نمره قبولی اوباما در سیاست خارجی

نویسنده: مایکل او هانلون 

دیپلماسی ایرانی: باراک اوباما در مصاحبه اخیر خود با مجله آتلانتیک به مهم ترین مواضع دولت خویش در سیاست خارجی پرداخت. رئیس جمهور آمریکا در آخرین سال ریاست جمهوری خود ضمن سرزنش منتقدانش، همه گزینه های پیشنهادی آنان در عرصه سیاست خارجی را مستلزم استفاده بیش از حد از نیروی نظامی خوانده است.

آیا آمریکا در سیاست خارجی نمره قبولی می گیرد؟

اهدافی که اوباما در آغاز کار خود برای سیاست خارجی معرفی کرد، بیش از اندازه دشوار و قابل تحصیل بود. اوباما نمی تواند تسلیحات هسته ای را در سراسر کره زمین از میان ببرد یا سیاره زمین را نجات دهد.

اما استراتژی ویژه ای، ولو به شکل ضمنی وجود داشته که دولت اوباما در هر دو دوره سعی داشته آن را پیگیری کند. اوباما تلاش می کند به همه امور جهان نگاهی استراتژیک داشته باشد و به اولویت بندی مسائل بین المللی بپردازد. اوباما ثابت کرده که حاضر است در مواردی که گزینه ای غیر از استفاده از نیروی نظامی وجود ندارد، به این گزینه روی آورد.

در همین راستا می توان به چند مورد که در مصاحبه اخیر وی نیز به آنها اشاره شد، توجه کرد:

سوریه: اوباما پس از رد شدن بشار اسد از خط قرمزی که وی تعریف کرده بود، به سوریه حمله نکرد. هدف اصلی این بود که بشار اسد همه تسلیحات خود را واگذار کند و این هدف می توانست بدون استفاده از نیروی نظامی و به روشی کارآمدتر حاصل شود و همین اتفاق نیز افتاد.

روسیه: اوباما در اوکراین حاضر به استفاده از گزینه نظامی علیه روسیه نشد. همانطور که اوباما به درستی اشاره کرد، اوکراین متحد آمریکا نبود و نقش روسیه در آینده اوکراین طبیعتا از نقش آمریکا در آینده این کشور بیشتر بود. بنابراین، اوباما به درستی استفاده از ابزار تحریم های اقتصادی را برگزید.

چین: اوباما در مورد تنازعات دریای چین جنوبی با قوت، اما در عین حال با احتیاط مقابل چین ایستاد. آمریکا در پاسخ به دعاوی چین مبنی بر حق حاکمیت بر بعضی از محدوده های دریایی و هوایی، اقدام به برگزاری مانورهای دریایی در دریای چین جنوبی کرد و بدین صورت نشان داد که خود را متعهد به حمایت از آزادی این آبراه های بین المللی می داند.

افغانستان: تعداد نیروهای آمریکایی مستقر در افغانستان در حال حاضر کم است، با این حال اوباما به درستی به این نتیجه رسید که آمریکا باید تعهدات خود را در افغانستان حفظ کند.

ایران: جای هیچ بحثی وجود ندارد که توافق هسته ای با ایران بر تعارض و جنگ با این کشور اولویت دارد و این واقعیتی است که حتی منتقدان توافق نیز باید بدان اعتراف کنند.

عراق: آمریکا نیروهای خود را خیلی سریع از عراق بیرون کشد، اما وی قصد داشت در 2014 یعنی زمانی که شرایط به مراتب بدتر شده بود به عراق بازگردد.

لیبی: آمریکا در کنترل شرایط لیبی و به ویژه شرایط این کشور پس از سقوط معمر قذافی بسیار بد عمل کرد. ادعای اوباما مبنی بر لزوم همراهی بیشتر اروپا در سر و سامان دادن به اوضاع لیبی صحیح است، اما این تصور که شرایط لیبی را می توان به مردم آن واگذار کرد و اجازه داد که خود شرایط را بهبود دهند، مفروضه ای اشتباه بود.

همه این موارد نشان می دهد که عملکرد باراک اوباما در این دو دوره از الگوی ایده آل فاصله داشته، اما به مراتب بهتر از چیزی بوده که منتقدان می گویند. وی به درستی مانع از افزایش تعداد نیروهای نظامی آمریکا در ورای مرزهای کشور شده است.

منبع: اندیشکده بروکینگز / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25