ضعف روزافزون داعش

دیپلماسی ایرانی: حملات داعش در کشورهای غربی این گروه را قدرتمندتر از همیشه به تصویر می کشد اما منابع خبری از مناطق تحت کنترل تروریست ها داستان دیگری برای روایت کردن دارند: داستان فروپاشی خلافت داعشی.

مردی از موصل می گوید: «همه چیز در بزرگترین شهر خلافت (داعش) تغییر کرده است.» او که مدتی را در حومه موصل گذرانده و مسافتی طولانی را با پای پیاده طی کرده است، می گوید: «وقتی که هنوز جنگ در فلوجه ادامه داشت، هر روز پنج بار از بلندگوهای مساجد مردم را برای پیوستن به این نبرد فرا می خواندند. آنها پشت بلندگوها ادعا می کردند که داعش پیروز می شود. آنها می گفتند که هزاران مبارز و چندین تن مهمات و تسلیحات در فلوجه وجود دارد و ممکن نیست این شهر سقوط کند. از وقتی که فلوجه سقوط کرد دیگر هیچ خبری از فراخوان ها نبود.»

ارتش عراق در پایان ماه ژوئن به همراه جنگجویان قبایل و نیروهای شیعی فلوجه در نزدیکی بغداد را آزاد کردند. این بزرگترین شکست برای گروه (تروریستی) داعش بود که در چند ماه گذشته در تمامی جبهه های جنگ متحمل شکست شده بود.

در ماه های اخیر، مردم در شهرهای مختلفی از جمله استانبول، داکا، بغداد، بیروت، نیس، آنسباخ و حتی یک قطار محلی در وورتسبورگ آلمان با بمب، اسلحه خودکار و تبر مورد حمله قرار گرفتند. تمام این حملات تروریستی در نگاه اول داعش را برای کسانی که در غرب زندگی می کنند، قدرتمندتر و خطرناک تر از گذشته جلوه می دهد اما واقعیت ساده این است که هدف این موج ترور، سرپوش گذاشتن بر تحولاتی است که در قلب سرزمین های تحت کنترل داعش در جریان است.

ضعف بیشتر، سخت گیری بیشتر

حقیقت این است که فشارها بر حکومت داعش هم در سوریه و هم در عراق بسیار زیاد شده است. همین حالا هم همزمان با نزدیک شدن نیروهای کرد به شهر رقه، دومین مرکز بزرگ فرماندهی داعش، یک حمله قریب الوقوع به موصل در راه است. در لیبی هم نیروهای دولتی با حمایت هوایی ایالات متحده در حال پیشروی به سوی شهر سرت هستند. تمام این ها می تواند عوامل پشت پرده افزایش چشمگیر حملات اخیر باشد.

تصویری که منابع خبری، کسانی که برای کسب اطلاعات در مناطق تحت کنترل تروریست ها جان خود را به خطر می اندازند، از شرایط این گروه تروریستی به نمایش می گذارند تصویر گروه رو به زوالی است که میان عقب نشینی و فریبکاری سرگردان است. مردم در بخش های مختلف تحت کنترل داعش در سوریه و عراق به طور مداوم گزارش می دهند که این گروه تروریستی هنوز هم بر زندگی مردم کنترل دارد اما نه به شیوه گذشته. مردی ساکن حویجه، شهری در نزدیکی کرکوک، می گوید: «اعضای داعش خسته به نظر می رسند و برای اولین بار می شود ترس را در چهره شان دید. بعضی از آنها خانواده های خود را به موصل فرستاده اند. در میان محلی هایی که قبلا به داعش پیوسته اند خیلی ها حالا می گویند که پشیمان هستند و فریب خورده اند یا به اجبار تن به این همکاری داده اند. آنها می گویند که اگر دولت بغداد به آنها عفو عمومی دهد می توانند با نیروهای دولتی و شیعی همکاری کنند.»  

کسانی هم که به عنوان اعضای داعش از قدرت خود برای غارت مردم حتی یخچال و مایکروفر همسایه ها استفاده کرده بودند حالا آواره شده و محل زندگی خود را ترک کرده اند. یک مرد محلی می گوید: «در حویجه یک داعشی مبلمان خود را 20 دلار واگذار کرد، در حالی که ارزش آن بیش از 700 دلار بود.» او می گوید: «برخی هم تلاش کرده اند که منطقه تحت کنترل داعش را کلا ترک کنند و به همین خاطر به سمت مناطق شمالی اقلیم کردستان رفته اند. هیچ کس به رفتن به جنوب فکر نمی کند. چرا که نیروهای دولتی در آنجا هر کسی را که عضو داعش باشد می کشند.»

با شکست داعش در جبهه های مختلف سخت گیری های این گروه تروریستی بر ساکنان مناطق تحت کنترل خود هم افزایش یافته است. یکی از ساکنان موصل می گوید: «تا پیش از این موسیقی و سیگار ممنوع بود و زنان حتما باید از برقع استفاده می کردند و با یکی از خویشان مرد خود از خانه بیرون می آمدند و غیره ... اما حالا این سخت گیری ها بیشتر شده و استفاده از رنگ قرمز هم ممنوع شده است. در مدارس و کلاس ریاضیات اجازه استفاده از علامت + داده نمی شود چرا که می گویند صلیب مسیح است. حالا معلمان و دانش آموزان مجبورند در کلاس بنویسند: "یک به علاوه یک مساوی است با دو." کسانی که از روش های قدیمی استفاده کنند تنبیه می شوند. تی شرت یا پرچم که علامت صلیب داشته باشد، مثلا آرم باشگاه فوتبال بارسلونا، شدیدا ممنوع است.»  

قدرت بنیادگرایان تکفیری در حال فرسایش است و این چیزی نیست که از نگاه ساکنان تحت کنترل داعش دور بماند. به محض این که داعش کنترل این مناطق را از دست می دهد ساکنان هیچ اجباری برای وفاداری به این گروه ندارند و هیچ نشانه ای از این وفاداری دیده نمی شود. به گفته برخی از ساکنان مناطق تحت کنترل داعش در سوریه و عراق، اکثریت جمعیت این مناطق هیچ تمایلی به داعش ندارند و به همین خاطر است که داعشی ها زمانی که مجروحان زیادی داشته باشند مجبور هستند که با اجبار از ساکنان مناطق تحت کنترل خود خون بگیرند.

داعش امروز قوی تر از گذشته نیست. اما این درکی است که حتی استراتژیست های ضدترور واشنگتن هم به آن نرسیده اند. در واقع هنوز خیلی ها داعش را قوی تصور می کنند؛ آن هم در شرایطی که این گروه تروریستی در ضعیف ترین حالت خود است. 

منبع: اشپیگل / تحریریه دیپلماسی ایرانی / 30