هیلاری همانند همسرش اجازه معامله بوئینگ با ایران را نخواهد داد

فروش چند میلیارد دلاری هواپیماهای مسافربری توسط بوئینگ به ایران، از نظر مالی، دیپلماتیک و روانی اتفاق مهمی میان ایران و ایالات متحده خواهد بود و تصمیمی را که 23 سال پیش بیل کلینتون علیه ایران گرفت، وارونه خواهد کرد.

به گزارش «تابناک»، در شرایطی که منابع خبری از برنامه ریزی اولیه برای معامله ده میلیارد دلاری بوئینگ با ایران خبر می دهند، ال مانیتور به مرور سوابق فروخته نشده هواپیماهای بوئینگ به ایران و پیش بینی آینده معامله احتمالی ایران و بوئینگ پس از پایان دوره ریاست جمهوری باراک اوباما پرداخته است.

بروس ریدل از مقامات پیشین امنیت ملی آمریکا که در دوره چهار رئیس جمهور آمریکا مسئولیت های مهمی بر عهده داشته است در این باره به ال مانیتور گفته است که شرکت های هواپیمایی آمریکا در سال 1993 و در شروع روی کار آمدن بیل کلینتون مشتاق بودند که به ایران هواپیما بفروشند. در آن زمان هم شرکت های هواپیمایی مانند امروز استدلال می کردند که فروش هواپیما به ایران ضمن این که ایمنی صنعت هوانوردی ایران را افزایش خواهد داد، سبب می شود که گشایش بیشتری در روابط سیاسی بین دو طرف ایجاد شود.

ولی واقعیت این بود که کلینتون، سیاست مهار دوجانبه را در برابر ایران و عراق در پیش گرفته بود. کلینتون در عین حال که قصد داشت به طور همزمان ایران و عراق را تضعیف کند، قصد داشت به گونه ای رفتار کند که بوئینگ در برابر ایرباس نیز تضعیف نشود. به همین سبب، ران براون وزیر بازرگانی ایالات متحده به ریاض سفر کرد تا سعودی ها را متقاعد کند که شش میلیارد دلار هواپیما از بوئینگ خریداری کنند تا مانع چانه زنی بوئینگ برای فروش هواپیما به ایران شوند. به عبارت دیگر مقام آمریکایی، سعودی ها را متقاعد کرد که این معامله، یک معامله دو سر سود است.

این تصمیم ضدایرانی دولت کلینتون، با اقدام دیگری ادامه یافت؛ دولت مانع نهایی شدن قرارداد کلان اکتشاف نفت توسط شرکت آمریکایی کونوکو در ایران شد تا بنا به ادعای خودش ایران را به سبب ادامه فلسطینی ها در برابر اسرائیل تنبیه کند.

در حال حاضر، در حالی که تحریم های غیرهسته ای علیه ایران ادامه دارد، برجام امکان معاملات هواپیمایی با ایران را مورد توجه قرار داده است. با این حال، ریدل معتقد است که عملیاتی شدن قرارداد ایران و بوئینگ، تغییری عظیم در سیاست آمریکا در قبال ایران خواهد بود.

از نظر ایرانی ها، این فروش هواپیما نشانه ای از منافع برجام و به معنای رفع مشکل ایمنی هواپیمایی است. بسیاری از شرکت های هواپیمایی ایران و از جمله بوئینگ های خریداری شده پیش از انقلاب، اکنون فرسوده شده اند و در سالهای اخیر با سوانح مرگباری مواجه شده است. ناصر هادیان، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در این باره به ال مانیتور می گوید: اگر چه تحریم هواپیمایی ایران از ابتدا کار اشتباهی بود، بدون شک فروش هواپیما قدرت نرم آمریکا را در ایران افزایش خواهد داد و از نظر حامیان برجام، اتفاق خوبی است؛ آنها می توانند مدعی شوند که ثمرات برجام به شکل تدریجی در حال ظاهر شدن است. این فروش، برای اقتصاد آمریکا هم خوب است زیرا باعث ایجاد مشاغل زیادی خواهد شد.

معامله با ایران که بنا به گفته منابعی در شرکت بوئینگ به ارزش 17 میلیارد دلار خواهد بود، فروش صد هواپیما به ایران را در بر می گیرد. بوئینگ در پاسخ به ال مانیتور اذعان کرده است که عملیاتی شدن قرارداد به تائید دولت آمریکا مشروط است؛ اگر چه دولت آمریکا مجوز اولیه برای مذاکره بوئینگ با ایران برای فروش هواپیما را صادر کرده است. بوئینگ در ادامه پاسخ خود آورده است که از پیچیدگی ها و تحولات مرتبط با ایران آگاه است و می داند که بازگشت تحریم ها علیه ایران، باعث توقف فروش هواپیما به ایران مطابق قوانین آمریکا خواهد شد. در عین حال، هواپیماسازهای غیرآمریکایی و از جمله ایرباس به شکلی فعالانه در حال عرضه محصولات و خدمات خود به ایران هستند و ایرباس قرارداد اولیه ای به ارزش 25 میلیارد دلار برای فروش 118 فروند هواپیما به ایران را در دستور کار دارد.

مساله مهم شیوه تامین مالی قراردادهای فروش هواپیما به ایران است که بنا به اذعان بوئینگ باید مطابق قوانین تحریمی آمریکا انجام شود. بانک های آمریکایی همچنان از معامله مستقیم با ایران منع هستند و بانک های بزرگ غیرآمریکایی نیز به دلیل ریسک های موجود از معامله با ایران پرهیز می کنند.

الن لایپسون از اعضای برجسته شورای آتلانتیک و مرکز استیمسون که در دوره ریاست جمهوری بیل کلینتون در شورای امنیت ملی آمریکا مشغول کار بوده است به ال مانیتور می گوید که فروش هواپیماهای مسافربری، همواره فرصتی قابل توجه در روابط ایران و آمریکا بوده است ولی باید در نظر داشت که معامله با ایران ممکن است نهایتا در سطح محدودتری انجام شود و یا این که هرگز به مرحله اجرایی شدن نرسد. آمریکا می خواهد از ایران تضمین بگیرد که هواپیماهای فروخته شده به ایران تنها برای کاربرد مسافربری مورد استفاده قرار خواهند گرفت و برای انتقال تسلیحات و امکانات دیگر برای حزب الله و دولت سوریه به کار گرفته نمی شوند

در مقابل، بروس ریدل معتقد است که احتمالا فروش هواپیما به ایران به مبارزات انتخابات ریاست جمهوری نیز کشیده خواهد شد و بهتر است که آینده فروش هواپیما به ایران را با توجه به شرایط سال 2017 در نظر داشت. شرط می بندم که اگر بحث بر سر سرسختی و یا سهل انگاری در برابر ایران سر بگیرد، هیلاری کلینتون طرفدار فروش هواپیما به ایران نخواهد بود.