سوریه، عرصه جنگ امریکا و روسیه خواهد شد؟

دیپلماسی ایرانی: ارتش سوریه و حزب الله توانستند با پشتیبانی نیروی هوایی روسیه محاصره دو روستای نبل و الزهرای شیعه نشین واقع در اطراف حلب را بشکنند. آنها همچنین توانستند روستاهای دیگری که در دست گروه های مسلح دشمن با حکومت اسد هستند را نیز پس بگیرند. اما دستاورد مهم در این حمله نظامی بستن راه مخالفان و شورشیان با حلب و ترکیه است. این بدان معنا است که تنها راه امدادرسانی به آنها بسته شد و آنها محاصره شدند. ممکن است به زودی اسد و متحدانش، پوتین و جمهوری اسلامی ایران حمله نظامی گسترده ای انجام دهند تا حلب را یکپارچه پس بگیرند و "مشروعیت" سوری را به آن بازگردانند. آن چه باعث می شود این دو هم پیمان این کار را انجام دهند تمایلشان به حفظ اسد در قدرت است. این اقدام می تواند منفذی استراتژیک برای روسیه برای ایجاد ارتباط مستقیم با پایگاه نظامی اش در طرطوس ایجاد کند و از این طریق حضور خود را در دیگر مناطق سوری گسترش دهد. از سوی دیگر باعث ایجاد همکاری گسترده تر میان دو طرف خواهد شد و روابط آنها را عمیق تر خواهد کرد به ویژه که حکومت های پوتین و اسد شباهت هایی به یکدیگر دارند از جمله این که عموما فواید اقتصادی منحصرا در دست نخبه های کوچکی از مقامات دو کشور است.

آیا روسیه اسد را ترغیب خواهد کرد تا حلب را پس بگیرد و پوشش هوایی نظامی لازم را برای او فراهم خواهد آورد؟ در این صورت واکنش امریکا و ترکیه چه خواهد بود؟

پاسخ این سوال را یکی از کارشناسان امریکایی که به طور جدی مسائل منطقه و سیاست های امریکا در آن به ویژه در سوریه را دنبال می کند، می دهد. پرسش را این گونه از او پرسیدم که به نظر می رسد که بحران سوریه چندان جایی در تصمیم های رئیس جمهور اوباما ندارد و فضای زیادی را در سیاست خارجی امریکا پر نکرده است، و او توجه چندانی به ملت و کشور سوریه نمی کند؟ گفت: «آیا می پرسی الآن جواب ما بعد از تعویق مذاکرات میان نمایندگان حکومت اسد و مخالفان سوری چیست که قرار بود 25 ماه گذشته (میلادی) آغاز شود و سپس چند روز به تعویق افتاد، و تا حالا هم عملا با وجود حضور هیئت های دعوت شده به مذاکرات آغاز نشده است، و اسد هم همچنان حملات نظامی خود را برای پس گیری شهر حلب دنبال می کند؟ ما امریکایی ها نمی توانیم بگوییم که فریب خوردیم برای این که نمی دانستیم حکومت اسد و روسیه درصدد انجام عملیات بزرگی بودند. اما با این حال امیدواریم که بتوانند مذاکرات انجام شوند. الآن درک می کنیم و حتی می توانم بگویم که تاکید می کنیم، اگر چه تاخیر داشتیم، که تردید ما در اعتماد به مذاکرات به جا نبود. حکومت سوریه هیئتی را برای مذاکرات معوقه فرستاد و ما هم به مخالفان فشار آوردیم که در آن شرکت کنند، اما علی رغم آن روسیه حمله نظامی خود را آغاز کرد. اگر مخالفان در مذاکرات مانده بودند، و ما هم آنها را همراهی می کردیم، مجبور بودند در برابر تلاش های حکومت سوریه برای بازپس گیری حلب سکوت اختیار کنند. اما خروجشان از مذاکرات نه آنها بلکه اسد و روسیه را بر آن داشت که آنها را ملامت کنند. برای همین سوالی که من مطرح می کنم این است که: آیا موضوع مذاکرات برای پایان دادن به جنگ در سوریه و شکست تروریسم و همچنین موضوع پایتخت دوم برای سوریه قضایایی شکست خورده هستند؟ جواب این سوال این است که: الآن زیاد روشن نیست که واکنش رئیس جمهور ما، باراک اوباما نسبت به حمله نظامی سوریه – روسیه چه خواهد بود، شاید اعتراض هایی بکند برای این که اگر این پیشروی ها متوقف نشوند با انتقادهای شدیدی در داخل امریکا مواجه خواهد شد. این مساله سبب می شود تا وزیر امور خارجه سابق و نامزد فعلی دموکرات ها برای انتخابات ریاست جمهوری، هیلاری کلینتون از او دور شود یا حداقل فاصله را از او حفظ کند. این صحیح است که امروز در کشور من همه سرگرم رقابت های انتخابات مقدماتی ریاست جمهوری میان جمهوریخواهان و دموکرات ها در آیووا که چند روز پیش برگزار شد، هستند، اما این مساله زیاد طول نخواهد کشید. رئیس جمهور ما اوباما باید واکنش نشان دهد یا کاری انجام دهد. ترکیه و عربستان سعودی، دو متحد ما الآن به شدت عصبانی هستند. برای همین هر اتفاقی برای 48 ساعت آینده می تواند مشوق و مهم باشد، و آن چه این ادعا را تایید می کند، این سوالات است که: آیا ترکیه ای که حلب را همیشه جزئی از خودش می دانسته دخالت خواهد کرد و با نزدیک شدن ارتش سوریه و نیروهای ایران و ارتش روسیه به مرزهایش مخالفت خواهد کرد؟ آیا امریکا منطقه پرواز ممنوع بر فراز سوریه اعلام خواهد کرد؟ آیا نیروهای هوایی امریکا علیه نیروهای نظامی سوریه وارد عمل خواهند شد و روسیه را برحذر خواهند داشت که از نیروی هوایی تحت اختیارش در سوریه علیه آنها استفاده نکند؟ همه این پرسش ها اکنون روی میز است. البته علی رغم همه اینها من چندان هم خوش بین نیستم. سوال اساسی که مطرح می شود و حتی رهبران امریکا را از خواب می پراند این است که: آیا می خواهیم با روسیه در سوریه یا هر آن چه از آن باقی مانده است، بجنگیم؟ در عین حال سوالی که خود امریکایی ها باید مطرح کنند، این است که: چرا روس ها باید همیشه در سوریه یک گام از ما جلوتر باشند؟ البته پاسخ این سوال را خوب می دانند: برای این که مسکو به دقت می داند که چه می خواهد.


منبع: النهار/ترجمه: سید علی موسوی خلخالی