در ونزوئلا چه می‌گذرد؟

تیتر نشریه «زیروهج» همه ناگفته ها را در خود داشت: «مرگ یک ملت این گونه است.»

حالا دیگر این موضوع محرز شده است که ونزوئلا، این «بهشت سوسیالیسم» برای دهه ها، تا پایان سال میلادی جاری دچار فروپاشی خواهد شد. این بزرگ ترین مورد از «بیماری هلندی» است که یک کشور به آن مبتلا شده است، بیماری که در آن، اقتصاد بیش از حد به صادرات مواد اولیه وابسته شده و در نتیجه با چنان بحران ارزی مواجه می شود که نمی تواند از پس تولید و رقابت پذیری برآید. حالا خشونت و هرج و مرج اجتناب ناپذیر در راه است.

روز یکشنبه نشریه فایننشال تایمز به نقل از یک مرکز نگهداری اجساد در کاراکاس، پایتخت ونزوئلا خبر داد که کوهی از اجساد روی هم قرار گرفته است. از سال 2006 تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر اعلام قتل و آدم کشی از ونزوئلا به طور رسمی منتشر نشده اما نشریه «ال ناسیونال» ادعا کرده تنها در سال 2016 تا کنون 5186 مورد قتل رخ داده است. یک موسسه تحقیقاتی داخلی، نرخ قتل در این کشور را 92 تن از هر 100 هزار نفر شهروند اعلام کرده است.

رقمی که برای ونزوئلا اعلام شده، حدود پنج برابر رقمی است که به دوران هوگو چاوز مربوط می شود. یک روزنامه نگار آمریکایی به نام جف برویک به تازگی این شجاعت را به خرج داده تا یک شب را در مرکز شهر کاراکاس سپری کند. او گفته است واقعا حس می کرد که همه خیابان ها از آن اوست چون هیچ کس جرات نمی کرد در شب به خیابان بیاید. او که یک شهروند آمریکایی است، این شانس را داشت که شاهد یک درگیری با سلاح گرم باشد. او اما در مورد کاراکاس به نکته مهمی اشاره کرد. هشدار «ورود با سلاح ممنوع» در همه فضاهای عمومی و رستوران ها به چشم می خورد. نیروهای امنیتی پشت در هتل قرار می گرفتند چون افراد حق حمل اسلحه را ندارند. فایننشال تایمز در مصاحبه ای با یک فرد محلی در کاراکاس دریافت که او سه شب پیش سه نفر از اعضای خانواده خود را در یک درگیری از دست داده است. او گفت: «حالا وحشیگری از حد گذشته است.» مسوول مرکز نگهداری اجساد که یک دهه پیش در هر هفته هفت یا هشت جسد دریافت می کرد، حالا در هر هفته 40 تا 50 جسد دریافت می کند. 17 سال پیش هوگو چاوز انقلاب سوسیالیستی خود را به ونزوئلا آورد. حالا در کمتر از دو سال پس از مرگ وی، قتل به دست اوباش، فرار از زندان، اعتصاب های دانشجویی منجر به مرگ و عملیات مافیایی همه صفحات روزنامه ها را در خود غرق کرده اند.

مشکل مادورو
«چاویزمو» اصطلاحی است که به شیوه حاکمیت چاوز اطلاق می شود، شیوه ای که همه چیز از سوسیالیسم، پوپولیسم و فمینیسم گرفته تا سیاست های طرفدار محیط زیست و دموکراسی در محیط کار را در بر می گیرد.

مردم هنوز عاشق چاوز هستند. او طی 14 سال در انتخابات به شدت مورد کنترل و بازرسی، توانست چهار بار رئیس جمهوری این کشور شود. او در سال 2013 بر اثر سرطان درگذشت. اما تصویر نمادین چشم های او هنوز روی تی شرت ها، پوسترها، بیلبوردها و ساختمان ها قابل مشاهده است. نیکلاس مادورو از سال 2006 به عنوان وزیر امور خارجه و معاون با او همکاری کرد. وقتی مادورو خواست تا ایدئولوژی چاویزمو را به عنوان رئیس جمهوری ونزوئلا به اجرا گذارد با مشکل کمبود کاریزما نسبت به چاوزی مواجه شد که میراث دار همه مشکلات او شده بود. وقتی مادورو در موقعیتی قرار گرفت که هیچ شانس مالی نداشت، شخصیت کاریزماتیک تنها ابزار موجود برای او می توانست باشد به ویژه در شرایطی که صدها هزار نفر از افراد فقیر از او می خواستند کنترل مشکلی را در دست گیرد که در حقیقت هیچ قدرتی برای کنترل آن نداشت.

در عوض مادورو و هم حزبی هایش چه کردند؟ مدعی شدند که کمبود مواد غذایی چیزی نیست جز اطلاع رسانی غلط اپوزیسیون و توطئه سازمان جاسوسی آمریکا برای ناکارآمد جلوه دادن دولت ونزوئلا. آنها حتی اولیگارش ها را مقصر تورم دانستند و مدعی شدند که آنها می خواهند به عمد با کاهش ظرفیت تولید خود بر بازار سلطه پیدا کنند. با رسانه ها نیز به اتهام بزرگ نمایی مشکلاتی که شهروندان ونزوئلا با آن روبرو هستند، برخورد کردند. خشونت های خیابان ها را نیز به جناح راست شبه نظامیان کلمبیا نسبت دادند. هیچ یک از این سیاست ها درمانی برای مشکلات مردم ونزوئلا نبود، مردمی که نرخ فقر در آنها به 90 درصد می رسد. البته نکته ای که همه کارشناسان بر آن اتفاق نظر دارند این است که بدیهی است حتی کاریزمای چاوز هم نمی توانست ونزوئلا را از این بحران نجات دهد.

حالا نرخ رسمی هر دلار آمریکا 95/ 9 بولیوار است. در اوت سال گذشته این نرخ حدود 50/ 6 بود. در بازار غیررسمی اما شما در ازای یک دلار 1142 بولیوار دریافت می کنید. این رقم در زمان مشابه سال گذشته 300 بولیوار بود.

مشکل ونزوئلا قیمت های نزولی نفت است، کالایی که عمده صادرات این کشور را به خود اختصاص داده است. در واقع حدود 95 درصد صادرات ونزوئلا را نفت تشکیل می دهد. به همین خاطر تصور می شود که میزان ریسک بدهی های این کشور از همه کشورهای جهان بالاتر است. گفته می شود درآمدهای نفتی ونزوئلا از 2/ 37 میلیارد دلار در سال 2014 به 6/ 12 میلیارد دلار تنزل کرده است. در کنار همه این مشکلات، ونزوئلا نیمی از مواد غذایی مورد نیاز مردم خود را وارد می کند. با همین دو نکته آخر می توان به اوج مشکلاتی که ونزوئلا با آن مواجه است پی برد. خبرنگار آمریکایی می گوید، اگر یک کوله پشتی پر از پول داشته باشید می توانید با آن در فرودگاه یک وعده شام تهیه کنید. در بسیاری از رستوران ها مشاهده می کنید که قیمت غذا به صورت پرینت کامپیوتری در اختیار شما قرار می گیرد چون به صورت هفتگی تغییر می کنند، گاهی هم چند بار در یک هفته.

شرایط در حال بدتر شدن است. خدمات مخابراتی هم اکنون قطع شده اند. دولت حدود 700 میلیون دلار به شرکت های خصوصی مخابرات بدهکار است. یکی از آنها به نام تلفونیکا تماس های راه دور به آمریکا، اروپا و شرکای حیاتی آمریکای جنوبی همچون کلمبیا، برزیل و پاناما را به حال تعلیق در آورده است. حالا برق ها هم قطع می شوند. متاسفانه این هیچ ربطی به مدیریت اقتصادی ندارد و هیچ راه حل اقتصادی برای آن در شرایط فعلی نمی توان یافت. این کشور در میانه بحران خشکسالی قرار دارد و پشت سدها آب نیست. نیروگاه های برق آبی ونزوئلا از کار افتاده اند. از زنان ونزوئلایی خواسته شده است از سشوار استفاده نکنند. فایننشال تایمز می نویسد: «بحران اقتصادی ونزوئلا حالا به بحران بشری تبدیل شده است.»


منبع: دنیای اقتصاد