آژانس: ایران به توافق هسته‌ای پایبند بوده است

آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش فصلی خود که روز جمعه منتشر شد پایبندی ایران به توافق هسته ای را تأیید کرد.

به گزارش گروه بین المللی خبرگزاری فارس، آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش فصلی که روز جمعه منتشر کرد، پایبندی ایران به توافق هسته ای را تأیید کرد. 

دیده بان هسته ای سازمان ملل، با وجود این در گزارش روز جمعه گفته میزان دخائر آب سنگین ایران، اندکی بیش از محدودیت های تعیین شده در توافق هسته ای بوده است.  

در گزارش آژانس، موجودی ذخائر آب سنگین ایران بر اساس اقدامات راستی آزمایی روز 17 فوریه برابر با 130.9 تن تعیین شده که اندکی از حد 130 تن مجاز بر اساس توافق هسته ای بیشتر بوده است.

با وجود این، آژانس تأیید کرده که ایران با اتتقال 20 تن دیگر از این ذخایر میزان آن را به پایین تر از حدود تعیین شده در «برجام» رسانده است.  

این اولین گزارش فصلی آژانس بین المللی انرژزی اتمی از زمان اجرای «برجام» است که برای نشست 17 اسفندماه شورای حکام منتشر می شود. 

«رضا نجفی»، نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی، روز گذشته پنجشنبه پیش بینی کرده بود آژانس در این گزارش پایبندی ایران به توافق هسته ای را اعلام خواهد کرد. 

آژانس بین المللی انرژی اتمی دی ماه سال جاری با تأیید پایبندی ایران به تعهداتش در چارچوب «برجام»، مسیر اجرایی شدن این توافق را هموار کرد. 

در ادامه متن کامل گزارش آژانس آمده است:

راستی آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل (2015)

گزارش مدیر کل

تحولات عمده

• در تاریخ 2 دسامبر 2015، مدیر کل گزارش خود در مورد ارزیابی نهایی از کلیه موضوعات باقی مانده گذشته و حال را به شورای حکام ارائه کرد و روز 15 دسامبر 2015، شورای حکام قطعنامه ای را تصویب کرد که در آن، از جمله، اشاره کرد که کلیه فعالیت های مندرج در نقشه راه اجرا شده و بررسی این مورد، بسته شده است. 
• از زمان روز پذیرش برنامه جامع اقدام مشترک تا روز اجرا، ایران تحت راستی آزمایی و نظارت آژانس، گام هایی را در جهت اجرای تعهدات مرتبط با هسته ای اش ذیل برجام، برداشت.
• در تاریخ 16 ژانویه 2016، مدیر کل تائید کرد که آژانس انجام شدن اقدامات مشخص در پاراگراف های 15.1 تا 15.11 ضمیمه 5 برجام را راستی آزمایی کرده است. روز اجرای برجام، در همان روز اتفاق افتاد. 
• آژانس به نظارت و راستی آزمایی مرتبط با تمهیدات مرتبط با هسته ای مقرر در برنامه اقدام مشترک تا تاریخ 16 ژانویه 2016، ادامه داد.
• از زمان روز اجرا، آژانس اجرای تعهدات مرتبط با هسته ای اش ذیل برجام را تائید کرده است. 

A. مقدمه

1. این گزارش مدیر کل به شورای حکام و همزمان به شورای امنیت سازمان ملل، درباره اجرای تعهدات مرتبط هسته ای جمهوری اسلامی ایران تحت برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و درباره موضوعات مرتبط با راستی آزمایی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه شماره 2231 ارائه می شود. این گزارش، علاوه بر موضوعات دیگر، درباره تبیین موضوعات حل نشده گذشته و حال، برنامه اقدام مشترک (JPA)، موضوعات مالی و اداری و رایزنی ها و تبادل اطلاعات آژانس با کمیسیون مشترک که توسط «برجام» ایجاد شده، اطلاعاتی ارائه می کند. 

B. تحولات اخیر

B.1. شفاف سازی موضوعات حل نشده

2. روز 2 دسامبر، مدیر کل بر اساس نقشه راه شفاف سازی موضوعات باقی مانده گذشته و حال در مورد برنامه هسته ای ایران، گزارشی  درباره ارزیابی نهایی از کلیه موضوعات باقی مانده گذشته و حال، چنانکه در گزارش مدیر کل در نوامبر 2011 شورای حکام آمده، تقدیم شورای حکام کرد.  روز 15 دسامبر 2015، شورای حکام قطعنامه GOV/2011/65 را تصویب کرد که در آن علاوه بر مسائل دیگر، خاطرنشان می کرد که تمامی فعالیت های نقشه راه، بر اساس برنامه توافق شده به اجرا در آمده و اینکه این امر «مسئله رسیدگی به این موضوع را از دستور کار شورای حکام خارج می کند.»

B.2. «برجام»

3. حسب گزارش های قبلی، گروه E3/EU+3 و ایران روز 14 جولای 2015 بر سر برجام به توافق رسیدند. روز 20 جولای 2015، شورای امنیت قطعنامه شماره 2231 را به تصویب رساند. در این قطعنامه، علاوه بر مسائل دیگر از مدیر کل خواسته شده بود «راستی آزمایی و نظارت ضروری بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران را برای تمام مدت اجرای این تعهدات وفق برجام انجام دهد.» روز 25 آگوست 2015، شورای حکام به مدیر کل اجازه داد تا راستی آزمایی و نظارت ضروری بر تعهدات هسته ای مرتبط ایران به نحو پیش بینی شده در برجام را برای کل دوره اجرای این تعهدات در پرتو قطعنامه شماره 2231 شورای امنیت سازمان ملل، منوط به در اختیار داشتن منابع مالی و منطبق با با رویه های پادمانی استاندارد آژانس، انجام داده و بر همین اساس گزارش نماید؛ شورای حکام، همچنین اجازه داد که آژانس با کمیسیون مشترک، چنانکه در قطعنامه   GOV/2011/65 و اصلاحیه آن آمده، رایزنی و تبادل اطلاعات کند. 

B.2.1. قطعنامه شورای حکام

4. در قطعنامه شماره 72/2015 شورای حکام همچنین تصمیم گرفته شد که با توجه به گزارش دبیرکل که تصریح شده آژانس راستی آزمایی کرده بود که ایران اقدامات مصرح در پاراگراف های 15.1 و 15.11 پیوست پنجم برجام را انجام داده، تمهیدات قطعنامه های قبلی و تصمیمات اتخاذ شده مبنی بر همکاریهای فنی با ایران باید منقضی شود و اینکه دیگر "اجرای پادمان های معاهده عدم گسترش سلاح های هسته ای و تمهیدات مربوط به قطعنامه های شورای امنیت مرتبط با آن در قبال جمهوری اسلامی ایران" از دستور کار خارج شده است و با توجه به قطعنامه 2231 شورای امنیت یک دستور کار مجزایی برای پوشش دادن اجرا و راستی آزمایی و نظارت آن در ایران انجام می شود.

B.2.2 روز اجرا

5. بین روز پذیرش برجام و روز اجرا و تحت راستی آزمایی و رصد آژانس، ایران اقداماتی برای اجرای تعهدات هسته ای خود بر اساس برجام انجام داد.

6. 16 ژانویه 2016 مدیرکل در گزارشی به شورای حکام . همچنین در گزارشی به شورای امنیت تایید کرد که آژانس انجام اقدامات مصرح در پاراگرافهای 15.1 و 15.11 پیوست پنجم برجام را راستی آزمایی کرده است. روز اجرا در همان روز انجام شد. . دبیرکل اعلام کرد که این موضوع راه را برای آژانس هموار کرد تا راستی آزمایی و نظارت تعهدات هسته ای ایران بر اساس برجام را آغاز کرد همان چیزی که شورای امنیت آن را درخواست کرده بود و شورای حکام اجازه آن را صادر کرده بود.

7. در روز 18 ژانویه 2016 دبیرکل در تهران با حسن روحانی رئیس جمهور ایران، علی اکبر صالحی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و محمدجواد ظریف وزیر خارجه دیدارهایی ترتیب داد تا درباره موضوعات مربوط به اجرای برجام صحبت کند.

8. در جریان دیدار شورای حکام در تاریخ 19 ژانویه 2016 که توسط دبیرکل برای بحث درباره اجرای برجام برگزار شد، شورای حکام از برجام حمایت کردند.

9. 12 فوریه 2016 دبیرکل در مونیخ با دکتر ظریف برای بحث درباره موضوعات مربوط به اجرای برجام دیدار کرد.

B.3. تکمیل نظارت و راستی آزمایی برنامه اقدام مشترک (توافق موقت ژنو)

10. آژانس به نظارت و راستی آزمایی در ارتباط با اقدامات تشریح شده در برنامه اقدام مشترک ادامه داد تا زمانی که گروه سه کشور اروپایی +3(گروه 1+5) به آژانس اطلاع داد که بر اساس گزارش دبیرکل در تاریخ 16 ژانویه تایید شد که ایران اقدامات ضروری مقدماتی برای شروع اجرای برجام را کامل کرده بود در نتیجه برنامه اقدام مشترک دیگر اجرایی نیست.

 

B.4. امور اداری و مالی

11. کل هزینه تقبل شده توسط آژانس برای پایش و راستی آزمایی مرتبط با برنامه اقدام مشترک و اقدامات مقدماتی برجام 15.2 میلیون یورو بوده است. از این میزان، 1 میلیون یورو از بودجه عادی هزینه شد اما باقی هزینه ها از بودجه فوق العاده ای تامین شد که 31 کشور عضو آژانس تامین کردند.

12. تخمین هزینه های سالانه راستی آزمایی و پایش اجرای پروتکل الحاقی و تعهدات ایران بر اساس برجام به صورت سالانه 9.2 میلیون یورو است که تمامی آن در سال 2016 از محل بودجه های فوق العاده تامین خواهد شد. در تاریخ 26 فوریه 2016، کل وجوه در اختیار آژانس برای راستی آزمایی و پایش اجرتای پروتکل الحاقی و تعهدات مرتبط با برجام 8.8 میلیون یورو است که شامل مبالغ اضافه آمده از تراز مالی مربوط به برنامه اقدام مشترک نیز می شود.

13. در تاریخ اول مارس 2016، کارگروه ایران در آژانس با دفتری جدید در اداره پادمان ها جایگزین می گردد تا مسئولیت های آژانس در خصوص راستی آزمایی و پایش فعالیت ها در ایران را برعهده گیرد.

C. راستی آزمایی و پایش فعالیت های مربوط به برنامه جامع اقدام مشترک

14. از روز اجرا، آژانس اجرای تعهدات هسته ای تحت برجام را راستی آزمایی و پایش نموده و گزارش آن را به شرح ذیل ارائه می نماید.

C.1. فعالیت های مربوط به آب سنگین و بازفرآوری

15. ایران به ساخت رآکتور آب سنگین موجود در اراک (IR.40) بر اساس طراحی اولیه آن ادامه نداده است. ایران صفحات اورانیوم طبیعی، پین های سوخت و مجموعه های سوخت ویژه رآکتور IR.40 بر اساس طراحی اولیه را تولید یا آزمایش نکرده و تمام صفحات سوخت موجود و همچنین مجموعه های سوختی موجود ذخیره شده تحت پایش مستمر آژانس قرار دارند. (پاراگراف های 3 تا 10)

16. ایران به اطلاع رسانی به آژانس در خصوص موجودی آب سنگین در این کشور و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین (HWPP) ادامه داده و به آژانس اجاره داده است تا مقادیر ذخایر آب سنگین و میزان اب سنگین تولید شده در HWPP را مورد پایش قرار دهد. (پاراگراف 15) در تاریخ های 13 و 14 فوریه 2016، 20 تن ذخایر آب سنگین مورد راستی آزمایی آژانس قرار گرفت و مهر و موم شد تا آماده حمل به خارج ایران شود. در 17 فوریه، آژانس راستی آزمایی کرد که ذخایر آب سنگین ایران به 130.9 تن رسیده است. آژانس تائید می کند که در تاریخ 24 فوریه 20 تن آب سنگین قبلا مذکور به خارج از ایران حمل شده و ذخایر آب سنگین در این کشور به کمتر از 130 تن رسید. (پاراگراف 14)

17. ایران در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تاسیسات تولید ایزوتوپ های مولیبدنوم، یدین و زنون (MIX) یا هیچ تاسیسات اعلام شده دیگری دست به هیچ اقدام مربوط به بازفرآوری نزده است.

C.2. فعالیت های مرتبط با غنی سازی و سوخت

18. از روز اجرای توافق، 5060 سانتریفیوژ IR-1  در  30 آبشار موجود در کارخانه غنی سازی سوخت (FEP) در نطنز نصب شده است. (پاراگراف 27)

19. روز 23 ژانویه 2016، ایران غنی سازی هگزافلورید اورانیوم (UF6) در کارخانه غنی سازی سوخت را از سرگرفت. از آن تاریخ، ایران اورانیوم 235 (U-235) با غنای بالاتر از 3.67 درصد غنی سازی نکرده است. (پاراگراف 28). ذخایر UF6 با درصد غنای U-235 3.67 درصد (یا معادل آن به اشکال شیمیایی مختلف) از روز اجرای توافق فراتر از 300 کیلوگرم نرفته است. (پاراگراف 56).

20. از روز اجرا، 1044 سانتریفیوژ IR-1 در 6 آبشار در گوشه ای از تأسیسات کارخانه غنی سازی سوخت فردو (FFEP) نگهداری شده اند. (پاراگراف 46). ایران هیچ غنی سازی اورانیوم یا فعالیت های تحقیق و توسعه مرتبط (R&D) در FFEP انجام نداده است و هیچ مواد هسته ای در این تأسیسات وجود نداشته است. (پاراگراف 45).

21. از روز اجرا، تمامی سانتریفیوژهای ذخیره شده و زیرساخت های مرتبط، طبق نظارت مداوم آژانس به صورت ذخیره باقی مانده است. (پاراگراف های 29، 47 و 48 و 70). آژانس همچنان دسترسی مداومی به ساختمان های مربوطه در نطنز از جمله FEP و کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی سوخت (PFEP), داشته است و دسترسی های روزانه برحسب درخواست آژانس را اجرا کرده است. (پاراگراف 71).

22. از روز اجرا، ایران فعالیت های غنی سازی خود را در راستای طرح غنی سازی طولانی مدت و طرح غنی سازی R&D همانطور که 16 ژانویه 2016 به آژانس ارائه شده بود، انجام داده است. (پاراگراف 52).

23. از روز اجرا، ایران هیچ یک از تأسیسات اعلام شده خود را برای هدف تبدیل صفحات سوختی یا تبدیل پسماند به UF6راه اندازی نکرده است و اینکه به آژانس هم نگفته است که هرگونه تأسیسات جدیدی را برای چنین هدفی ساخته است. (پاراگراف 58).

C.3. تحقیق و توسعه سانتریفیوژ، تولید و فهرست اقلام

24. از روز اجرا، هیچ اورانیوم غنی شده ای از طریق فعالیت های تحقیق و توسعه غنی سازی جمع آوری نشده است و تحقیق و توسعه غنی سازی ایران با و بدون اورانیوم با استفاده از سانتریفیوژهایی در قالب محدودیت های تعریف شده در برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA) صورت گرفته است.

25. از روز اجرای برجام، ایران میزان تولید و موجودی بیلوز و لوله های روتور سانتریفیوژ را به آژانس اعلام کرده و به آژانس بین المللی انرژی اتمی اجازه داده تا راستی آزمایی این موارد را انجام دهد (پاراگراف 80.1). آژانس نیز اقدامات نظارتی لازم را به صورت مداوم انجام داده است که شامل استفاده از اقدامات نظارتی و محدودکننده بوده است و تأیید کرده که تجهیزات اعلام شده برای تولید بیلوز و لوله های روتور به منظور تولید سانتریفیوژها صرفا برای فعالیت های مشخص شده در متن برجام مورد استفاده قرار گرفته است (پاراگراف 80.2). ایران هیچ سانتریفیوژی از نوع IR-1 به منظور جایگزین کردن آن دسته از سانتریفیوژهایی که آسیب دیده و یا از کارافتاده اند، تولید نکرده است (پاراگراف 62) و آژانس تولید دیگر انواع سانتریفیوژ و بیلوز و لوله های روتور آنها را مورد نظارت و تأیید قرار داده است (پاراگراف 61). تمامی بیلوزها، لوله های روتور و مجموعه های روتورهای اعلام شده، از جمله آن دسته از لوله های روتور و بیلوزهای تولید شده از زمان روز اجرای برجام، تحت نظارت دائم آژانس بوده است (پاراگراف 70).
 

D. اقدامات شفاف سازی

26. ایران به طور مداوم به آژانس اجازه داده تا از مهر و موم الکترونیکی و نظارت آنلاین بر غنی سازی استفاده کند تا وضعیت آنها در سایت های هسته ای به بازرسان آژانس مخابره شود و گردآوری خودکار محاسبات آژانس که توسط تجهیزات نظارتی نصب شده، ضبط شده، تسهیل گردد (پاراگراف 67.1). ایران همانطور که درخواست شده بود، برای بازرسان منصوب شده آژانس در ایران روادید بلندمدت صادر کرده و فضای کاری مناسب برای آژانس در سایت های هسته ای فراهم آورده است و نیز استفاده از فضای کاری در مکان هایی در نزدیکی سایت های هسته ای در ایران را تسهیل کرده است (پاراگراف 67.2). 

27. ایران به طور مداوم به آژانس اجازه داده است تا – از طریق اقدامات مورد توافق با ایران، شامل اقدامات نظارتی و محدودکننده- بر تمام مقادیر کنستانتره سنگ اورانیوم تولید شده در ایران و یا بدست آمده از دیگر منابع و گزارش شده توسط ایران به آژانس، نظارت داشته باشد. ایران همچنین تمامی اطلاعات مورد نیاز را در اختیار آژانس قرار داده است تا آژانس بتواند تولید کنستانتره سنگ اورانیوم و موجودی انبار کنستانتره سنگ اورانیوم تولید شده در ایران و یا بدست آمده از دیگر منابع را مورد راستی آزمایی قرار دهد (پاراگراف 69).

E. دیگر اطلاعات مرتبط

28. ایران در تاریخ 16 ژانویه سال 2016 میلادی، همانطور که در نامه مورخ 7 ژانویه 2016 خطاب به مدیرکل آژانس عنوان شده بود، اجرای مشروط پروتکل الحاقی بر توافقنامه پادمان ها مطابق با بند 17(b) از پروتکل الحاقی را آغاز کرده است، البته اجرایی شدن آن را به بعد موکول کرده، و به طور کامل کد اصلاحی 3.1 از ترتیبات فرعی موافقت نامه پادمان ها را به اجرا گذاشته است.
29. ایران در تاریخ 16 ژانویه 2016، به عنوان بخشی از بیانیه اولیه تحت بند 2 پروتکل الحاقی و همانطور که در پاراگراف 52 از بخش 1 ضمیمه 1 متن برجام آمده است، طرح غنی سازی و تحقیق و توسعه غنی سازی را به آژانس ارائه کرده است (پاراگراف 52).
30. آژانس در تاریخ 25 فوریه 2016 میلادی، با دعوت، در نشست کارگروه کمیسیون مشترک تدارکات، به عنوان ناظر شرکت کرده است (برجام، ضمیمه چهارم-کمیسیون مشترک، پاراگراف 6.4.6).
31. ایران در تاریخ 15 فوریه 2016، اطلاعات طراحی اولیه برای دو نیروگاه آب سبک در بوشهر را در اختیار آژانس قرار داده است.

 

F. چکیده

32. آژانس به راستی آزمایی عدم انحراف مواد هسته ای اعلام شده در تأسیسات هسته ای و مکان های خارج از تأسیساتی که مواد هسته ای به طور معمول مورد استفاده قرار می گیرد، که ذیل توافقنامه پادمانی از سوی ایران اعلام شده، ادامه می دهد. فعالیت های آژانس ذیل پروتکل الحاقی، برای مشخص کردن اینکه هیچ ماده یا فعالیت هسته ای اعلام نشده ای در ایران وجود ندارد، روز 16 ژانویه 2016 آغاز شد.

33. در تاریخ 2 دسامبر 2015، مدیر کل ارزیابی نهایی خود در مورد کلیه موضوعات باقی مانده گذشته و حال را به شورای حکام ارائه کرد و در روز 15 دسامبر 2015، شورای حکام تصمیم به بستن بررسی این مورد گرفت.

34. در تاریخ 16 ژانویه 2016، در گزارشی اعلام کرد که آژانس برداشته شدن گام های مقرر در برنامه جامع اقدام مشترک را راستی آزمایی کرده است. روز اجرای در همان روز رخ داد.

35. از زمان روز اجرا، آژانس اجرای تعهدات مرتبط با هسته ای اش ذیل برجام را تائید کرده است. 

36. مدیر کل آژانس به گزارش دهی به نحو منقضی ادامه خواهد داد.