اجماع فراحزبی علیه ایران در دوران پس از اوباما

نویسنده: جنیفر روبین

دیپلماسی ایرانی: یک سال از توافق هسته ای میان ایران و 5+1 موسوم به برجام می گذرد و می توان گفت که با گذشت این زمان اجماع نظر بیشتری در آمریکا بین دموکرات ها و جمهوری خواهان بر سر نواقص توافق و مسیر پیش روی آن صورت گرفته است. اگر بخواهیم کاملا صادقانه صحبت کنیم مشکل اصلی، دولت اوباما است که تلاش کرد کنگره را فریب دهد و نتوانست توافقی را به ارمغان بیاورد که وعده آن را داده بود. وقتی اوباما کاخ سفید را ترک کند، فرصت برای اجماع فراحزبی وجود دارد.

به نوشته «اریک ادلمن»، «جاناتان رو» و « مایک ماکوسکی» دولت اوباما ادعا کرد که برجام از قدرت هسته ای شدن ایران جلوگیری می کند، اما به ایران اجازه می دهد که زیرساخت های هسته ای خود را توسعه دهد و پس از آن تاریخ انقضای توافق سر می رسد. همان طور که نام این توافق اذعان دارد، توافق باید جامع باشد، اما تنها یکی از مولفه های توانمندی هسته ای - غنی سازی - می پردازد و در دو حوزه دیگر فعالیت های تسلیحاتی سکوت می کند.

در نوشته این سه نویسنده آمده است: دولت وعده داد که توافق، فعالیت هسته ای ایران را شفاف خواهد کرد، اما هم اکنون اطلاعات ما از برنامه هسته ای ایران به شکل خطرناکی از زمان قبل از توافق هم کمتر است. در جلسات استماع کنگره مقامات دولت به کرات تکرار کردند که دولت فشارهای خود را بر تهران حین توافق حفظ خواهد کرد. اما دولت مرتبا عقب نشینی کرده و اعتبار منطقه ای و بین المللی آمریکا را خدشه دار می کند. دولت به قدری روی برجام حساب باز کرده و روی آن سرمایه گذاری کرده که از هرگونه تنشی - حتی زمانی که ایران، آمریکا را تهدید می کند- خودداری می کند.

ایران هم اکنون تلاش می کند که سانتریفیوژهایی به مراتب قدرتمندتر و پیشرفته تر بسازد و طبق گزارش اطلاعات آلمان در حال تلاش است تا به شکل غیرقانونی تکنولوژی های مربوطه را خریداری کند.

گزارش سه نویسنده فوق الذکر برای انجمن یهودی امور امنیت ملی (JINSA) چند گام را پیشنهاد می دهد که لزوما به معنای لغو توافق نیست. این گام ها شامل مجموعه ای کامل از پاسخ های محتمل از جمله گزینه نظامی است، در صورتی که ایران به آزمایشات موشکی خود ادامه دهد. گام دیگر پیوند توانمندی های دفاع موشکی آمریکا، اسرائیل و اعراب و ایجاد یک سیستم دفاعی چندلایه مقابل ایران و پراکسی های آن در منطقه است. در این گزارش اجرای کامل توافق خواسته شده است.

همه امتیازات یک جانبه مربوط به دوران پس از برجام باید از میان برود، چرا که دولت جدید نباید موظف به برآورده کردن وعده هایی باشد که به صورت غیررسمی و مخفیانه به ایران داده شده است. طبق توافق آمریکا می تواند از اختیاراتی که از سوی شورای امنیت سازمان ملل تضمین شده -مانند استفاده از زور- استفاده کند تا مانع دسترسی ایران به مواد هسته ای در خارج از کشور شود. آمریکا و متحدان آن باید ایران را متقاعد کنند که محدودیت های اعمال شده در توافق در مورد غنی سازی را دائمی کند.

رئیس جمهور بعدی می تواند گام های جدیدی بردارد. وی می تواند امتیازات تجاری واگذار شده به ایران در دوران جان کری را لغو کند و می تواند با اتخاذ یک استراتژی منسجم، زمینه برکناری بشار اسد، نزدیکترین متحد ایران در سوریه را فراهم آورد.

قبل از روی کار آمدن رئیس جمهور جدید هم کنگره می تواند چند اقدام انجام دهند. مجلس نمایندگان به لغو قرارداد 25 میلیارد دلاری بوئینگ با ایران رای داده و سه طرح تحریمی را هم تصویب کردند که ایران را به خاطر مبادرت به آزمایش موشکی مجازات کرده و مانع از استفاده ایران از دلار در مبادلات ارزی خود و خرید آب سنگین از ایران در آینده توسط آمریکا می شود. جمعی از دموکرات ها هم روز جمعه با ارائه طرحی خواستار اعمال تحریم های دقیق تر بر ایران شده و خواهان تجدید قانون تحریم های ایران مصوب 1996 شدند. محدوده زمانی این قانون در پایان سال جاری تمام می شود. جمهوری خواهان سنا هم خواستار برداشتن گام های بیشتری برای مجازات ایران به خاطر نقض حقوق بشر، حمایت از تروریسم و آزمایشات موشکی هستند.

بسیاری از اقدامات مورد نظر جمهوری خواهان با آنچه هیلاری کلینتون گفته تطابق دارد. هیلاری کلینتون ضمن تایید توافق، خواستار اجرای دقیق آن و اعمال تحریم بر ایران به خاطر آزمایشات موشکی شده است. این که وی خواهان چه اقدامی است و در صورت موفقیت چه اقدامی می تواند انجام دهد، دو موضوع متفاوت است. با این وجود، به نظر می رسد که این اجماع فرا حزبی وجود دارد که در عین حفظ توافق، سخت گیری ها بر ایران چه در موضع هسته ای و چه در دیگر موضوعات بیشتر خواهد شد.

منبع: واشنگتن پست / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25