مردم عراق خشمگینند

علی موسوی خلخالی: انفجار شنبه شب در منطقه کراده عراق که در یک مرکز خرید شلوغ رخ داد و جان دست کم 200 نفر از مردم بی گناه را گرفت و حداقل 200 زخمی و 40 مفقود بر جای گذاشت، موجی از خشم در عراق به وجود آورده است. حادثه ای که در ایام منتهی به عید فطر رخ داد و عید عراقی ها را به عذا تبدیل کرد. خشم عمومی آن قدر گسترده است که حیدر العبادی، نخست وزیر که برای دلجویی از حادثه دیدگان به محل حادثه رفته بود با پرتاب سنگ به خودروی اش از او استقبال شد و مردم شعارهایی علیه او سر دادند. حتی دلداری ها و وعده های عبادی برای حل مشکل امنیت عراق و این که عاملان حادثه را فورا مجازات می کند و تعهد می دهد که این وعده خود را جامه عمل بپوشاند، فایده نکرد و نتوانست از خشم عمومی مردم بکاهد. شبکه یورونیوز در گزارش خبری خود با مردمی مصاحبه می کرد که پیر و جوان و زن و مرد در توصیف حادثه اشک می ریختند و می گفتند "عید ما عزا شد، آنها از جان ما چه می خواهند، خدا از آنها نگذرد."

تاملی در عوامل حادثه

داعش مسئولیت این عملیات خونین که در ماه های اخیر در عراق بی سابقه بوده، بر عهده گرفته است. اما این همه داستان نیست. مردم عراق به ویژه بغداد – کانون عمده بمب گذاری ها و عملیات انتحاری عراق – به صراحت می پرسند تا به کی ملت عراق باید قربانی فعالیت های تروریستی شوند و سیاستمداران به وضعیت امنیتی آنها توجه نکنند؟ واقعا چه کسانی در این حوادث خونین آن هم در حالی که همه به حال روزهای سیاه عراق خون گریه می کنند، دست دارند؟ قطعا داعش همه داستان نیست. کسانی که به بغداد سفر کرده اند حجم پست های بازرسی در خیابان ها و بازرسی های سرزده به خودروها را بارها دیده اند. همچنین دیده اند که چگونه خودروها را در ورودی های بغداد بازرسی می کنند و در تمامی مراکز اصلی خرید و مراکز پر رفت وآمد شهر پست های بازرسی مسقر شده اند. با تمامی این تدابیر باز هم شاهدیم که عاملان خودروهای بمب گذاری شده نقطه ای از بغداد را فراموش نکرده اند و جایی نیست که به واسطه عملیات تروریست ها قربانی نداده باشد.

تقریبا اکثر سیاستمداران و منابع امنیتی متفق القولند که در درون نهادهای امنیتی و سیاسی کشور افرادی هستند که با گروه های تروریستی همکاری می کنند. انگیزه های طایفه ای، فلج کردن دولت، ناکارامد جلوه دادن دولت، تخریب وجهه شیعیان که اکثریت سیاسی را به واسطه برخوداری از اکثریت جمعیتی در کشور برخوردارند، رقابت های سیاسی و تمایل به بعثی ها از مهمترین انگیزه های همکاری با گروه های تروریستی است. یکی از مقام های سابق عراقی به وقایع اتفاقیه می گوید: «همه می دانند وقوع حوادثی از این دست ماحصل توطئه همکاری عده ای بی وطن با تروریست ها است. و الا چگونه ممکن است با این حجم از بازرسی ها و تدابیر امنیتی باز هم شاهد حادثه های تروریستی با شیم. نکته تاسف بار در این است که تاوان این خباثت ها را باید مردم بی گناه بپردازند.»

حیدر العبادی در واکنش به خشم عمومی مردم عراق دستور به گشودن دوباره پرونده دستگاه های کشف مواد منفجره که از انگلیس تهیه شده بود، داده است. سابقه این پرونده با سال های 2008 تا 2012 باز می گردد که یک تاجر انگلیسی با تبانی بعضی مقامات سیاسی عراقی دستگاه های کشف مواد منفجره قلابی به ارزش میلیون ها دلار به عراق فروخته بود که بعد از حوادث خونین مختلف مشخص شد که هیچ کدام از این دستگاه ها کار نمی کنند در حالی که دست کم سیصد هزار دستگاه از این نوع وارد عراق شده و در اختیار نهادهای امنیتی قرار گرفته است. با وجود این که جلوی استفاده از این دستگاه ها بعد از این که کشف شد قلابی هستند، گرفته شد اما هنوز شواهدی در دست است که نشان می دهد از آنها در برخی از پایگاه های امنیتی استفاده می شود. برای همین حیدر العبادی دستور به باز شدن دوباره این پرونده داده است.

در عین حال حیدر العبادی برای نخستین بار دستور داده است تا فورا عوامل حادثه اعدام شوند. اقدامی که سال ها است مردم عراق از دولت بابت دستگیر شدن تروریست ها انتظار دارند. به این ترتیب عبادی تلاش می کند خود را نخست وزیر مقتدری نشان دهد و بگوید می تواند در مقاطع حساس تصمیم های سخت بگیرد.

این در حالی است که دولت بعد از نزدیک به سه ماه کش مکش و وعده های دهان پرکن برای اصلاح کابینه و قطع ایادی فساد و پول شویی از بیت المال، همچنان تشکیل نشده و کش مکش های سیاسی در کنار نبود خدمات عمومی و نبود امنیت امان مردم را بریده است.

واکنش ارتشی ها

مقامات ارتش عراق ضمن محکوم کردن شدید حادثه کراده گفته اند که این اتفاق سبب شده است تا انگیزه بیشتری برای مبارزه با تروریسم داشته باشند و بازتاب آن را در پیروزی هایی که به زودی به دست خواهند آورد نشان خواهند داد. آنها می گویند حوادثی از این دست همیشه بیان کننده خشم تروریست ها از شکست های پیاپی ای است که در میدان نبرد متحمل شده اند. ارتش عراق در کنار نیروهای داوطلب مردمی هفته گذشته توانست شهر فلوجه را در سایه حملات تبلیغاتی شدیدا طایفه ای کشورهای عربی، در راس آنها عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر از لوث داعش پاکسازی کند و دستاوردی بزرگ را در عقب راندن تروریست ها به دست آورد. حالا ارتش عراق درصدد آغاز عملیات موصل برای پایان دادن به حضور تروریست ها در عراق است. حیدر العبادی می گوید تا پایان سال جاری میلادی قطعا اثری از داعش در موصل نخواهد بود و این شهر که دومین شهر بزرگ عراق محسوب می شود از لوث آن پاک خواهد شد. وی که در همین رابطه با شبکه العراقیه، شبکه رسمی دولت عراق، مصاحبه تلویزیونی می کرد، در عین حال از نگرانی های خود گفت و اظهار داشت: «ما با قاطعیت به دنبال آغاز عملیات موصل هستیم اما آن چه نگران کننده است، تهدید حضور ترکیه است. ارتش ترکیه به شهر بعشیقه، 30 کیلومتری موصل نیرو اعزام کرده و تهدید کرده است در صورتی که نیروهای عراقی وارد موصل شوند علیه ارتش عراق در این شهر وارد عمل خواهد شد.» عبادی ضمن گلایگی از جامعه جهانی می پرسد: «هیچ نمی فهمیم چرا جامعه جهانی در برابر ترکیه سکوت اختیار کرده است؟ نیروهای نظامی این کشور وارد سرزمین های کشور دیگری شده اند و استقلال و تمامیت ارضی کشور دیگر را نقض کرده اند اما جامعه جهانی هیچ واکنشی از خود نشان نمی دهد و سازمان ملل که انتظار می رود در چنین مواردی دخالت کند، سکوت مطلق اختیار کرده است. آخر چرا؟»

این در حالی است که مقامات عالی رتبه نظامی عراقی به روزنامه الحیات گفتند که اختلاف هایی بر سر چگونگی پیشبرد عملیات میان وزارت دفاع و فرماندهان عملیات، همچنین نیروهای داوطلب مردمی و پیشمرگ های کُرد و پیمان بین المللی مبارزه با داعش به فرماندهی ایالات متحده امریکا بر سر گام های بعدی بعد از آزادسازی فلوجه به وجود آمده است.

برخی از فرماندهان نظامی معتقدند که اگر فورا به سراغ جنگ موصل برویم عملیات پایان یافتن مبارزه با داعش به شهرها و شهرستان های مرزی میان عراق و سوریه محدود خواهد شد که میان استان های الانبار و نینوا امتداد می یابد و این مسائل می تواند زمان طولانی ای را بگیرد، به ویژه که ممکن است پایان عملیات موصل برای بسیاری انگیزه ادامه نبرد باقی نگذارد و این مساله مشکلات تازه ای را رقم بزند، در حالی که این مناطق ثقل اساسی داعش را تشکیل می دهند. به اعتقاد آنها نمی توان به نبرد با داعش در این مناطق بدون مشارکت نیروهای سوری پایان داد.

به نظر می رسد، گزینه آزادسازی موصل و بعد از آن حرکت به سمت مرزها میان دولت عراق با فرماندهی پیمان بین المللی مبارزه با داعش توافق شده است. همچنین گفته می شود که بیجی آخرین نقطه حضور نیروهای داوطلب مردمی در عملیات مبارزه با داعش خواهد بود و قرار است در عملیات آزادسازی موصل تنها نیروهای رسمی ارتش عراق و نیروهای پیشمرگ و همچنین نیروهای مسلح سنی تحت فرماندهی اسامه النجیفی، استاندار سابق موصل به علاوه عشایر سنی مشارکت داشته باشند.