کارشکنی در برجام و اعتبار متزلزل واشنگتن

نویسنده: پل آر. پیلار

دیپلماسی ایرانی: شواهدی از وجود برخی مشکلات در روند اجرایی شدن توافق هسته ای با ایران موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) وجود دارد. در حالی که ایران به طور جدی به تعهداتش در رابطه با برنامه هسته ای خود پایبند بوده، گشایش های مالی و تجاری که بخش اساسی از این توافق را تشکیل می دهند، (آن طور که انتظار می رفت) اتفاق نیفتاده است.

تحریم های گسترده و پیچیده ای که ایالات متحده علیه ایران وضع کرده، هنوز مانع اصلی برای اجرایی شدن این توافق است و به همین دلیل ادامه این شرایط می تواند به کاهش نفوذ ایالات متحده بینجامد. البته این تنها ایران نیست که از نقض عهدهای طرف آمریکایی شکایت دارد، اروپایی ها نیز دلایل خوبی برای دلخوری و انتقاد از متحد آمریکایی خود دارند.

چیزی که اغلب از سوی مخالفان آمریکایی برجام در واشنگتن فراموش می شود، این است که این توافق چند جانبه است و علاوه بر ایران و ایالات متحده، شامل پنج دولت دیگر نیز می شود. زمانی که تحریم های پیچیده و دست وپاگیر ایالات متحده بانک های اروپایی را از هرگونه معامله و تجارتی با ایران بازداشتند، متحدان اروپایی متوجه یک نتیجه ناخواسته این توافق شدند. این شرایط نه فقط اعتبار ایالات متحده، که اعتبار متحدان اروپایی واشنگتن را نیز در معرض خطر قرار داده است.

این در حالی است که بحث های شکل گرفته میان مخالفان برجام در کاپیتول هیل مبنی بر اعمال تحریم های بیشتر علیه ایران، با توسل به هر دلیل و بهانه ممکن، اعتبار ایالات متحده را بیش از پیش خدشه دار خواهد کرد.

نگرانی ها نسبت به اجرای یک طرفه برجام از آنجایی جدی می شود که این احتمال وجود دارد ایران اجازه دسترسی به دارایی های خود که در کشورهای دیگر (به جزء ایالات متحده) دارد را نیز پیدا نکند. به گفته جان کری، وزیر خارجه آمریکا، ایران تاکنون تنها به سه میلیارد دلار از دارایی های خود در خارج دسترسی پیدا کرده است. بحث های بسیاری در میان مخالفان برجام وجود دارد که ۱۵۰ میلیارد دلار (دارایی های ایران در خارج از کشور) ثروت بادآورده ای است که تهران می تواند فورا در فعالیت های (به گفته آنان) نامطلوب صرف کند. (ادعایی که همواره با واکنش تند رهبران ایران روبه رو و تکذیب شده است.)

برخی ناظران واقع بین برجام، با اشاره به واکنش احتمالی تهران در برابر نقض عهد ایالات متحده، تاکید کرده اند که تهران ممکن است به امید این که حداقل از گشایش و پایبند بودن اروپایی ها به تعهدات خود نفع اقتصادی ببرد، به رعایت تعهدات خود در توافق ادامه دهد. اما اگر تحریم های ایالات متحده تا حدی باشد که مسیر تبادلات تجاری و اقتصادی را سد کند، قطعا انگیزه ایرانیان نیز برای ادامه این مسیر از میان خواهد رفت. به عبارت دیگر، در آن صورت ایرانیان هم دلایل کمی برای انکار نکردن برجام خواهند داشت.

کسانی که در ایالات متحده به دنبال از میان بردن توافق هسته ای با ایران هستند باید پاسخگو باشند و به این پرسش پاسخ دهند که چگونه با پایان دادن به نظارت بین المللی بر فعالیت های هسته ای ایران می توانند منافع احتمالی ایالات متحده یا منافع طرف های دیگر را تامین کنند. آن ها باید پاسخگوی فعالیت ها و اقدامات خود برای انکار دستاورهای باراک اوباما (در حوزه سیاست خارجی) و کسب رضایت دولت اسرائیل باشند. آن ها همچنین باید نسبت به لطمه زدن به اعتبار ایالات متحده نه فقط در برابر ایران یا یک کشور متخاصم و رقبایی چون روسیه و چین، بلکه مهمترین دولت های اروپایی و متحدان آمریکایی، پاسخگو باشند.

منبع: لوب لاگ/ ترجمه: بهاره محبی