جدال فیل خشن و الاغ خپل

دیپلماسی ایرانی: «او دیگر خنده دار نیست، خطرناک است»؛ این را نامزد پیشتاز دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا آذر سال قبل گفت؛ درباره نامزدی که پیشتاز جمهوریخواهان شده است. آن گفته هیلاری کلینتون نشان می داد دونالد ترامپ را باید جدی گرفت؛ به ویژه حالا که به تنهایی می تازد و بی رقیبی در میدان دارد به خط آخر کنوانسیون حزبی نزدیک می شود و این یعنی یک گام مانده به قرار گرفتن در موقعیت نامزد نهایی و قطعی جمهوریخواهان در انتخابات ۲۰۱۶ حتی با وجودی که جمهوریخواهان قدیمی از خاندان بوش گرفته تا میت رامنی و… بگویند به او رای نخواهند داد.

به سختی می توان پیش بینی کرد که با نشستن ترامپ در صندلی اتاق بیضی کاخ سفید، آمریکا در سیاست داخلی و خارجی به کدام سو خواهد رفت؟ گفته های او مبهم، کلی و شعارزده است؛ یک روز حرفی می زند و فردایش چیز دیگر می گوید. با این حال نخی که دانه های تسبیح سیاست های احتمالی او را تشکیل می دهد یک وعده است: بازگشت به دوران عظمت ایالات متحده. بیراه نیست چنین حمایتی از او می شود و در کمال ناباوری استخوان خردکرده های جمهوریخواه را یکی پس از دیگری پس زد و حالا تنها نامزد امیدوار به راهیابی به کاخ سفید در اردوگاه جمهوریخواهان است.

برخی معتقدند چون ترامپ یک تاجر موفق است پس انعطاف به خرج می دهد، اهل بده بستان است. شاید به همین دلیل باشد که برخی حرف های تند خود را که پس می گیرد، از سوی برخی نشانه چرخش محسوب می شود و از دیدگاه برخی دیگر نشان از خوی منعطف او در کنار آمدن با حقایق دارد. او طرح مالیاتی خود را این گونه تنظیم کرده بود که ثروتمندترین افراد از تخفیف مالیاتی بهره مند شوند؛ اما حرفش را پس گرفت و گفت: «راستش را بخواهید به نظر من مالیات ثروتمندان باید زیاد شود. وقت مذاکره که برسد، من بیشتر نگران طبقه متوسط هستم و کمتر در مورد ثروتمندان نگرانی دارم.» منظورش از مذاکره، گفت وگو با دموکرات ها بود.

ترامپ حتی از مخالفت با افزایش حداقل دستمزدها عقب نشینی کرد و گفت: «به نظرم باید مردم بیشتر بگیرند. آنها دارند کار می کنند. با توجه به آنچه بر سر اقتصاد و قیمت ها آمده، اینها خیلی کم می گیرند. منظورم این است که من نمی دانم با هفت دلار و ۲۵ سنت در ساعت چطور زندگی می کنید. اما من می گویم، باید خود ایالت ها تصمیم بگیرند.» از میلیاردر نیویورکی پرسیدند چرا مواضعش را تغییر داده و پاسخ شنیدند: «من حق تغییر آن را دارم. انعطاف پذیری لازم است.»

مبتکر ممنوعیت ورود مسلمانان به آمریکا یا کشیدن دیوار برای جلوگیری از ورود مهاجران مکزیکی حتی ابایی ندارد که از این شعارهای جنجال برانگیزش عقب بنشیند و بگوید برای صادق خان، شهردار جدید مسلمان لندن برای ورود به آمریکا استثنا قائل می شود چون «همواره استثناهایی نیز وجود دارد». البته پاسخ صادق خان هم این بود که «نمی پذیرم ترامپ جاهل مرا مستثنی کند. مساله تنها مربوط به من نیست بلکه به دوستان، خانواده ام و هر کسی که دارای پیشینه ای مشابه من در هر جای جهان است هم مربوط می شود. من این استثنا را از سوی فردی که جاهل به اسلام است نمی پذیرم.»

تیزی طعنه های ترامپ بیش از مسلمانان، نصیب مکزیک و چین شده است؛ دو کشوری که معتقد است تهدیدی جدی برای اقتصاد ایالات متحده هستند. اگر ترامپ رئیس جمهور شود احتمالاً روابط سختی در انتظار آمریکا با چین و مکزیک خواهد بود. ترامپ در مناظره های انتخاباتی اش بر اخراج ۱۱ میلیون مهاجر غیرقانونی و ساخت دیوار در مرز آمریکا با مکزیک تاکید کرده و گفته بود: «ما یک کشور قانونمدار هستیم و به مرز نیاز داریم. اگر به موفقیت ساخت دیوار شک دارید باید آن را از اسرائیل بپرسید. باور کنید اگر این کار به درستی صورت گیرد، حتماً موثر خواهد بود.» به عقیده او، دولت مکزیک نه کارگران ماهر خود که بدترین شهروندانش را راهی آمریکا می کند و بنابراین سزاوار برخورد قهری ایالات متحده است. جالب اینکه ترامپ می گوید او دیوار را می سازد اما هزینه اش را باید مکزیک بپردازد که جواب شنید مکزیک بابت چنین دیواری هیچ پولی نمی دهد. او مهاجران مکزیکی را تجاوزکار و قاچاقچی می خواند و سیاست های تجاری چین در قبال آمریکا را نیز «تجاوز» می داند. ترامپ چین را مسوول «بزرگ ترین سرقت در تاریخ جهان» می داند و می گوید: «ما نمی توانیم به چین اجازه دهیم که همچنان کشور ما را مورد تجاوز قرار دهد. ما این مساله را تغییر می دهیم. فراموش نکنید که ما می توانیم این کار را بکنیم.» اما علت نفرت ترامپ از چین چیست؟ این مساله منطق اقتصادی دارد؛ به عقیده ترامپ ارزش پایین یوآن (واحد پول چین) به توانایی آمریکا برای صادرات آسیب زده و جدی نبودن قوانین حمایت از مالکیت معنوی باعث شده سرقت چین از محصولات آمریکایی بالا بگیرد. طرح او برای مقابله با این روند چندمرحله ای است: متهم کردن رسمی چین به دستکاری ارزی، اعزام نیروی نظامی بیشتر به دریای جنوبی چین و پرداخت بدهی های ملی به پکن. ترامپ می گوید برای اطمینان از اینکه چین نمی تواند با استفاده از اوراق قرضه دولتی آمریکا از واشنگتن باج خواهی کند، کاخ سفید باید بدهی ملی خود را تسویه کند.

با این حال ترامپ نظر مساعدی درباره روسیه دارد؛ از نظر ترامپ، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، سیاستمدار قدرتمند قابل احترامی است که منافع مشترکی با آمریکا در نابودی داعش دارد و بنابراین می تواند شریک واشنگتن باشد. او وعده داده «ارتباط های خوبی با ولادیمیر پوتین و روسیه خواهیم داشت.» پوتین هم متقابلاً گفته «ترامپ آدم بسیار درخشان و بدون هیچ گونه شکی شخص بااستعدادی است. تعریف شایستگی های وی کار ما نیست اما او پیشتاز مطلق مبارزات انتخاباتی است.» شاید راز این دل و قلوه ستانی روس ها با ترامپ را در این گفته آلکسی پوشکوف، رئیس کمیسیون امور بین المللی دومای روسیه بتوان یافت: «با شخصی مثل ترامپ که تاجر و عملگراست می شود کار کرد. یک تاجر همه چیز را قابل گفت وگو می داند.»

این نگاه معامله گر ترامپ به دیگر مسائل نیز قابل تسری است؛ در حوزه روابط با اعراب او وعده داده «اگر رئیس جمهور شوم، یک منطقه امن در داخل سوریه ایجاد می کنم و پول این کار را از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس می گیرم.» او حتی به همکاری با ناتو هم نگاه اقتصادی دارد و خواستار کاهش بودجه آمریکا در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) است و می گوید: «ما از متحدان مان حمایت می کنیم، آنها از تمام امکانات نظامی ما سوءاستفاده می کنند و بهره می برند. می خواهم به این روند پایان بدهم. یا آنها هم هزینه را می دهند یا ناتو را ترک می کنند. حتی اگر این کار به پایان ناتو بینجامد آماده به انجام آن هستم.»

او برخلاف نظریه غالب اقتصاددانان آمریکایی گفته می تواند ۱۹هزار میلیارد دلار بدهی های آمریکا را طی هشت سال به صفر برساند. او با تسری همین منطق معتقد است عربستان سعودی باید در ازای دوستی با آمریکا به فکر تامین نیروی زمینی برای مبارزه با داعش باشد وگرنه دیگر از خرید نفت خبری نخواهد بود.

ترامپ صراحتاً گفته «بدون آمریکا، دوام عربستان در درازمدت امکان پذیر نبود. ما به خاطر خدمات بی شائبه ای که از بابت حفاظت برخی کشورها ارائه می دهیم، عایدی نصیب مان نمی شود و عربستان سعودی هم یکی از همین کشورهاست.» پس تا اینجای کار چه درباره چین و چه ناتو و عربستان تکلیف دیگران را تعیین کرده که در وهله اول مانع از سوءاستفاده از آمریکا خواهد شد.

طرح او برای مبارزه با داعش هم قطع منابع مالی حاصل از فروش نفت توسط این گروه است. البته وعده بمباران مواضع داعش را داده و گفته که شرکت های نفتی آمریکایی را برای بازسازی زیرساخت های ویران شده به عراق و سوریه خواهد فرستاد تا از نفت این دو کشور برای ایالات متحده استفاده کنند.

حتی مخالفت ترامپ با توافق هسته ای ایران نیز منشأیی اقتصادی دارد. او می گوید: «ما در این توافق میلیاردها دلار پول به آنها دادیم که نباید می دادیم. ما باید پول را نگه می داشتیم.» به ادعای او آمریکا ۱۵۰ میلیارد دلار به ایران داده که تهران آن را صرف خرید کالاهای اروپایی کرده است. به واقع مخالفت او با این است که وقتی آمریکا به ایران پول می دهد چرا از ایرباس هواپیما می خرد و نه از بوئینگ آمریکایی.

با همه اینها این میلیاردر نیویورکی می گوید سخنرانی هایش را نباید «دکترین ترامپ» تلقی کرد چون اگر او رئیس جمهور آمریکا شود برای ایجاد تغییر انعطاف نشان خواهد داد.

بخشی از کمپین انتخاباتی هیلاری کلینتون به پاسخ به ترامپ گذشت و بخشی دیگر به برنی سندرز، دیگر نامزد دموکرات که گرایش هایی سوسیالیستی دارد می گوید اگر ترامپ وارد کاخ سفید شود، «آمریکا را ناامن و جهان را خطرناک تر خواهد ساخت». درباره ایران گفته اگر رئیس جمهور شود «سیاست های سختگیرانه ای» در قبال ایران در پیش خواهد گرفت و اگر ایران از تعهدات خود در قبال برجام تخطی کند، در صورت لزوم آمریکا به فرماندهی او به زور متوسل خواهد شد.

کلینتون همچنین به ترامپ که گفته می خواهد «میانجی بی طرف» میان اسرائیل و فلسطین باشد، این طور پاسخ داده: «نباید روی حرف کسی که امروز بی طرف است، فردا حامی اسرائیل است و کسی از پس فردایش خبر ندارد، حسابی باز کنید.» به گفته او رئیس جمهور آینده آمریکا باید تعهدی عمیق به آینده اسرائیل داشته باشد. گرچه کلینتون از تشکیل تیمی ویژه برای تمرکز روی موضوع صلح اسرائیل و فلسطین سخن به میان آورده است. همان افرادی که در دوران دولت اوباما روی این موضوع کار می کردند، هم اکنون در تیم پیشنهادی کلینتون نیز حضور دارند. البته کلینتون به عنوان یک حامی اسرائیل شناخته می شود. کلینتون پیشتر در مقام وزیر خارجه تماس ها و ارتباطات با اسرائیل را مدیریت می کرد و یکی از کسانی بود که خواهان توقف شهرک سازی های اسرائیل در کرانه باختری است. نتانیاهو هم به خوبی از دیدگاه کلینتون نسبت به خود اطلاع دارد و نظر مثبتی به او ندارد.

هر چند ترامپ نیز برای نتانیاهو ناشناخته است و انتظار او شاید این بود که نامزد جمهوریخواهان کسی مثل مارکو روبیو باشد و نه ترامپ عجیب و غریب. گرچه ترامپ قول داده که سفارت آمریکا در اسرائیل را به بیت المقدس منتقل خواهد کرد و گفته: «اگر من رئیس جمهور شوم، برخورد با اسرائیلی ها به عنوان شهروندان درجه دو سرانجام به پایان خواهد رسید. اولویت من لغو توافق هسته ای با ایران خواهد بود که هم برای آمریکا و هم برای اسرائیل فاجعه آمیز است.» هیلاری کلینتون اما موافق توافق اتمی با ایران است. خود را آغازکننده مذاکرات با ایران در دوره تصدی وزارت خارجه ایالات متحده می داند.

اما بانوی اول آمریکا در سال های ریاست جمهوری همسرش و سناتور سابق نیویورک، نخستین نطق انتخاباتی خود را به عنوان نماینده و مدافع طبقه متوسط ایراد کرد و گفت مسائل اقتصادی و فرصت های برابر برای طبقه متوسط را در کانون کارزار انتخاباتی خود قرار داده است. به گفته کلینتون «نه فقط گروهی اندک، بلکه همه شهروندان آمریکا باید بتوانند از رونق تازه اقتصادی این کشور بهره مند شوند و در آن سهیم باشند.» او جمهوریخواهان را متهم کرده که با سیاست خود تنها از ثروتمندان، صاحبان شرکت های بزرگ و بانک ها حمایت می کنند. او طبقه متوسط آمریکا را مخاطب سخنانش قرار می دهد: «اگر شما موفق نباشید، ایالات متحده نیز نمی تواند موفق باشد. به همین دلیل است که من نامزد ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا شده ام.»

کلینتون که بزرگ ترین پشیمانی سیاسی اش، رای دادن به مداخله نظامی در عراق بوده معتقد است رئیس جمهور بعدی آمریکا باید تصمیم بگیرد که هیچ نیروی زمینی آمریکایی را به جنگ های خاورمیانه بازنگرداند. با این حال می گوید اگر دخالت آمریکا نبود، لیبی به سوریه ای دیگر تبدیل می شد. پیشنهاد او برای مبارزه با داعش این است «متوقف کردن ورود و خروج شبه نظامیان خارجی از خاورمیانه که اتباع فرانسه، آلمان، بلژیک و انگلیس هستند. این افراد گذرنامه های اروپایی دارند که این امر ورود آنها را به سوریه و تبدیل شدن شان به افراد افراطی را تسهیل می کند.»

کلینتون، برنی سندرز رقیب دموکراتش را متهم کرده که «قول مجانی کردن دانشگاه ها را می دهد»، ولی هنوز منبع تامین هزینه این برنامه را در نظر نگرفته است. کلینتون برنامه اصلاح نظام بهداشت و سلامت سندرز را هم مورد انتقاد قرار داد. سندرز گفته بود که قصد دارد زمینه اجرای طرح بیمه درمانی را برای تمام شهروندان آمریکایی فراهم کند اما کلینتون او را متهم کرده که می خواهد بار دیگر «مناقشه های سیاسی» دوران باراک اوباما را از نو آغاز کند. با این حال کلینتون در نظر دارد تا مانند اوباما از اصلاح قوانین بیمه درمان در آمریکا بهترین استفاده را بکند. کلینتون گفته راه اوباما را با افتخار ادامه می دهد و در مقاله اش در هافینگتون پست افزود: «به لطف بیمه درمانی اوباما، ۱۸ میلیون آمریکایی هم اکنون تحت پوشش بیمه درمانی قرار گرفته اند. میلیون ها آمریکایی از مزایای مراقبت پیشگیرانه استفاده می کنند. آمریکایی ها در حالی که می دانند دیگر هیچ وقت به خاطر پیش شرط ها به مشکل دچار نمی شوند، با خیال راحت تری بستری می شوند. تلاش دموکرات ها برای برقراری بیمه همگانی اولین اقدام از زمان دولت هری ترومن بود. رئیس جمهور اوباما این کار را انجام داد. حالا ما نیاز به گسترش آن داریم. باید هزینه هایش را کاهش دهیم و اطمینان حاصل کنیم که همه آمریکایی ها بیمه ای را که شایسته آن هستند به دست بیاورند.» به نوشته او «ما ۷۰ ماه پی در پی است که با رشد میزان ایجاد شغل در بخش خصوصی روبه رو هستیم. کسب و کارهای ما 1 /14 میلیون شغل ایجاد کردند. میزان بیکاری به پایین ترین حد خود در هفت سال اخیر رسیده است و صنعت اتومبیل سازی بهترین سال خودش را داشته است. این عملکرد به وضوح برای هر رئیس جمهوری، فارغ از اینکه ریاست جمهوری را در یک بحران اقتصادی به دست گرفته باشد، خوب است. این همه داستان نیست. ما سخت ترین قوانین در زمینه وال استریت را از دهه ۱۹۳۰ وضع کردیم. ما دفتر حمایت مالی از مصرف کننده را سال گذشته ایجاد کردیم که حدود ۱۱ میلیارد دلار به مصرف کنندگان برگرداند.»

هیلاری از پیشرفت های چشمگیری می گوید که در طول هشت سال دولت اوباما به دست آمده و هشدار می دهد «ما نباید اجازه دهیم که عقربه های ساعت به عقب برگردد. ما دستاوردهای زیادی کسب کرده ایم.»

در جدال فیل (نماد جمهوریخواهان) خشن و الاغ (نماد دموکرات ها) خپل آنچه به عنوان میراث اوباما با جانشینی کلینتون در کاخ سفید باقی می ماند از این قرار خواهد بود: افزایش درآمدهای طبقه متوسط، مقرون به صرفه تر شدن هزینه های کالج، حل معضل بدهی های دانشجویان، حفاظت از آمریکایی های همجنس گرا در مقابل تبعیض، محافظت از دسترسی زنان به بیمه درمانی و امن نگه داشتن آمریکا از تهدیدات داخلی و خارجی و مخالفت با لغو قانون بیمه درمانی اوباما. در شعارهایش گفته که «جمهوریخواهان بیش از ۵۰ بار درباره لغو یا نابودی بیمه درمانی اوباما رای داده اند. آنها به شدت به دنبال نابودی حقوق کارگران و حقوق رای دادن هستند.

آنها می خواهند مانع از حقوق زنان برای تصمیم گیری درباره سلامتی خودشان شوند. حتی برخی می خواهند برابری ازدواج را که یکی از بزرگ ترین دستاوردهای حقوق مدنی در تاریخ آمریکاست، لغو کنند. به طور خلاصه آنها می خواهند به عقب برگردند و تمام پیشرفت هایی را که ما به سختی بر روی آنها کار کردیم از بین ببرند. ما نباید اجازه دهیم چنین اتفاقی بیفتد.» کلینتون دوران ماقبل اوباما را هم ترسیم کرده با این تعبیر که «ما در لبه پرتگاه یک رکود بزرگ بودیم» و افزوده: «ما ۸۰۰ هزار شغل را در یک ماه از دست داده بودیم، پنج میلیون آمریکایی خانه هایشان را از دست دادند و ۱۳ تریلیون دلار از ثروت خانواده ها از بین رفت.

در عین حال صنعت اتومبیل -افتخار صنعت کشور به مدت چندین دهه- در آستانه فروپاشی قرار داشت. این دومین بحران مالی بد در تاریخ کشور بود.» او می تواند به میراث اوباما بنازد و به رقبایش بتازد و وعده دهد با ریاست جمهوری اش دستاوردهای دموکرات ها را به پیش می برد.

اوباما اما درباره سلف احتمالی دموکراتش این طور شوخی می کند: به هر حال باید قبول کنید که تلاش هیلاری کلینتون برای جذب رای دهندگان جوان مثل رفتار بزرگ ترهایی است که تازه وارد فیس بوک شده اند و این طور پست می کنند: «آمریکای عزیز، پوک من به شما رسید؟ الان روی دیوار شما دیده می شود؟ مطمئن نیستم درست پست کرده باشم!»