امریکایی متفاوت از آن‌چه می‌شناسیم

دکتر محمد مهدی مظاهری، استاد دانشگاه

دیپلماسی ایرانی: در روزهای اندکی که به زمان انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا باقی مانده است، فضایی از بهت و درماندگی جامعه آمریکا را فرا گرفته است. دونالد ترامپ و هیلاری کلینتون غیرمحبوب ترین نامزدهای ریاست جمهوری در تاریخ آمریکا هستند که انتخاب هر یک از آنها با اما و اگرهای فراوانی مواجه است. دونالد ترامپ از بسیاری جهات با نامزدهای ریاست جمهوری پیشین فرق دارد و ایده های جنجالی بسیاری را مطرح کرده است. او که تاجری میلیاردر است خود را اهل کسب وکار می داند و مدعی است در عرصه ریاست جمهوری نیز مثل مدیرعامل آمریکا و دولت فدرال عمل خواهد کرد. او در برخی موارد گسترش تسلیحات هسته ای را جایز می داند و به عنوان نمونه گفته "بد نیست کره جنوبی در مورد داشتن سلاح هسته ای تجدید نظر کند". ترامپ توافق هسته ای ایران و گروه ۱+۵ را نیز توافقی ضعیف و اشتباه می داند و گفته در صورت ریاست جمهوری، این توافق را پاره می کند. اما تکان دهنده تر از همه این ادعا، فاش شدن اظهارات ترامپ در مورد زنان و طرح ادعاهایی متعدد از سوء رفتار جنسی اش با زنان بود که حتی سردمداران حزب جمهوری خواه را به دوری و تبری جستن از وی وادار کرد.

خانم کلینتون هم هر چند در تبلیغات ریاست جمهوری اش مواضع منطقی تری در نظر گرفته و از نظر تجربه و سابقه کاری وضعیت بهتری نسبت به ترامپ دارد؛ اما با برخی انتقادات جدی مواجهه است. او به هنگام تصدی پست وزارت امور خارجه آمریکا، برای بعضی از کارهای اداری، از ایمیل شخصی خود استفاده کرده بود که به آسانی می توانست قابل دسترسی باشد و این امر صلاحیت او برای تصدی مناصب دولتی را به شدت زیر سؤال برد. اتهام تخلف و برخی اعمال غیر قانونی در پوشش «بنیاد نیکوکاری کلینتون» که ریاست عالیه اش برعهده بیل کلینتون رییس جمهوری پیشین و همسر هیلاری است و نیز میزان تندرستی خانم کیلینتون ۶۸ ساله از دیگر سوژه های تبلیغات انتخاباتی جمهوریخواهان شده که می گویند او برای انجام وظایف سنگین ریاست جمهوری از سلامت کافی برخودار نیست.

بدین ترتیب مردم آمریکا هم اکنون در وضعیتی قرار گرفته اند که هیچ مشروعیت و نکته احترام آمیزی در دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری نمی یابند و ناچارند بین بد و بدتر یکی را انتخاب کنند. با این وجود فراتر از احساس یأس و سرخوردگی فراگیر در آمریکا، وضعیت رقابت های ریاست جمهوری حاوی برخی نکات اساسی در رابطه با ماهیت رقابت های سیاسی به طور کلی و سیاستهای آمریکابه طور خاص است.

درباره رقابت های سیاسی در عصر جدید باید گفت خلاف گذشته که سیاستمداران و کاندیداهای انتخابات در سراسر دنیا همواره با عوام فریبی، دروغ و تغییر چهره واقعیات، خود را افرادی صالح و شایسته، مدیر و مدبر و فارغ از هر عیب و ایراد اخلاقی معرفی و بدین واسطه هوادارانی برای خود مهیا می کردند، امروزه در عصر فراگیر شدن رسانه های ارتباطی، دیگر امکان ظاهر سازی عوام فریبانه باقی نمانده است. در دوران کنونی که هر لحظه دوربین موبایل یا میکروفون های مخفی، افراد معروف و سرشناس را دنبال می کند و تک تک اقدامات آنها ضبط و ثبت می کند، دیگر نه امثال کلینتون می توانند ضعف جسمی و از هوش رفتنشان بعد از یک سخنرانی را پنهان کنند و نه امثال ترامپ افتضاحات جنسیشان را؛ به همین دلیل عصر ارتباطات نه فقط در آمریکا بلکه در کل جهان عصر آشنایی با چهره واقعی سیاستمداران است.

اما در خصوص تأثیرات داخلی و بین المللی رقابت های انتخاباتی در آمریکا باید گفت در درجه نخست مسائلی که در رابطه با نامزدهای ریاست جمهوری در آمریکا مطرح و فاش شده، علاوه بر سرگشتگی و ناامیدی مردم آمریکا، تا حد زیادی ابهت و اقتدار بین المللی ایالات متحده را نیز زیر سؤال برده است. در شرایط کنونی چه کلینتون رئیس جمهور شود چه ترامپ، از دید مردم و سیاستمداران سایر کشورها که از نقاط ضعف و افتضاحات به بار آمده از سوی هر دو کاندید آگاه شده اند، دیگر ایالات متحده آن ابهت و بزرگی سابق را نخواهد داشت و کشوری خواهد بود که به دست فردی متوسط و حتی پایین تر از آن اداره می شود.

اما از منظر تأثیرات سیاسی انتخاب هر یک از دو نامزد، باید گفت هر چند دو حزب رقیب با ابزار و ترفندهای گوناگون می کوشند تصویری منفی و وحشتناک از انتخاب نامزد حزب دیگر به نمایش بگذارند؛ اما واقعیت آن است که در ایالات متحده آمریکا برخی ساختار ها و اصول ثابت حکم فرما هستند که هر رئیس جمهوری از هر حزبی که بیاید آنها را پیگیری خواهد کرد. حمایت از اسرائیل، تقویت قدرت و نفوذ بین المللی آمریکا در مناطق گوناگون و مقابله با کشورهای تجدید نظر طلب، از جمله این اصول ثابت هستند.

با این وجود در پیگیری این اصول ثابت، محافظه کارانی همچون ترامپ تمایل بیشتری به استفاده از ابزارهای قدرت سخت به جای گفتگو و دیپلماسی دارند، حال آن که کلینتون دموکرات آرمان های آمریکایی را بیشتر با تحریم و گفتگو پیش خواهد برد. بدین ترتیب هر چند تغییر رئیس جمهور تأثیری بر آرمان ها و اصول ثابت آمریکایی نخواهد داشت؛ اما بی شک رئیس جمهوری جدید، تصویری متفاوت از آمریکا را در ذهن جهانیان ایجاد خواهد کرد: تصویری از ناتوانی،  ناکارامدی و بی اخلاقی.