آزادی فلوجه زیر نگاه‌های مغرضانه عربی

دیپلماسی ایرانی: سرانجام پس از کش مکشی چند ماهه و پس از نزدیک به دو سال اشغال فلوجه، یکی از مهمترین شهرهای سنی نشین عراق از دست داعش آزاد شد. آزادی ای که به سادگی به دست نیامد و امیدواری بسیاری وجود دارد که دیگر بار از کنترل ارتش و دولت عراق خارج نشود. حیدر العبادی، نخست وزیر آزادی این شهر از دست داعش را تبریک گفت و فواد معصوم، رئیس جمهوری عراق نیز آن را دستاوردی بزرگ و ارزشمند برای دولت، ارتش و ملت عراق دانست.

اگر چه مقامات عراقی تبریکات خود را بابت آزادی فلوجه بیان داشتند و ابراز امیدواری کردند که به زودی موصل آزاد شود. اما همان طور که حیدر العبادی نیز گفت هنوز مناطق معدودی در دست داعش باقی مانده است. مقامات امنیتی عراق از جمله رئیس اتاق عملیات فلوجه گفته است که 90 درصد شهر به کنترل ارتش عراق در آمده و داعشی ها از این شهر بیرون رانده شده اند. اما مقامات نظامی عراقی می گویند که 60 درصد شهر تحت کنترل ارتش است، آنها می گویند چون به مرکز شهر رسیده اند، ساختمان و اداره جات دولتی را به دست گرفته اند و تقریبا مناطق اصلی شهر را پس گرفته اند، از لحاظ نظامی می توان گفت کار تمام شده است، به گفته آنها آن چه باقی مانده مناطق پیرامونی شهر است که آنها هم به زودی آزاد می شوند.

جنجال سازی ها در آستانه آزادی فلوجه

ارتش عراق در حالی به پیش روی های خود علیه داعش در فلوجه ادامه می داد که به روشنی معلوم بود عده ای از این پیشروی ها راضی نیستتد. در راس آنها عربستان سعودی و متحدانش در شورای همکاری خلیج فارس بودند که با موتور تبلیغاتی خود، شبکه های العربیه و الجزیره و اسکای نیوز عربی را بسیج کردند تا حرکت ملی ارتش عراق در آزادسازی شهر فلوجه را به عملیاتی سنی – شیعی تبدیل کنند. بهانه آنها این بود که فلوجه شهری سنی نشین است و نباید نیروهای داوطلب مردمی که عموما شیعه هستند به سمت آن حرکت کنند. این بار هم مانند آزادسازی تکریت آنها دست به جنجال زدند. در راس آنها ثامر السهبان، سفیر عربستان در عراق بود که با مقامات عراقی دیدار می کرد و نمایندگان و وزرای اهل تسنن را علیه شیعیان و دولت شیعی عراق تحریک می کرد. ثامر السهبان قبل از این که در عراق سفیر شود مسئول پرونده عراق در سازمان امنیتی این کشور بود، برای همین نگاهش به امور عراق صرفا نگاه های امنیتی است و در راس آنها تضعیف شیعیان به هر بهانه ای را در دستور کار دارد. این باور نزد عربستانی ها و متحدان عرب آنها وجود دارد که شیعیان یعنی دست نشانده های ایران در عراق حتی اگر ارتباطی با ایران نداشته باشند. بر اساس همین دیدگاه بود که ثهبان و همچنین عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان علیه ایران و کمک های موثرش در عراق اظهاراتی بیان داشتند و تلاش کردند که از حضور نیروهای داوطلب مردمی که به ادعای آنها تحت امر ایران فعالیت می کنند، در فلوجه جلوگیری کنند. واقعیت این است که نیروهای داوطلب مردمی موثرتر از ارتش نه چندان منسجم عراق که به تازگی در حال یکپارچه شدن است و در آزادسازی مناطق تحت کنترل داعش فعالیت می کند، عمل کرده است. اگرچه ناگفته نماند که عربستان به ارتش عراق هم اعتماد ندارد و ادعا می کند تحت کنترل شیعیان فعالیت می کند. فشار عربستانی ها تا اندازه ای موثر افتاد تا آن جا که هادی العامری، رهبر سازمان بدر و یکی از نیروهای اصلی تشکیل دهنده نیروهای داوطلب مردمی اعلام کرد که نیروهای داوطلب مردمی وارد شهر فلوجه نخواهند شد و تنها در محاصره آن کمک خواهند کرد. با این وجود جنجال عربستانی ها و دستگاه تبلیغاتی آنها متوقف نشد. این بار ادعا کردند که شیعیان عضو نیروهای داوطلب مردمی در مناطق اطراف فلوجه مردم را شکنجه می کنند تا آنها اقرار کنند آیا واقعا با داعش هستند یا خیر. نیروهای داوطلب مردمی این ادعا را رد کردند و آن را اظهاراتی مغرضانه دانستند. حتی استوارت جونز، سفیر امریکا در بغداد بیانیه ای صادر کرد و اظهار داشت هیچ گونه سندی که ثابت کند از سوی ارتش یا نیروهای داوطلب مردمی در فلوجه شکنجه ای صورت گرفته، به دست نیامده است. با این حال حیدر العبادی دستور داد کمیته ای تشکیل شود و موضوع مورد بررسی قرار گیرد تا قیل وقال های عربستانی ها و دستگاه تبلیغاتی شان پایان یابد. اما این همه ماجرا نیست. دقیقا سه روز قبل از اعلام نهایی آزادسازی فلوجه، شماری از رهبران سنی عراق از جمله طارق الهاشمی، معاون مخلوع رئیس جمهوری عراق که به دلیل دست داشتن در پرونده های تروریستی محکوم به اعدام شده و به ترکیه فرار کرده است به همراه رافع العیساوی، وزیر دارایی اسبق و اسامه النجیفی، رئیس سابق مجلس عراق در استانبول جلسه ای با حضور سینیرلی اوغلو، معاون وزیر امور خارجه ترکیه برگزار کردند تا در آن طرح اعلام موجودیت اقلیم فدرال اهل تسنن را بررسی کنند. آنها در این نشست یادآور شدند که در دیدار با مقام های امریکایی گفته اند که تشکیل اقلیم فدرال اهل سنت شرط همکاری آنها برای نابودی داعش است.

خاطرات تلخ فلوجه

از آن جا که فلوجه تنها حدود 60 کیلومتر با بغداد فاصله دارد و از آن طرف در مسیر منتهی به موصل واقع شده از اهمیت بسیاری برخوردار است. این شهر تا قبل از حکومت صدام حسین چندان در کانون توجه ها نبود. اما در طول زمان حکومت صدام حسین به شدت مورد توجه قرار گرفت تا آن جا که بسیاری از مقامات امنیتی عراق در کنار اهالی سامرا از اهالی فلوجه بودند. همچنین صدام حسین در توسعه و آبادانی آن به شدت تلاش کرد. با سقوط حکومت بعثی اهالی فلوجه از مخالفان سرسخت حکومت جدید شدند و متعاقب آن نگاه شدیدا ضد شیعی و ضد ایرانی پیدا کردند. فلوجه حتی تا همین ماه های اخیر محل جولان بعثی ها بود. به گفته مقامات عراقی اکثر خودروهای بمب گذاری شده از سال 2003 تا کنون از فلوجه راهی بغداد و شهرهای دیگر می شدند. علی الیاسری، دبیرکل نیروهای سرایا الخراسانی در گفت وگو با مهر می گوید که نیمی از تروریست های داخل عراق در فلوجه هستند. این مسائل سبب شده است نوعی تلخی و کدورت در روابط اهالی فلوجه با دیگر مناطق عراق به وجود آید. اما با این حال به دلایل بسیار عراقی ها در پاکسازی فلوجه از لوث داعش کاملا با دیدگاه های میهنی رفتار کردند و آزادسازی آن را جزئی از مسئولیت خود دانستند.

امید مردم برای بازگشت به خانه و کاشانه شان

با وجود این که تمامی مناطق فلوجه آزاد نشده و هنوز مناطقی هستند که تحت کنترل داعش باشد و جنگ در آن جاها ادامه داشته باشد اما مردم فلوجه برای بازگشت به خانه و کاشانه شان عجله دارند. دولت عراق نیز تا پیش از این اهالی فلوجه را در اطراف شهر مستقر کرده بود با این تصور که به محض پاکسازی به خانه و کاشانه شان بازگردند. برای همین عموم اسکان های موقت در اطراف شهر فلوجه صورت گرفته است. دولت عراق نیز بی میل نیست مردم فلوجه زودتر به شهرشان بازگردند چرا که از یک سو دستگاه های تبلیغاتی عربی علیه دولت عراق و عملیات پاکسازی فلوجه فعال نمی شود و از سوی دیگر دولت عراق می تواند بر روی آن مانور تبلیغاتی دهد و بگوید که ما سریعا شهر را پاکسازی کردیم و مردم را به خانه و کاشانه شان بازگرداندیم. اما در عین حال دولت عراق نمی خواهد در انجام این کار عجله به خرج دهد چرا که هنوز امنیت شهر به طور کامل تامین نشده است و هر اتفاقی می تواند تبعات سختی به دنبال داشته باشد.