آیا اعمال داعش مصداق نسل‌کشی است؟

دیپلماسی ایرانی: در اواسط مارس جان کری اعمال داعش علیه ایزدی ها، مسیحیان، شیعیان و دیگر مردم غیرنظامی ساکن در سرزمین های تحت تصرف این گروه تروریستی را نسل کشی خواند. به گفته نوآمی کیکولر، قائم مقام مرکز سیمون اسکیود برای جلوگیری از نسل کشی، ناامنی و عدم مجازات مجرمان در عراق باعث شده است که جوامع مذهبی و نژادی مختلف مستقر در این کشور به فکر تشکیل گروه های شبه نظامی بیفتند. کیکولر در اواسط 2015 سفری به عراق داشته و در گزارش خود اقدامات داعش علیه ایزدی ها را مصداق نسل کشی معرفی کرده است. شورای روابط خارجی آمریکا مصاحبه ای با این کارشناس در همین خصوص انجام داده است.

آیا سخنان وزیر خارجه آمریکا را می توان نشان از تغییر سیاست آمریکا در عراق و سوریه دانست؟

در مورد این که آمریکا چگونه تعهدات خود را ذیل کنوانسیون منع نسل کشی تفسیر می کند، بحث های زیادی وجود دارد. نشانه هایی در این زمینه در اسناد و مدارک ارائه شده دیده شده است و جان کری نیز در بخشی از سخنان خود به این موضوع اشاره کرد. جان کری در سخنان خود به گام های پیش بینی شده برای حل تعارضات اشاره کرد.

گام های مشخص شده در وهله اول شامل برقراری عدالت پس از پایان جنگ می شود، اگرچه معرفی رهبران و جنگجویان داعش به عنوان مسئولان نسل کشی و جنایت علیه بشریت در دوران جنگ دور از انتظار نیست. برای این منظور باید رهبران و فرماندهان داعش به عنوان مسئولان این جرائم دستگیر شوند، اما بنظر می رسد که استراتژی فعلی بر کشتن این افراد حاکم است.

سوال مهم تر این است که آیا قرار است ملاحظات بشردوستانه و ممانعت از نسل کشی را با استراتژی مبارزه با داعش تجمیع کرد؟ رسیدن به این نقطه مستلزم دو مولفه مهم است: محافظت از مردم غیرنظامی که در معرض خطر جرائم ارتکابی جدید از سوی داعش قرار دارند و جلوگیری از ارتکاب مجدد جرائم پیشین از سوی داعش یا سایر گروه ها. اینکه ایالات متحده چگونه بتواند به این دو مسئولیت رسیدگی کند، هنوز نامشخص است.

چنین استراتژی یکپارچه ای در عراق به چه شکل خواهد بود؟

باید یک تعهد بین المللی نسبت به بازسازی عراق به وجود آید و این موضوع نه تنها مربوط به ایجاد زیرساخت ها می شود، بلکه شامل تضمین برخورداری همه نژادها و جمعیت های عراقی از نمایندگان سیاسی در سطح محلی، منطقه ای و ملی نیز می شود. تضمین قانونی لازم باید وجود داشته باشد تا مانع از دست بردن مردم به سلاح در صورت بروز اختلافات جدید شود. نگرانی من این است که کل بار این اقدام به دوش سازمان ملل بیفتد. در صورت عدم اولویت بخشی به محافظت فیزیکی و قانونی از اقلیت هایی که هم اکنون آواره شده اند، عدم امنیت بار دیگر طی 5 تا 10 سال آتی بر شمال عراق حاکم خواهد شد.

شما در گزارش خود به فرهنگ عدم مجازات در عراق و نقش محوری آن در آشوب های شمال عراق اشاره کرده اید. چطور می توان با این چالش روبه رو شد؟

اولین گام را شورای امنیت سازمان ملل می تواند با صدور دستور بازرسی های مستقلانه و بین المللی بردارد. تا کنون هیچ تلاشی از سوی مقامات عراقی برای ثبت جرائم صورت گرفته بر طبق استاندارهای بین المللی صورت نگرفته است. به همین ترتیب هیچ تلاشی هم برای محافظت از مردم در مقابل این جرائم انجام نشده است.

آیا مردم عراق بر این باور هستند که سخنان جان کری می تواند ماهیت حضور ایالات متحده در جنگ را تغییر بدهد؟

درک مصائب و آسیب هایی که این جوامع در این مقطع متحمل شده اند، برای آنها ارزشمند است. آنها امیدوارند که این اظهارات بتواند منتج به اقدامات بیشتر برای مراقبت از آنها شود. برخی امیدوارند که این رویکرد بتواند در راستای اعطای پناهندگی به مهاجران کارساز واقع شود و برخی پاسخگویی در مقابل جرائم ارتکابی را امید دارند.

منبع: شورای روابط خارجی / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 25