تحریم اقتصادی روس‌ها به تلافی تسلط بر حلب

نویسنده: توماس رایت 

دیپلماسی ایرانی: ایالات متحده در مورد حلب بر سر دوراهی گیر کرده است. نیروهای روسی فرصتی مناسب برای قلع و قمع نیروهای معارض پیدا کرده اند و به بمباران هوایی و زمینی حلب می پردازند. حلب در آستانه سقوط قرار گرفته است. نزدیک به 70 هزار نفر از ساکنان آن، شهر را ترک کرده اند. خروج مردم حلب از شهرشان، بحران مهاجرت را برای اروپا و سایر کشورهای جهان جدی تر کرده است.

واشنگتن اقدامات روسیه را محکوم کرده، اما هیچ ایده ای برای اینکه جلوی آن را بگیرد، ارائه نداده است. برخی از کارشناسان از برقراری منطقه پرواز ممنوع حمایت کرده اند. اما منتقدان معتقدند که این اقدام می تواند به معنای سرنگون کردن هواپیماهای روسی و یا کشتن سربازان روسی باشد و به نوبه خود ریسک جنگ میان دو قدرت هسته ای را بالا می برد. بعلاوه روسیه پاسخ هایی از این دست را بی جواب نخواهد گذشت.

از سوی دیگر، صرف تاکید بر اهمیت مذاکرات، می تواند دست پوتین و اسد را برای اقدام آزادانه باز بگذارد. پیش بینی های دولت مبنی بر این که مداخلات روسیه راه به جایی نخواهد برد، غلط از آب در آمد. مسکو دلیلی برای تغییر رویه خود ندارد و حلب می تواند به زودی تبدیل به سربرنیتسای سوریه شود.

واشنگتن برای اینکه بتواند روسیه را راضی به تغییر رویکرد خود کند، باید سعی کند اهرم فشاری به دست بیاورد که نیازی به کشتن نیروهای روسی نباشد.

آمریکا و اروپا باید تحریم های مالی علیه روسیه را به مواضع این کشور در سوریه پیوند دهند. تاکنون، تحریم های آمریکا و اروپا علیه روسیه مربوط به اقداماتش در اوکراین بوده است. مداخله روسیه در سوریه در سایه جنگ با داعش صورت گرفت. اما هم اکنون از خط قرمز گذشته است.

به لحاظ اخلاقی هیچ تفاوتی میان اقدام روسیه در الحاق کریمه و حمله به حلب وجود ندارد. حتی می توان گفت حمله به حلب بدتر است. به لحاظ استراتژیک نیز هر دو تهدیدی علیه نظم امنیتی اروپا قلمداد می شوند- الحاق کریمه هنجار عدم گسترش سرزمینی را شکست و مورد حلب نیز بحران مهاجرت را جدی تر کرده است.

آمریکا و اروپا می توانند با اولتیماتوم دادن به روسیه از آن بخواهند که دست از اقدامات خود بردارد و الا با تحریم های بیشتر رو به رو خواهد شد. پیوند زدن تحریم های روسیه به اقدامات آن در سوریه می تواند منجر به عقب نشینی جدی از سوی پوتین شود. پوتین امیدوار است که در تابستان آینده، اروپا تحریم های خود علیه روسیه را لغو کند. در شرایط حاضر، اروپا می تواند لغو تحریم های خود را مشروط به تغییر رفتار روسیه در سوریه و اوکراین کند.

اگر پوتین دست از اقدامات خود بر ندارد، غرب می تواند تحریم های فعلی را بیشتر کند. غرب می تواند موضوع عضویت روسیه در سیستم بانکی سوئیفت را پیش بکشد. پیشتر تحریم های سوئیفت منوط به افزایش اقدامات متجاوزانه روسیه در اوکراین شده بود، اما استفاده از آن در مورد حلب نیز می تواند قابل توجیه باشد.

اتحادیه اروپا در مورد تشدید تحریم های روسیه سردرگم است، اما بحران مهاجرت می تواند تهدیدی به مراتب جدی تر از بحران اوکراین باشد. دولت های غربی در جلوگیری از موج مهاجرت ناتوان شده اند و هر اقدامی در این راستا باید با مهار اسد آغاز شود. برای رسیدن به این هدف باید به اهرم فشاری علیه روسیه دست یافت.

از سوی دیگر ابزار تحریم، به لحاظ سیاسی نیز مورد قبول رئیس جمهور آمریکا است. وی بارها تاکید کرده است که اجازه هرگونه اقدام نظامی که آمریکا را مستقیما وارد عرصه جنگ با اسد و متحدانش کند، نخواهد  داد. اما وی از تحریم ایران، روسیه و برخی دیگر از کشورها حمایت کرده است. برخورداری از اهرم فشار عنصری اساسی برای یک استراتژی دیپلماتیک موثر است. استفاده از ابزار مالی گزینه مطلوب از نظر اوباما است و زمان استفاده مجدد از آن فرا رسیده است.

منبع: اندیشکده بروکینگز / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25