ائتلاف عربستان برای مبارزه با تروریسم؛ شتاب‌زده و مبهم

دیپلماسی ایرانی: عمده تحلیلگران بر این نظرند که محرک اصلی اقدام عربستان در ایجاد ائتلاف بین المللی مبارزه با تروریسم، پاسخگویی به انتقادات وارد بر این رژیم از سوی متحدان غربی آن و سایر اعضای جامعه بین الملل مبنی بر انفعال پادشاهی عربستان در مبارزه با تروریسم است.

خبر تشکیل این ائتلاف چند روز پس از سخنرانی اوباما مبنی بر این که مسلمانان خود باید اقدامات بیشتری برای مبارزه با تروریسم انجام دهند، منتشر شد.

پاکستان که پس از اندونزی بزرگترین جمعیت مسلمانان را در خود جای داده، نسبت به اعلام اسم خود در لیست این ائتلاف اظهار تعجب کرده است. مقامات پاکستانی اعلام کرده اند که در این مورد مشورتی با آنها صورت نگرفته است. مالزی نیز اعلام کرده که هرگز موافقت رسمی خود را برای پیوستن به این ائتلاف اعلام نکرده است.

به گفته آرماناتا نصیر، سخنگوی وزارت خارجه اندونزی، عادل الجبیر چندین بار در مورد تشکیل مرکزی برای ایجاد هماهنگی های لازم در راستای مقابله با تروریسم و افراط گرایی با این کشور تماس گرفته بوده، اما آنچه که هم اکنون اعلام شده یک ائتلاف نظامی است و اندونزی حاضر نیست به چنین ائتلافی بپیوندد.

مقامات سایر کشورها نیز در مورد حدود و ثغور فعالیت این ائتلاف و اقداماتی که از آنها انتظار می رود، اظهار بی اطلاعی کرده اند. برخی از اعضا اعلام کرده اند که موافقت آنها با حضور در این ائتلاف مشروط به عدم التزام عملی و تعهدات ویژه بوده است.

عدم شفافیت در مورد کارکرد این ائتلاف تا حد زیادی به اصرار عربستان بر گسترش تعداد اعضا برای افزایش اعتبار آن بوده، با این حال اقدام سعودی ها نتیجه معکوس داده است. این ائتلاف بیانگر شتابزدگی مقامات سعودی و عدم توجه به الزامات اولیه چنین اقدامی است.

یکی دیگر از ابهاماتی که در مورد این ائتلاف وجود دارد این است که مشخص نیست این ائتلاف به هدف مبارزه با چه گروه یا گروه هایی (صرفنظر از داعش) تشکیل شده است. به گفته محمد بن سلمان، این ائتلاف برای مبارزه با هر گروه تروریستی که در جبهه مقابل باشد، تشکیل شده است.

پاسخ وزیر دفاع عربستان بیش از آنچه انتظار می رود گسترده است و می تواند منجر به جنگ در جبهه های مختلف و مقابل دشمنان متفاوت شود. ایجاد اجماع در میان اعضای ائتلاف بر سر تعریف سازمان تروریستی و اولویت بخشی مبارزه با آنها نیز یکی از مشکلاتی است که در مورد این ائتلاف شایان توجه است.

بن سلمان اعلام کرده است که این ائتلاف برای مبارزه با افراط گرایی در سوریه، لبنان، مصر و افغانستان فعالیت خواهد کرد، اما الجبیر اعلام کرده است که هدف این ائتلاف کمک به کشورها در مبارزه با تروریسم بر پایه درخواست آنهاست، در صورتی که سه کشور از کشورهای یاد شده اساسا جزئی از ائتلاف نیستند.

بغداد و دمشق از متحدان نزدیک رقیب منطقه ای ریاض، یعنی تهران هستند و طبیعی است که هیچ تمایلی به حضور در این ائتلاف ندارند. کنار گذاشتن این کشورها – به عنوان کشورهایی که می توانند در ائتلاف ایجاد شکاف کنند- به منزله عدم برخورداری از نقش قابل توجه در مبارزه با داعش در سرزمین های اصلی محل استقرار این گروه تروریستی است.

ائتلافی که عربستان سعودی اقدام به تشکیل آن کرده، یک اقدام شتابزده است که به جای حل مشکلات، سوال های جدیدی را به وجود می آورد.

ائتلاف عربستان یادآور توافقی است که در ابتدای سال جاری میلادی برای تشکیل ارتش متحد اعراب به امضا رسید. در مورد این توافق تاکنون هیچ استراتژی بنیادینی به گوش نرسیده است و به نظر می رسد که ائتلاف مبارزه با تروریسم نیز به سرنوشتی مشابه دچار خواهد شد.

منبع: میدل ایست آی/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/25