نفوذ شیخ الوزرای ایران در اوپک

وال استریت ژورنال نوشت: روز چهارشنبه، تعدادی از کشورهای اوپک، پیشنهادی جدید برای تعیین میزان تولید نفت ارائه کردند، تنها چندین ساعت طول کشید تا این ایده، کنار گذاشته شود. این اقدام، کار کسی نبود جز بیژن زنگنه.

 

به گزارش «انتخاب»، پنج شنبه صبح، حمایت ها از پیشنهاد جدید کاهش یافت، و اوپک نیز تصمیمی اتخاذ نکرد.

 

وزیر نفت ایران،  نقشی بسیار قدرتمند در میان اعضای اوپک پیدا کرده و کشورش سعی دارد جایگاه قدرتمند سابق خود را در میان تولیدکنندگان نفت بازیابد.

 

زنگنه که 63 سال دارد، تاکنون چندین بار تلاش ها و برنامه ریزی ها برای کاهش تولید نفت خام از سوی اعضای اوک و اعضای غیراوپک مثل روسیه و امریکا را ناکام گذاشته است.

 

در سراسر زمستان، اشباع بازار قیمت نفت را به کمترین حد در قیمت های جدید آن رساند؛ اما ایران پیشنهادها در زمینه تعیین پیشینه تولید را تلاشی برای محدود کردن از سرگیری فروش نفت خود می داند. 

 

به گفته افرادی که زنگنه را می شناسند، او برای تنظیم دوباره توازن قدرت در میان بزرگ ترین تولید کننده های جهان، به ویژه عربستان سعودی، دیدگاه های خود را دارد. 

 

این دستاورد زنگنه با آغاز برنامه پر سر و صدای عربستان برای کاهش وابستگی خود به درآمدهای نفتی همزمان شده است. این پادشاهی ماه گذشته، علی النعیمی، وزیر با سابقه نفت خود، را تغییر دارد و به نظر می رسد قدرت در وزارت نفت این کشور بیشتر در دست محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد و دومین فرد برای رسیدن به پادشاهی این کشور، باشد. 

 

جان هال، رئیس شرکت مشاوره ای "آلفا انرژی" و از ناظران قدیمی "اوپک"، گفت: «اکنون نعیمی رفته است و زنگنه با تجربه ترین وزیر نفت "اوپک" است.» هال گفت آقای زنگنه «برای حداکثر تولید تلاش خواهد کرد و سعودی ها نیز موافقت نخواهند کرد».

 

ایران و عربستان سعودی از سیاست نفت به عنوان ابزاری در رقابت برای نفوذ در خاورمیانه استفاده می کنند. از آنجا که دو کشور  در سوریه و یمن از طرف های مخالف یکدیگر حمایت می کنند، روابط دیپلماتیک دو کشور در کمترین سطح خود قرار دارد. 

 

پس از آن که آمریکا و دیگر کشورهای غربی تجارت با ایران را به علت برنامه هسته ای این کشور محدود کردند و تولید نفت ایران به کمتر از ٢ میلیون و ٧٠٠ هزار بشکه در روز رسید، اکنون تهران می خواهد تولید خود را به میزان ٤ میلیون بشکه در روز پیش از تحریم ها برساند. زنگنه روز پنج شنبه به خبرنگاران گفت ایران اکنون با تولید ٣ میلیون و ٨٠٠ هزار بشکه در روز، به شاخص نزدیک تر می شود.

 

زنگنه به عنوان وزیر نفت از سال ١٩٩٧ تا ٢٠٠٥ میلادی، به علت رقابت بشکه به بشکه با عربستان سعودی در جنگ تولیدی که قیمت نفت را در اواخر دهه ١٩٩٠ میلادی به ١٠ دلار رساند، به سیاست رقابت تا سرحد نابودی معروف است. وی پس از آن با نعیمی بر سر مهار تولید به تفاهم رسید و این تفاهم به افزایش قیمت ها به مدت یک دهه کمک کرد. 

 

زنگنه در سال ٢٠١٣ میلادی برای دومین بار وزیر نفت شد و بیشتر تلاش های همتایان سعودی خود را، از جمله برنامه مورد حمایت عربستان برای تعیین محدودیت های جدید بر تولید نفت در توافقی با روسیه، ناکام گذاشت. 

 

خالد الفلیح، وزیر نفت جدید عربستان سعودی، یکی از مردان باسابقه وزارت نفت این کشور است که مدیریت "شرکت نفت عربستان سعودی" یا "سعودی آرامکو" را بر عهده داشته است. وی را به روابطی که در میان وزرای "اوپک" ایجاد کرده بود، می شناسند. به گفته ناظران وی به عنوان سکاندار صنعت نفت در کشوری که بیشترین صادرات نفت را دارد، از نفوذ زیادی برخوردار است. 

 

جیمی وبستر، عضو "مرکز سیاست جهانی انرژی" در "دانشگاه کلمبیا"، گفت زنگنه «از امتیازات زیادی در "اوپک" برخوردار است؛ امتیازاتی همچون تولید فزاینده ایران و تجربه اش.»

 

در مقابل، زنگنه نمونه ای از دنیای سیاست آزار دهنده ایران است. او را به "شیخ الوزرا" می شناسند؛ نامی که پس از ٢٥ سال خدمت در سمت های مختلف وزارتی به او داده شده است. 

 

وی در دوران کار خود در دولت، با تحویل غذا، ساخت جاده و توسعه ابزاری برای منحرف کردن موشک های ساخت فرانسه عراق، به جنگ با عراق کمک کرد. وی در سمت وزیر انرژی سدهایی ساخت و در زمان دولت اصلاح طلب، وزیر نفت بود و پس از انتخاب محمود احمدی نژاد در سال ٢٠٠٥ میلادی کنار رفت. 

 

وی را به عنوان مذاکره کننده ای سر سخت و حتی تندخو می شناسند. یکی از مقامات "شرکت سینو پک"، شرکت نفت دولتی چین، از گفتگویی یاد می کرد که در آن زنگنه وقتی شرکتی را به تولید دو برابر در میدانی نفتی تشویق می کرد، فریاد می زد و قرمز شده بود. 

 

یکی از معاونان زنگنه گفت: «او آنقدر انرژی دارد که دنبال کردنش بسیار دشوار است.»

 

افرادی که زنگنه را می شناسند، گفتند انگیزه او استفاده از درآمد نفت کشور برای کاهش بیکاری است. 

 

معاون مذکور گفت: «این همه تحصیل کرده جوان و بیکار در خانه نشسته اند؛ این فاجعه است.»