عرش اردوغان به لرزه درآمد ولی فرونپاشید

رخدادهای جمعه شب ترکیه نشان داد که هسته اصلی نهادهای نظامی این کشور همچنان با گروه حاکم دشمن است و ظاهرا قادر است کودتای هدفمند اجرا کند که کشور را فلج کند.

به گزارش فارس، شامگاه جمعه، شب بسیار دشواری برای «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه بود.

بدبینترین هوادار وی نیز وقوع کودتای نظامی را پیش بینی نمی کرد. چند ساعت از این کودتا در تب و تاب گذشت و تصویر رئیس جمهور ترکیه و دولت او همچنان در هاله ای از ابهام قرار داشت. چند ساعت بعد مشخص شد که «یک گروه کوچک» دست به شورش زده تا نشان دهد که تلاش برای کودتا جدی است؛ هر چند که همان ساعات اولیه این کودتا ناکام شد.

روزنامه «الاخبار» لبنان با این مقدمه به بررسی کودتای شب گذشته نیروهای نظامی در ترکیه پرداخت و نوشت، پس از اینکه کودتا خنثی شد، معلوم شد که اردوغان نسلی از افسران وفادار را تربیت کرده است. هر چند که وی معتقد است همه برگه های بازی را در اختیار دارد. ثمره کار آتاتورک در انتحاریهایی جلوه گر شد که قصد داشتند ترکیه را به دوران نظامی گری برگردانند ولی آخرین حرف را حاکم واحد در این کشور می زند.

در سال 2014 برای ژنرال «کنعان اورین» فرمانده کودتای 1980 و «تحسین شاهین کایا» فرمانده اسبق نیروهای هوایی ترکیه حکم حبس ابد صادر شد.

اردوغان بازخواست همه نظامیان وابسته به آتاتورک را فراموش نکرد و به محاکمه ها ادامه داد و به گفته طرفدارانش ارتش را از مخالفان خود پکا کرد و در ستاد مشترک ارتش ترکیه افراد نزدیک به خود را گماشت.

پس از آن بود که ترکیه مراحل حساسی را پشت سر گذاشت ولی انتظار می رفت که در خلال آن ارتش مداخله کند. پس از آن اخبار موثقی منتشر شد که در آن از دیدارهای محرمانه رهبران حزب کاگران کردستان (پ.ک.ک) و رهبران ترکیه حکایت داشت. ولی مشخص شد که دست و پای ارتش در برابر سلطان بسته است و فقط تحت فرمان اوست. هر وقت که سلطان می خواست این حزب را هدف قرار می داد، در عراق مداخله و در سوریه فعالیت می کرد.

آنچه جمعه شب، رخ داد از زمانی که حزب عدالت و توسعه (حزب حاکم) قدرت را به دست گرفته و اردوغان سلطه خود را بر آن تثبیت کرده خارج از روند عادی در ترکیه بود. رخدادهای شب گذشته ترکیه نشان داد که خمیر مایه اصلی نهادهای نظامی این کشور همچنان با گروه حاکم دشمن است و ظاهرا قادر است کودتای هدفمند و سازمان یافته ای را ترتیب دهد که کشور را فلج کند.

هر کسی که اعتقادات کمال آتاتروک را درباره سکولاریسم و قدرت ارتش در همه بخشهای زندگی سیاسی ترکیه دارد حاضر و آماده است تا وارد هر ماجراجویی نظامی شود که احتمال دارد عاقبت همه کسانی که در این مسئله شرکت کرده اند به اعدام ختم شود.

شب گذشته یادآور کودهای سابق  (1960- 1980 - 1971 - 1997) است که برخی از آنها نرم بودند، ولی در برخی از کودتاها، افراد کودتاچی همگی به دار آویخته شدند و کشور روند تازه ای در پیش گرفت.

کنترل تدریجی فرودگاه، تلویزیون و پارلمان نشان می دهد که گروه معینی از ارتش نقش خود را در کودتا ایفا می کند، و به صورت موقت توانستند جنبش فرماندهی نظامی را خصوصا پس از بازداشت «خلوصی آکار» رئیس ستاد مشترک فلج کنند.

تصویر ترکیه شب گذشته آنقدر مبهم بود که آمریکا در ساعتهای نخست هیچ موضعی نگرفت و اعلام کرد که به سختی می توان تعیین کرد که چه کسی پیروز خواهد شد. این ابهام زمانی افزایش یافت که اردوغان اعلام کرد که کودتاچیان وابسته به فتح الله گولن هستند؛ شخصی که در واشنگتن زندگی می کند و اردوغان طی سالهای گذشته تلاش کرد که نفوذ وی در ارتش، پلیس، دستگاه قضا و سیاست از بین ببرد .

به هر حال کودتاچیان نتوانستند هیچ مسئول سیاسی در دولت یا پارلمان را بازداشت کنند. بیشتر آنان در  تلویزیون از این اتفاق ابراز شگفتی کردند. غیاب اردوغان نیز زیاد طول نکشید. وی در حالی در تلویزیون با مردم سخن می گفت که صورتش میلرزید ولی با همان اطمینان همیشگی تأکید کرد که به آنکارا بازخواهد گشت و افراد شورشی را بازخواست می کند. اما زمانی که کاخ سفید از دولت منتخب اعلام حمایت کرد مشخص شد که همه چیز به پایان رسیده است.

از سوی دیگر، مشخص شد که اردوغان طی سالهای حکومتش در داخل نیروهای مسلح، نسلی از افسران مطیع را تریبت کرده است که شب گذشته برای کنترل کودتاچیان بر آنها تکیه کرد.

به هر حال، ترکیه وارد معرکه تازه ای شده است که ممکن است در مقایسه با سایر پرونده ها نتواند از آن سربلند خارج شود. هر چند که این کشور تغییرات خود را در سیاستهای منطقه ای آغاز کرده بود. ولی این بار، داخل این کشور به لرزه درآمده است.