اعتراض ها رادیکال تر می شود

دیپلماسی ایرانی: حرکت اخیر مقامات بحرینی برای سلب تابعیت از شیخ عیسی قاسم از روحانیون شیعه برجسته این کشور به بهانه خدمت به منافع بیگانگان اقدامی خطرناک بود. این اقدام بدون شک تنش های فرقه ای را در منطقه افزایش داده و اعتراضات داخلی را بر خواهد انگیخت. این حرکت همچنین نشان دهنده پایانی به ژست چندساله رژیم آل خلیفه مبنی بر تلاش برای ایجاد جامعه ای آزادتر است که در آن اکثریت شیعه مذهب کشور بتوانند منصفانه تر حضور داشته و از فرصت های اقتصادی بهتر بهره مند شوند.

نظام سیاسی بحرین که میزبان ناوگان پنجم ارتش آمریکا است، نظامی مستبد و منحط است. فیلیپ هاموند، وزیر امور خارجه انگلیس پیشتر در سخنان خود مدعی شده بود که این کشور در حال حرکت در مسیر صحیح حقوق بشر و اصلاحات سیاسی است. اما این ادعا از واقعیت به دور بود و هم اکنون فاصله آن با واقعیت بیشتر هم شده است.

به عنوان بخشی از اقدامات حاکمیت در سرکوب مخالفان در ماه گذشته، مقامات این کشور مهم ترین حزب مخالف شیعیان یعنی الوفاق را به حال تعلیق در آورده و دوره حبس رئیس آن، شیخ علی سلمان را افزایش دادند. آنها همچنین مانع شرکت فعالین در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو شدند و زینب خواجه، فعال سیاسی برجسته را تبعید کردند. نبیل رجب، فعال بحرینی حقوق بشر نیز مجددا بازداشت شد. شیخ عیسی قاسم تنها یکی از 250 شهروندی است که اخیرا از آنها سلب تابعیت شده است.

پس از سال ها سرکوب، تقاضاهای مخالفان برای تغییر کاهش یافته و تهدیدی جدی از جانب آنها متوجه رژیم نبود. از این رو مشخص نیست که چه چیزی می تواند انگیزه اقدامات اخیر باشد که می تواند بعد از 2011 و ورود نیروهای عربستانی به بحرین برای سرکوب مخالفان، بزرگترین سرکوب جامعه مدنی و نیروی معتدل به شمار آید. از آن زمان تا کنون دولت بارها وعده اصلاحات سیاسی و یافتن راه حلی صلح آمیز ارائه کرده بود. اما هم اکنون نمی توان سخن از پیشرفت به میان آورد.

وضعیت جدید نشان دهنده عقب گرد به وضع گذشته، یعنی زمانی است که آمریکا از دیکتاتوری ها به اشتباه و به سودای تضمین ثبات حمایت می کرد. با توجه به تبدیل سریع ناامیدی و دلزدگی به خشونت، می توان این رویکرد را برای خاورمیانه معاصر کوته بینانه دانست. توجه به خطر افزایش اختلافات مذهبی و فرقه ای و افزایش رقابت ها میان ایران و عربستان نیز ضروری است.

خطر رادیکالیزه کردن شیعیان بحرین آشکار است. با بستن راه های اظهارنظر و سرکوب چهره های مخالف، فضای میانه روی محدود و محدودتر می شود.

به شکلی قابل پیش بینی، ایران وارد موضوع شده است. فرمانده سپاه قدس ایران به خاندان سلطنتی بحرین هشدار داده که با خطر مقاومت مسلحانه مواجه هستند.

حوادث جاری ثبات درازمدت بحرین را تهدید می کند و این می تواند برای لندن و واشنگتن نگران کننده باشد. انگلیس خواهان اجتناب از به خطر انداختن توافق اخیر خود برای توسعه پایگاه ناوی فعلی است که تامین مالی آن به عهده دولت بحرین است. مقامات آمریکایی دیر زمانی است که مدعی شده اند که سیاست تعامل تندروان را تعدیل کرده و اصلاحات را ترغیب می کند. مشخص است که این اتفاق نمی افتد.

واشنگتن مجددا باید تحریم فروش اسلحه به بحرین را تحمیل کند. انگلیس نیز باید از همین الگو تبعیت کند. صرف اظهار نگرانی قانع کننده نیست. زمان اقدامات جدی تر فرا رسیده است.

منبع: فایننشال تایمز / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25