چرا میانه‌روهای ایران ترامپ را ترجیح می‌دهند؟

نویسنده: جرمی شاپیرو و الی گرانمایه

دیپلماسی ایرانی: به نظر می رسد بسیاری از نقاط جهان درباره ریاست جمهوری دونالد ترامپ در ایالات متحده تردیدهای جدی دارد. اروپایی ها گله مند هستند که او تهدید کرده در صورت رسیدن به ریاست جمهوری از پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) خارج می شود. ژاپن و کره جنوبی ظاهرا از این مساله دلخور هستند که ترامپ گفته قصد دارد پس از رسیدن به کرسی ریاست جمهوری، نیروهای آمریکایی را از سواحل این دو کشور خارج کند. مکزیکی ها ترامپ را دوست ندارند بنا براین مترسک های او را در جشن های خیابانی خود مانند کیک داغ می فروشند. حتی چینی ها هم به نظر می رسد از ایده های او مبنی بر وضع تعرفه 45 درصدی در مبادلات تجاری و حمایتش از ژاپن هسته ای نگران هستند.

پس آیا کسی خارج از ایالات متحده هست که ترامپ را دوست داشته باشد؟ بسیاری برای پاسخ به این پرسش به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه اشاره می کنند. پوتین و ترامپ توانایی های رهبری یکدیگر را ستوده اند. اما به جز پوتین، این کاندیدای جنجالی از حمایت بین المللی چندانی برخوردار نیست. با این حال برخی اظهاراتی که اخیرا شنیده شده این تردید را ایجاد می کند که ترامپ شاید از حمایت احتمالی یک کشور دیگر نیز برخوردار باشد: ایران.

نه فقط تندروها که میانه روها هم از ترامپ حمایت می کنند

تندروها در ایران که تمایل بیشتری به تقابل با غرب دارند، به طور کلی از مخالفت ترامپ (یا هر کاندیدای ریاست جمهوری دیگری) با توافق هسته ای که توسط دولت اوباما به نتیجه رسیده، سر شوق می آیند. البته تندروها در ایران توافق هسته ای را نه برای ایالات متحده که برای کشورشان یک فاجعه می دانند. از نگاه آن ها ترامپ گرچه در مجموعه ای از امور یک دیوانه سیاسی است اما وقتی صحبت از توافق هسته ای به میان می آید آن ها یک دشمن متخاصم مجنون را به حریف ظریف تر ترجیح می دهند.

اما در ایران ترجیح دونالد ترامپ به هیلاری کلینتون یا هر کاندیدای دیگری به تندروها ختم نمی شود. به نظر می رسد بسیاری از میانه روها نیز در ایران رئیس جمهور ترامپ را به رئیس جمهور هیلاری کلینتون ترجیح می دهند.

مقام های ایرانی، نخبگان سیاسی بانفوذ و تجار بخش خصوصی، کسانی که بسته به موقعیت و ماهیت فعالیت خود تمایل دارند ایران با جامعه بین الملل بیشتر در تعامل باشد و کسانی که تلاش دارند تا ایران از انزوای اقتصادی سال های اخیر خود خارج شود، ریاست جمهوری ترامپ را به کلینتون ترجیح می دهند.

برای آن ها مزایای رئیس جمهور شدن ترامپ کمتر مشخص است و استدلال های متفاوتی برای این ترجیح خود دارند. به طور خلاصه این که میانه روها در ایران فکر می کنند ترامپ ممکن است فرصت های بهتری را برای بازیابی جایگاه ایران در جامعه جهانی فراهم کند.

تقابل ترامپ با جهان در قامت رئیس جمهور

در واقع احتمال این که ترامپ به عنوان رئیس جمهوری ایالات متحده با کشورهای بسیاری وارد تنش شود بسیار زیاد است. از سوی دیگر، از نگاه بسیاری از بازیگران میانه رو در ایران، کشورشان حتی پس از توافق هسته ای نیز به لحاظ اقتصادی منزوی می ماند که مهمترین دلیل آن تحریم های گسترده ای است که با یک اجماع تقریبا جهانی، علیه ایران وضع شده است، از طرف ایالات متحده گرفته تا اتحادیه اروپا، ژاپن، چین و حتی روسیه.

و در شرایطی که بسیاری از تحریم های غیرآمریکایی علیه ایران رفع شده، نگرانی از بازگشت دوباره تحریم ها به قوت خود باقی است. علاوه بر این که تحریم های اولیه ایالات متحده نیز همچنان دست نخورده باقی مانده اند. همین امر باعث شده که بسیاری از تجار و بانک های اروپایی همچنان فاصله خود را از بازارهای ایران حفظ کنند. در نتیجه فرایند ادغام ایران با بازارهای جهانی بسیار کُند است. به همین دلیل است که چند ماه پس از آغاز اجرایی شدن برجام، ایرانی ها هنوز منافع ملموس اقتصادی این توافق را احساس نکرده اند.

اما بزرگترین فرصت احتمالی ریاست جمهوری ترامپ برای تهران، تنش های احتمالی دولت او با متحدان ایالات متحده است، متحدانی که از قضا در ائتلاف بزرگ تحریم ها علیه ایران حضور دارند. ایده این است: «اگر روابط آمریکا با شرکای خود به دلیل ریاست جمهوری ترامپ متشنج شود، آن ها ممکن است به این نتیجه برسند که ماندن در این ائتلاف ارزش از دست دادن فرصت های سودآور اقتصادی در بازارهای ایران را ندارد.»

حتی اگر ترامپ تصمیم بگیرد تا توافق هسته ای را بدون موافقت متحدان ایالات متحده پاره کند، این کار باعث دوری بیشتر واشنگتن از اروپا، روسیه و چین می شود و این فاصله به ایران فرصت می دهد تا روابط خود را با آن ها بهبود بخشد.

به عبارت دیگر، جاذبه بزرگ ترامپ برای ایران، دشمنی احتمالی او با جامعه جهانی از جمله کشورهای عربی است. بسیاری از ایرانی ‎ها از رویکرد ترامپ در برابر عربستان سعودی استقبال می کنند. از نگاه ایرانی‎ ها، نفوذ عربستان سعودی در واشنگتن یکی از علل ریشه ای مشکلات ایران در منطقه است. مقام های ایرانی بارها گفته اند تا زمانی که ایالات متحده به ریاض ضمانت امنیتی می دهد، رویکرد سعودی ها در منطقه سازنده نخواهد بود. این ارائه ضمانت امنیتی حتی در دوران باراک اوباما که سعودی ها را به راحت طلبی متهم کرده و روابط واشنگتن ـ ریاض متشنج شد نیز ادامه داشت.

اما دونالد ترامپ وعده داده که خرید نفت از عربستان را متوقف کرده و حتی چتر حفاظتی امریکا را از سر پادشاهی سعودی برخواهد چید و این خبر بسیار خوبی برای ایرانی هاست.

ترامپ بهتر از کلینتون است

ترامپ تاجر است و نگاه ایدئولوژیک ندارد بنابراین کار کردن با او برای ایرانی ها به مراتب راحت تر از سیاستمداری است که نگاهی ایدئولوژیک دارد. از آن گذشته، هیلاری کلینتون در ایران به عنوان «بانوی تحریم ها» شناخته می شود، کسی که معمار تحریم های بین المللی سنگینی علیه ایران در سال 2010 بود. اکنون هم بسیاری از ایرانی ها نگران هستند که در دوران ریاست جمهوری هیلاری کلینتون، ایالات متحده موجی جدیدی از تحریم ها را (این بار به دلیل اختلافات منطقه ای) علیه تهران وضع کند.

منبع: وکس/ ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی/ ۳۰