جنگ و درگیری ها به این کشور شوند. بنابراین اقداماتی همچون حمایت و پشتیبانی از گروه های مسلح که حملاتی را علیه دولت فعلی یا دولت آتی در این کشور انجام می دهند یا طرح های بازسازی که حکومت های محلی را به قیمت تضعیف دولت اصلی، مورد تأکید بیش از حد قرار می دهند همگی دارای اثرات زیانباری بوده و ممکن است موجب شعله ور شدن دوباره آتش جنگ در سوریه شوند.

تحلیل ها و پشنهادهای ارائه شده در این مقاله می تواند از سوی سیاستگذاران، رسانه ها و پژوهشگرانی که در زمینه هایی چون سیاست خارجی آمریکا، مسائل سوریه و منطقه خاورمیانه تحقیق و پژوهش می کنند مورد توجه قرار گیرد. یافته های این پژوهش به صورت خلاصه در ادامه ذکر شده است:

یافته های اصلی

یکی از جدی ترین تهدیدات پیش روی آمریکا و منافع این کشور در سوریه، گسترش گروه های تروریستی است

• اهداف آمریکا در سوریه از جمله حل و فصل سیاسی بحران این کشور و شکست گروه های تروریستی همچون داعش و جبهه النصره (شاخه القاعده در سوریه) از طریق همکاری با روسیه و شورای امنیت سازمان ملل متحد به بهترین نحو محقق خواهد شد، به ویژه اگر هیچ گونه اجماع دیپلماتیک منطقه ای برای پایان دادن به این جنگ هفت ساله حاصل نشود.
• اتحاد و هماهنگی شورای امنیت سازمان ملل می تواند در تقویت دولت آتی در سوریه، ایجاد امنیت و تسریع روند بازسازی در این کشور نقش م‍ؤثری داشته باشد.
• انتقال قدرت از بشار اسد، رئیس جمهور کنونی روسیه به دولت جدید و دستیابی به یک توافق سیاسی جامع تنها در چارچوب مذاکرات و میانجی گری های سازمان ملل متحد و مشارکت ایالات متحده آمریکا و شرکای منطقه ای سوریه یعنی ایران و روسیه امکان پذیر خواهد بود. بنابراین ضروری است که تمامی طرفین از انجام اقداماتی که می تواند به تشدید درگیری ها یا طولانی تر شدن جنگ منجر شود، به شدت اجتناب کنند.

در صورت تجزیه یا تقسیم بندی سوریه، ایجاد ثبات در دوران پس از جنگ بسیار بعید و نامحتمل خواهد بود

• ایالات متحده آمریکا باید با هر گونه سیاستی که به تجزیه، تقسیم بندی یا فروپاشی کشور سوریه منجر می شود، مخالفت کند. در صورت تجزیه یا فروپاشی سوریه، این کشور به منبع بی ثباتی و افراطی گری های بیشتر تبدیل شده و دامنه این بی ثباتی و افراطی گری به کل منطقه کشیده خواهد شد.
• هویت ملی نسبتاً قوی و وجود یک حکومت متمرکز می تواند موجب ایجاد یک کشور متحد شود و چشم اندازهای این امر را تقویت کند.
• تجربیات به دست آمده از درگیری های اخیر از جمله مداخله نظامی ایالات متحده آمریکا در عراق و افغانستان نشان می دهند که ایجاد امنیت در دوران پس از جنگ، مدیریت و بازسازی سوریه مستلزم وجود نهادهای دولتی قابل دوام و متمرکز است.

پیشنهادها

• ایالات متحده آمریکا و روسیه با همکاری از طریق شورای امنیت سازمان ملل متحد می توانند ساختارها و محدودیت هایی را برای احزاب و گروه های منطقه ای در سوریه تعریف کرده و مشروعیت لازم برای طرح های تثبیت و بازسازی پس از دوران جنگ را فراهم کنند.
• همکاری های نظامی و اطلاعاتی گسترده تر میان آمریکا و روسیه در راستای مبارزه با داعش و جبهه النصره باید به شیوه ای باشد که مانع از هر گونه بمباران بی رویه یا بدرفتاری با غیرنظامیان از سوی روسیه و متحدان این کشور در جنگ سوریه از جمله سوری ها، ایرانی ها و نیروهای حزب الله شود.
• ایالات متحده آمریکا باید نگرانی های ترکیه در خصوص نقش احزاب کُرد سوریه را مد نظر قرار دهد و دولت ترکیه و حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) را برای از سرگیری مذاکرات سیاسی تشویق و ترغیب کند.
• آمریکا باید در مقابل طرح هایی که موجب تجزیه و تقسیم بندی سوریه شده یا حکومت های محلی را به قیمت تضعیف دولت مرکزی مورد تأکید بیش از حد قرار می دهد، مقاومت کند چراکه طرح هایی از این دست چشم انداز ایجاد ثبات بلندمدت در این کشور را به شدت تضعیف خواهد کرد.
• انتقال قدرت از حکومت بشار اسد به دولت جدید باید با اجماع منطقه ای همه طرفین همراه باشد و اقدامات آمریکا در راستای فراهم کردن رهبری مورد نیاز و کمک به تثبیت شرایط سوریه در دوران پس از جنگ باید با در نظر گرفتن منافع تمامی گروه های درگیر در این جنگ صورت بگیرد.

منبع: اندیشکده «رند»/ مترجم: زهره شهریاری

انتشار اولیه: یکشنبه 26 دی 1395 / انتشار مجدد: دوشنبه 11 بهمن 1395