قانون جدید لغو ویزا؛ ابزار مخالفان برجام در کنگره

دیپلماسی ایرانی: اگرچه توافق هسته ای با ایران به امضا رسیده و در مسیر اجرایی شدن قرار گرفته، اما نشانه هایی وجود دارد که روشن می کند اختلافات میان دولت اوباما و کنگره آمریکا شکل تازه ای به خود گرفته است. جدیدترین نشانه های این اختلاف، قانون جدید لغو روادید برای ورود به آمریکا است که با هدف محدود کردن ورود تروریست ها به کشور تصویب شده است. طبق این قانون هر فردی که پس از سال 2011 از ایران دیدن کرده باشد، موظف است برای ورود به آمریکا اقدام به اخذ روادید کند.

برخی از مقامات دولتی بر این باور هستند که تصویب این قانون مستمسک مخالفان توافق بوده، تا به این صورت بتوانند توافقی را که پیشتر نتوانسته بودند با توسل به راه های مستقیم بر هم زنند، تضعیف کنند. جان کری در نامه ای خطاب به همتای ایرانی خود اعلام کرده است که رئیس جمهور بخش هایی از این قانون را که با توافق هسته ای در تعارض خواهد بود، به حالت تعلیق در خواهد آورد.

مخالفان اوباما معتقدند که وعده وی مبنی بر استفاده از حق قانونی تعلیق قوانین در این مورد خاص، نشان دهنده مورد دیگری از مماشات طلبی رئیس جمهور مقابل ایران است که با هدف حفظ یکی از مهم ترین میراث های سیاست خارجی خود، یعنی توافق هسته ای با ایران انجام می شود.

در ایران نیز بدبینی جدی نسبت به تصویب این قانون وجود دارد. در نتیجه، مسیری که در پیش رو است سخت تر از آن چیزی است که به نظر می رسد؛ کنگره بر آن است که نقش خود را در محدود کردن ایران به شکل جدی تر بازی کند و از طرف دیگر نیز اوباما همه تلاش خود را به کار بسته است که توافق را به مرحله اجرا برساند.

برخی معتقدند که دولت اوباما به انتخابات پیش روی در ایران یعنی انتخابات مجلس شورای اسلامی چشم دارد و امیدوار است که اجرای توافق بتواند راه را برای حضور نیروهای میانه رو در مجلس ایران هموار کند. با این حال، منتقدین زمان حاضر را وقت مناسبی برای مماشات مقابل ایران نمی دانند.

قانون جدید لغو ویزا در شرایطی به تصویب رسید که حملات 13 نوامبر در پاریس و سن برناردینو نگرانی ها در مورد سفر به آمریکا بدون ترتیبات اخذ ویزا را افزایش داده بود. این قانون بر شهروندان 38 کشوری که برای ورود به آمریکا نیاز به اخذ روادید نداشتند، تاثیر می گذارد. طبق این قانون، شهروندان این 38 کشور در صورتی که تابعیت دیگری از ایران، عراق، سوریه یا سودان داشته باشند، باید مبادرت به اخذ ویزا کنند. افزون بر این، هر یک از اتباع این 38 کشور که پس از سال 2011 به این چهار کشور سفر کرده باشند نیز باید برای ورود به آمریکا ویزا دریافت کنند.

مقامات ایرانی در مورد اثرات این قانون بر اقتصاد کشور خود نگران هستند. نمایندگان تجاری از بیم از دست دادن امتیاز ورود آزادانه خود به آمریکا، از سفر به ایران و مشارکت در امور تجاری- اقتصادی این کشور اجتناب خواهند کرد.

محمدجواد ظریف در مصاحبه با نیویورکر این قانون را پوچ و بیهوده دانسته و اشاره کرده است که تاکنون هیچ یک از اتباع این کشور و یا کسانی که به ایران سفر کرده اند، به کشورهای غربی حمله نکرده اند. این در حالی است که به گفته وزیر خارجه ایران، بسیاری از اتباع کشورهای متحد غرب، حملات تروریستی متعددی را در غرب به انجام رسانده اند.

به نظر می رسد که ظریف در سخنان خود به طور ضمنی به پاکستان و عربستان اشاره دارد که اتباع آن و یا برخی از افرادی که اخیرا وارد این دو کشور شده بودند، با حملات پاریس و سن برناردینو در ارتباط بوده اند.

کری در نامه خود به ظریف متعهد شده که دولت آمریکا درصدد اجرای توافق هسته ای است و ابعادی از این قانون جدید را که مغایر با توافق باشد، به حالت تعلیق در خواهد آورد.

از طرف دیگر، مقامات دولتی بارها اظهار کرده اند که قصد مماشات مقابل ایران را ندارند. این مقامات در نشستی محرمانه با اعضای کنگره به تشریح سیاست های خود برای مقابله با گسترش نفوذ منطقه ای ایران پرداختند و از پیگیری یک کشتی ایرانی حامل سلاح که قصد تجهیز نیروهای حوثی یمن را داشته، پرده برداشته اند.

مخالفان توافق در آمریکا نامه جان کری به ظریف را مورد انتقاد قرار می دهند. حتی نمایندگان موافق توافق هسته ای نیز بر این باورند که نباید نظارت قاطع و جدی بر ایران حذف شود. نمایندگان کنگره نگرانی خود را از دو آزمایش موشکی اخیر ایران اعلام کرده اند. به اظهار این نمایندگان، حداقل یکی از این دو آزمایش موشکی نقض قطعنامه شورای امنیت بوده است. به طور مثال هفته گذشته سناتور کریس کونز- از حامیان توافق هسته ای- در اظهاراتی عدم پاسخ دهی به آزمایش موشکی اخیر ایران را به منزله چراغ سبزی به ایران جهت ادامه اقدامات خود، که در تضاد با منافع و ارزش های آمریکاست، بر شمرد.

منبع: کریستین ساینس مانیتور/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 25