ترس ریاض از وجود مذاکرات سری میان تهران و واشنگتن

دیپلماسی ایرانی: ممکن است سرعت تحولات در روابط امریکا با ایران که باعث وحشت عربستان سعودی شده، سبب شود تا ریاض در بسیاری از تصمیم های خود که همیشه صد در صد وابسته به واشنگتن بوده، تجدید نظر کند. عربستان سعودی از رفتارهای امریکا و تلاش برای نزدیکی به ایران شوکه شده برای همین ممکن است که بخواهد این شوک را در بسیاری از قضایای خاورمیانه از جمله یمن و سوریه جبران کند. لازم نیست زیاد کنکاش کنیم تا دریابیم که جنگ یمن تصمیمی کاملا عربستانی بوده یا حمایت از گروه های مسلح سوری با هدف تغییر حکومت بشار اسد به زور، علی رغم اصرار عربستان به هیچ وجه پاسخ قاطع مثبتی از سوی ایالات متحده امریکا دریافت نکرده است.

اما وقتی که موضوع ایران به میان می آید واشنگتن و ریاض در دو راه به شدت متناقض قرار دارند. عربستان سعودی بر کاهش نفوذ ایران در منطقه متمرکز شده و معتقد است که اهمیت این مساله بیشتر از جلوگیری از رسیدن ایران به بمب هسته ای است و حتی چه بسا از آن خطرناک تر هم باشد. و اگر دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا به رسیدن به توافق هسته ای با ایران افتخار می کند و آن را دستاوردی تاریخی برای خود می داند، عربستان از نقش ایران و نفوذ روزافزون آن در منطقه بسیار بیشتر از مساله هسته ای ایران و نگرانی از دستیابی آن به سلاح هسته ای نگرانی است.

از این جا است که عنصر اصلی اختلافات واشنگتن با ریاض نمایان می شود، واشنگتن معتقد است که می توان با نقش ایران در منطقه تعامل کرد و از پتانسیل آن برای حل مشکلات موجود و درگیری های پیچیده خاورمیانه استفاده کرد، در حالی ریاض بر این اعتقاد است که ایران خود جزئی از مشکلات منطقه است و باید جلوی نفوذ آن را گرفت. نفوذی که به ادعای عربستان از سال 1979 تا کنون همیشه باعث تنش علیه حکومت های عربی منطقه شده است. نگرانی عربستان از ایران زمانی افزایش یافت که امریکایی ها برای سرنگونی صدام حسین در عراق دست به کار شدند و این کشور را در سال 2003 اشغال کردند.

امریکا هیچ گاه ابایی نداشته در رابطه با ایران همه را سوپرایز کند، کما این که دیدیم با تبادل زندانیان که همان روز اجرای برجام انجام شد، نوع تازه ای از روابط میان ایران و امریکا رقم خورد. یکی از روزنامه های امریکایی گفت این تبادل ماحصل مذاکرات سری امریکا و ایران به موازات مذاکرات هسته ای است. عربستان می پرسد چه کسی تضمین می دهد که واشنگتن مذاکرات سری با تهران بر سر مشکلات منطقه ای بدون در نظر گرفتن منافع عربستان و متحدان عربش انجام نمی دهد، علی رغم همه اطمینان هایی که در این رابطه به عربستان می دهد؟

شاید این نگرانی عربستان را بتوان در یمن ترجمه کرد که بر ادامه جنگ در این کشور اصرار دارد و نمی خواهد آشتی ای به دست آید. همچنین در سوریه که بر حضور نمایندگان مخالف مسلح سوری که در نشست ریاض انتخاب شدند، برای حضور در مذاکرات ژنو پافشاری می کند. می توان گفت این ها پیام های اعتراض عربستان نسبت به سیاست های امریکا در خاورمیانه است.

امریکا تا کنون تلاش کرده که از شدت در مواضع عربستان بکاهد تا مانع از درگیری مستقیم ریاض با تهران شود، برای این که خوب می داند درگیری مستقیم این دو کشور می تواند چه عواقب سنگینی برای همه بازیگران منطقه ای داشته باشد. اما آیا واقعا واشنگتن بعد از توافق هسته ای به فکر کاهش روابط با عربستان و ایجاد رابطه ای سازنده با ایران است؟ شبهات بسیاری نسبت به آن وجود دارد!

منبع: النهار/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/11